Bisonte europeo
| Bisonte europeo Bison bonasus | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bisonte europeo adulto | |||||||||||||||||||||||
| Estado de conservación | |||||||||||||||||||||||
 Vulnerable[1] | |||||||||||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Nome binomial | |||||||||||||||||||||||
| Bison bonasus (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||||||||||||
 Verde claro, no holoceno; Verde escuro, na Alta Idade Media; Vermello, comezos do século XX Distribución xeográfica histórica:
Verde claro, no holoceno; Verde escuro, na Alta Idade Media; Vermello, comezos do século XX | |||||||||||||||||||||||
| Subespecies | |||||||||||||||||||||||
O bisonte europeo (Bison bonasus) é unha especie de mamífero artiodáctilo ruminante da familia dos bóvidos, subfamilia dos bovinos e tribo dos bovininos.
É o mamífero de maior tamaño de Europa,[2] e un dos máis ameazados, polo que é obxecto de varios programas de reprodución en catividade levados a cabo en parques zoolóxicos.
Descrición
[editar | editar a fonte]De aspecto similar ao do bisonte americano (Bison bison), pero de maior tamaño, constitución máis esvelta e cornos máis desenvolvidos.[3][4]
A súa silueta é maciza, cos cuartos dianteiros moi desenvolvidos, a cabeza grande e larga e a cruz moi marcada.[5] A pelaxe é longa, de cor parda escura e particularmente desenvolvida na cabeza, ombros e colo.[6]
Os becerros adoitan teren a pelaxe máis clara que a dos adultos. Tamén están provistos dunha pequena "barba" na gorxa, e a cola está recuberta por pelo longo. A parte inferior das patas teñen pelaxe curta, ao contrario que no bisonte americano. Ambos os sexos teñen cornos,[7] os cales son curtos, grosos, e dirixidos cara a arriba.
O bisonte europeo mide de 250 a 350 cm de lonxitude (máis de 50 a 80 cm da cola), e ten unha altura na cruz que vai de 150 a 200 cm.[6] Os machos adultos pesan entre 400 e 920 kg, mentres que as femias, de menor tamaño, oscilan entre os 300 e os 400.[8]
Hábitat
[editar | editar a fonte]En contraposición aos bisontes americanos, os europeos nunca gustaron da vida nas praderías e espazos abertos, senón que se estableceron nos bosques, tanto caducifolios como mixtos de coníferas e árbores e folla caduca. Por eles vagaban en grupos duns 20 individuos, alimentándose de todo tipo de materia vexetal, fundamentalmente follaxe baixo, pero tamén herbas, codias e pólas tenras.
Os freixos parecen atraerlles en maior medida que outras árbores, mentres que as agullas dos piñeiros e outras árbores de folla perenne non son do seu agrado.
En inverno reuníanse en mandas que podían chegar ao medio centenar de individuos, dedicados a retirar a neve e á busca de raíces, tubérculos, rizomas e froitos enterrados, aínda que os machos vellos sempre evitaban este tipo de aglomeracións e levaban unha vida solitaria.
Bioloxía
[editar | editar a fonte]O bisonte europeo é un animal social e gregario que formaba pequenas mandas que oscilaban entre os 10 e os 30 individuos liderados por un macho.
A época de celo ten lugar entre agosto e setembro. O período de xestación é de entre 260 e 270 días, tras os cales as femias paren unha soa cría. Os partos danse entre maio e xuño, e as femias adoitan illarse para parir. As crías destétanse aos sete meses, e permanecen canda a nai até os tres anos.
A lonxevidade máxima que se rexistrou foi de 22 anos, aínda que en catividade pode chegar aos 40.[9]
Antigamente os bisontes europeos caían ocasionalmente vítimas de lobos, osos, tigres e leóns, pero hoxe en día estes animais desapareceron do continente europeo ou se fixeron moi raros, polo que se pode considerar que os poucos bisontes que quedan carecen actualmente de depredadores naturais.
