Weiherflunken

Weiherflunken
Systematik
Stamm: Liddfööt (Arthopoda) Ünnerstamm: Tracheendeerter (Tracheata) Böverklass: Sessfööt (Hexapoda) Klass: Insekten (Insecta) Ünnerklass: Fleeginsekten (Pterygota) Böverornen: Neeflunken (Neoptera) Ornen: Weiherflunken (Strepsiptera)
Wetenschoplich Naam
Strepsiptera
Kirby, 1813

Bi de Weiherflunken (Strepsitera) hannelt sik dat um en Ornen mank de Neeflunken (Neoptera). Tominnst en Deel vun ehre Tied leevt se as Binnenparasiten in annere Insekten. Vun de bekannten 550 Aarden leevt bi 60 Aarden in Europa. Dat Lief is bi Heken twuschen 1,5 un 7,5 Millimeters lang, bi Seken twuschen 1,5 un 30 Millimeters.

Bi de Weiherflunken verscheelt sik Heken un Seken bannig. De Seken hefft keen Flunken, wieldes de Heken jummers Flunken upwiest. Man de Vörflunken sünd ummuddelt to Halteren. Ehr datt se utkrupen doot, sünd de groten Achterflunken tohopenfoolt, as Weihers (dor kummt ok de plattdüütsche Naam vun her). Dör de Flunken loopt man wenig Adern dör. De achterste Afsnitt vun de Bost, wo de Flunken ansitten doot, is bannig groot. Butendem hefft de Heken heel grote Facettenogen. Vergleken mit de Seken sitt dor bannig veel Enkeltogen in. As utwussen Deerter leevt de Heken man bloß en poor Stunnen. Düsse Tied langt just hen, datt se mit Hölp vun Duftstoffe, de vun de Seken afgeven weert (Insektenpheromone), de Seken finnen un sik mit jem paren könnt. Dat passert meist an’n Morgen in’e Schummertied. De Seken verlaat an’t Enne vun dat tweete Budden-Stadium ehren Weert un leevt denn free. Se slaht na de Heken, man se sünd eenfacher tohopensett. De Facettenogen sett sik ut bloß man en poor Enkeltogen tosamen. De Föhlspriete sünd körter un loopt an’t Enne nich ut. De wecken Deerter blievt dat ganze Leven in en faste Hüllen, dat so nömmte Puparium. Dat besteiht ut de Huut vun dat leste Stadium as Budde oder as Poppe. Wiel se dor in fastsitten blievt, könnt se sik ok nich mit Heken paren un vermehrt sik vundeswegen dör Jumferntügen (Parthenogenese) sülvstännig. Bi de Weiherflunken ehren Twieg Stylopidia hefft sik de Seken heel un deel anpasst an en Leven as Binnenparasit. Wenn se utwussen sünd, bohrt se sik mit dat Vörenn vun ehren Lief ut den Weert sien Achterlief rut. De Mundwarktüge sünd man eenfach. Kopp un Vörlief sünd tohopensmulten to en „Koppbost“ (Cephalothorax), de Been sünd man minne. Dat Achterlief lett mit de Tied jummers mehr na en Sack. De Binnenorgane weert afboot un tolest blievt bloß noch de Geslechtsdele na.

De Seken produzeert en poor hunnert bit dusend luerlüttje Budden (Triungulinoide) mit Been, Ogen un Springbössen. De könnt sik free bewegen. In düt eerste Budden-Stadium söökt se anner Insekten as Weert. Wennn se een funnen hefft, bohrt se sik dor in. Faken griept se sik al de Budden vun den Weert. In den Weert treckt se to’n eersten Mol de Huud ut un kaamt so in dat tweede Buddenstadium. Dor fangt se in an to freten. In düsse Tied leevt se vun den Weert siene Hämolymphe (Liefssapp). Achterna smiet se noch en poormol de Huud af un wasst dorbi.

De Weiherflunken weert in twee Unnerornens updeelt. Dor hannelt sik dat um de Mengenillidae bi, de ehre Seken free leevt, un um de Stylopidia, de ehre Seken jummers as Parasiten leevt. So, as dat in dat Johr 2009 unnersocht wurrn is, weert de Weiherflunken as Sustergrupp vun de Kävers ankeken. ^[1]

Fossilien vun Weiherflunken sünd man roor. De öllsten Belege sünd in Barnsteen ut de Kried ut Frankriek sien Süüdwesten funnen wurrn. Se sünd bi 100 Millionen Johre oold, just so, as annere Funnen ut Barnsteen ut Myanmar^[2] Bloß man een fossile Budde vun düsse Ornen is bitherto bekannt, se stammt ut Köhl ut dat Eozän, de in dat Geisteltal bi Halle in Sassen-Anholt funnen wurrn is. Se höört to de Familie vun de Myrmecolacidae to, de vun de Phylogenese her man jung is. ^[3] Bovendem sünd fossile Weiherflunken bekannt ut allerhand Barnsteengrünnen ut dat Tertiär. Allen man ut Barnsteel ut dat Baltikum sünd ölben Aarden beschreven wurrn, de sik verdeelt up fiev Familien.^[4]

Weiherflunken. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

1. ↑ Wiegmann et al. 2009 BMC Evolutionary Biology 7, 34
2. ↑ David Penney & James A. Jepson: Fossil Insects. Manchester (UK) 2014.
3. ↑ Hans Pohl: The oldest fossil strepsipteran larva (Insecta: Strepsiptera) from the Geisel Valley, Germany (Eocene). In: Insect Systematics & Evolution40 (4), Houston 2009, S. 333–347.
4. ↑ Carsten Gröhn: Einschlüsse im Baltischen Bernstein. Hamburg 2015.