Subespecies
[editar | editar a fonte]Describíronse as seguintes subespecies:
- Bison bonasus bonasus
- Bison bonasus caucasicus (extinta, 1930)
- Bison bonasus hungarorum (extinta, 1790)
Extinción en estado salvaxe e repoboación
[editar | editar a fonte]
Hai 2.000 anos o bisonte abundaba en toda a Europa central e setentrional chegando até Asia occidental. A distribución orixinal comprendía desde a Península Ibérica[Cómpre referencia] até Rusia occidental, estando presente tamén no Cáucaso e no noroeste de Irán. Heródoto cita a súa presenza en Tracia e noutras rexións do norte de Grecia.
Aínda que enorme, esta vasta distribución non era continua pois, como quedou dito, os bisontes prefiren os espazos boscosos, e nas chairas despexadas estaban substituídos por mandas de uros ou touros salvaxes, (Bos primigenius).
Pero a principios do século XVIII, a causa sobre todo da caza abusiva e da progresiva deforestación, para aproveitar a madeira ou para destinar a terra á agricultura ou ao pastoreo, reduciron o hábitat primixenio dos bisontes, e este animal quedou relegado a algunhas zonas boscosas de Polonia (bosque de Białowieża) e do Cáucaso, reservas de caza dos tsares de Rusia.
No século XII matouse ao último bisonte ibérico en Navarra,[10] sendo daquela xa moi raro en Europa occidental.
No século XIV só quedaban unhas poucas cabezas na rexión francesa das Ardenas, que non resistiron até o final do século. En Romanía (Moldova e Valaquia) perviviron até 1762 e en Transilvania, baixo dominio austrohúngaro até 1790.
O bisonte do Cáucaso (Bison bonasus caucasicus) fora desprazado, durante os últimos decenios da súa existencia, cara á zona ocupada polos bosques de coníferas, sendo moi posíbel que os seus refuxios invernais estiveran localizados nas zonas de bosques de faias situados a menores altitudes, pero ao non serlles permitida a estancia nestas zonas, o seu hábitat foi reducíndose cada vez máis, até chegar á súa extinción e 1930.
Ao bisonte europeo que habitaba nos territorios de Transilvania sucedeulle algo parecido ao que aconteceu no Cáucaso.
Pola súa parte, desde o século XVI as dinastías reinantes en Rusia, Lituania e Polonia consideraron que a morte dun bisonte era privilexio da realeza, chegando a castigar o furtivismo incluso coa morte nalgunhas ocasións. Isto permitiu unha supervivencia máis ou menos aceptábel deste animal en Europa oriental até a primeira guerra mundial, cando comezaron a ser masacrados por decenas para alimentar aos soldados e aos refuxiados. En 1919 morreu o último bisonte polaco na rexión de Białowieża, e en 1927 fíxoo o último exemplar que vivía en liberdade no Cáucaso. A especie extinguiríase totalmente de non ser porque había nese momento uns 50 individuos vivindo en parques zoolóxicos repartidos por todo o mundo.
En 1923 constituíuse en Polonia a Compañía Internacional de Defensa do Bisonte (CIDB), que defendía a recuperación desta especie. Nos anos 1950 conseguiu o permiso do goberno polaco para reintroducir 12 exemplares (11 polacos, máis o último bisonte caucásico, chamado por iso Kaukasus) no bosque de Białowieża, que foi declarado Parque Nacional. En 1966 a ONU incluíu o bisonte europeo no seu lista de animais protexidos.
Desde entón, os esforzos combinados do CIDB e varios parques zoolóxicos de distintos países lograron un notábel éxito: daqueles 12 individuos descenden hoxe en día máis de 600 bisontes que habitan en distintos parques nacionais polacos, e varias novas mandas foron introducidas en réxime de semiliberdade en Belarús, Rusia, Romanía, Ucraína, Lituania e Kirguizistán, ademais de en España, onde o 4 de xuño de 2010 reintroducíronse, despois de mil anos, sete exemplares no municipio palentino de San Cebrián de Mudá, Palencia.[10] os cales se adaptaron tan ben que até conseguiron reproducirse, sendo xa 9 individuos.[11] Tamén existe un proxecto para reintroducir a especie en Francia.
En 2011 estimábase que o número total de bisontes europeos era duns 4.000. Pero, a pesar diso, a especie segue estando en perigo. A súa baixa diversidade xenética, froito da consanguinidade, fai que estes animais sexan especialmente vulnerábeis a virus como o da febre aftosa.
Por se isto fora pouco, en 2004 estalou a polémica cando se fixo público que o rei de España Xoán Carlos I conseguira permiso para matar un macho de bisonte no refuxio de Czerwony Dwor, previo pago de 7.000 euros. Os cidadáns e os medios de comunicación polacos mostraron a súa indignación ante a morte dun animal que consideran como un símbolo da nación. A pesar de que en Polonia a caza do bisonte está teoricamente prohibida, non é raro que a realicen de vez en cando altos cargos políticos do goberno e os "convidados" que eles estimen oportuno.[12]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Olech, W. (IUCN SSC Bison Specialist Group) (2008). "Bison bonasus". Lista Vermella da IUCN de Especies en Perigo (en inglés). IUCN 2008. Consultado o 14 January 2009.
- ↑ Pucek, Z., Belousova, I. P., Krasinska, M., Krasinski, Z. A. e Olech, W. (2004): European bison: status survey and conservation action plan. Gland Suíza) / Cambridge (Reino Unido): IUCN/SSC Bison Specialist Group. ISBN 2-8317-0762-5
- ↑ Hanák, V. e Mazák, V. (1991): Enclicopedia de los Animales Mamíferos de todo el Mundo. Madird: Susaeta. ISBN 84-305-1967-X, p. 330.
- ↑ Kowalski, Kazimierz (1981): Mamíferos. Manual de teriología. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9, pp. 441-442.
- ↑ Aulagnier, S., Haffner, P., Mitchell-Jones, A., Moutou, F. e Zima, J. (2009): Guía de los Mamíferos de Europa, del norte de África y de Oriente Medio. Barcelona: Lyns Ediciones. ISBN 978-84-96553-52-1, p. 148.
- ↑ 6,0 6,1 Aulagnier et al., Op. cit.
- ↑ Cuisin, M. e Petter, F. (1977): "Mamíferos Salvajes de Europa", en Matthews, L. H. (editor): La Vida de los Mamíferos. Tomo II. Barcelona: Ediciones Destino. ISBN 84-233-0700-X, p. 768.
- ↑ Trapani, J. (1999): Bison bonasus. Animal Diversity Animal Diversity Bison bonasus
- ↑ MacDonald, D. e Barrett, P. (2008): Guía de Campo de los Mamíferos de España y de Europa. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 978-84-282-1490-2, p. 234.
- ↑ 10,0 10,1 Diario El Mundo (España). "Los bisontes regresan a la península mil años después de su desaparición" (en español). Consultado o 12 de maio de 2012.
- ↑ Diario El País (España). "Nace un bisonte europeo en Palencia" (en español). Consultado o 12 de maio de 2012.
- ↑ Crónica, un suplemento de El Mundo (España), ed. (7 de marzo de 2004, número 438). "El Rey mató al "rey de la pradera"". Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2007. Consultado o 12 de maio de 2012.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Bisonte europeo |
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Arkive. Bison bonasus (en inglés) Consultada o 12/5/2012.
- The Extinction Website – Bison bonasus caucasicus (en inglés) Consultada o 12/5/2012.
- The Extinction Website – Bison bonasus hungarorum (en inglés) Consultada o 12/5/2012.
- European bison/wisent
- BBC NEWS Reversal of fortunes for Europe's 'gentle' giant (en inglés) Consultada o 12/5/2012.
- Vacas, bisontes y búfalos (en castelán) Consultada o 12/5/2012.
