Panceltismo
O panceltismo[1][2] (en irlandés: Pan-Chelteachas, en galés: Pan-Geltaidd, en escocés: Pan-Cheilteachas), tamén coñecido como celtismo[3] ou nacionalismo celta, é un movemento político, social, cultural e pannacionalista que avoga pola solidariedade e a cooperación entre as nacións celtas (tanto das ramas dos gaels como britanos) do noroeste de Europa.[4] Algunhas organización panceltistas pulan pola secesión das nacións celtas do Reino Unido e Francia e que formen o seu propio estado federal independente, mentres que outras prefiren unha estreita colaboración entre nacións celtas soberanas e independentes na forma do nacionalismo irlandés, nacionalismo escocés, nacionalismo galés, nacionalismo bretón, nacionalismo córnico e nacionalismo manx.
Ao igual que outros movementos pannacionalistas, como o paneslavismo, o panxermanismo, o turanismo, o paniranismo ou o panlatinismo, o movemento panceltista xurdiu durante o nacionalismo romántico, e especificamente no rexurdimento celta. O movemento panceltista foi máis prominente durante os séculos XIX e XX (entre os anos 1838 e 1939). Algúns dos primeiros contactos do panceltismo tiveron lugar a través de Gorsedd e Eisteddfod, e o Congreso celta anual comezou a celebrarse en 1900. Dende entón, a Liga Céltica converteuse na organización máis importante do panceltismo político. As súas iniciativas céntranse en gran medida na cooperación cultural celta, como os festivais de música, arte e literatura, que adoitan chamarse "interceltas".
Terminoloxía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Celtas.
Existe certa controversia arredor do termo celtas. Un exemplo disto foi a "Crise galega" da Liga Céltica,[4] que xerou un debate sobre se Galicia debía ser admitida como membro da organización. Finalmente a súa aplicación foi rexeitada en base a que en Galicia non se fala no presente unha lingua celta.[4]
Algúns austríacos afirman que teñen unha herdanza celta que se romanizou baixo o dominio romano e logo foi xermanizado despois das invasións xermánicas.[5] Austria é o lugar onde se rexistrou a primeira cultura caracteristicamente celta que existiu.[5] Logo da anexión de Austria pola Alemaña nazi en 1938, en outubro de 1940 un escritor do Irish Press entrevistou ao físico austríaco Erwin Schrödinger que falou da herdanza celta dos austríacos dicindo "Creo que existe unha conexión máis profunda entre nós, os austríacos e os celtas. Dise que os nomes de lugares nos Alpes austríacos son de orixe celta."[6] Os austríacos contemporáneos expresan orgullo por ter herdanza celta e Austria posúe unha das maiores coleccións de artefactos celtas de Europa.[7]
Organización como o Congreso celta e a Liga Céltica usan a definición de que unha "nación celta" é aquela cunha historia recente de tradición lingüística celta.[4]
Historia
[editar | editar a fonte]O celtismo comeza a tomar forma a mediados do século XVII co nacemento dun movemento literario coñecido coma Rexurdimento celta que se estendeu por boa parte de Europa. Este movemento cultural foi mudando co decorrer do tempo e as situacións sociopolíticas de Europa e pervive en maior ou menor grao ata os días de hoxe.[8]
O Rexurdimento Celta, a semente do celtismo
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Rexurdimento celta.
No ano 1746 prodúcese a derrota dos xacobitas na Batalla de Culloden. Este é o punto de inflexión para o nacemento do que se deu en coñecer como Rexurdimento celta.
No ano 1762 James Macpherson publica Fragments of Ancient Poetry Collected in the Highlands of Scotland, and Translated from the Gaelic or Erse Language (Fragmentos de poesía antiga recollidos nas Terras Altas de Escocia, e traducidas do gaélico ou Erse). En 1762 sae do prelo Fingal e en 1763 Temora. Estas dúas obras foron invencións de supostas traducións dos poemas épicos en gaélico dun poeta chamado Ossian.
Non tardan en sumarse poetas doutras zonas da Europa atlántica. Un claro exemplo son as obras de poesía galesa publicadas por Ieuan Brydydd en 1764; tamén cultiva este xénero literario o inglés Thomas Gray en obras como Elexía sobre un cemiterio de aldea e O bardo.
O celtismo do século XIX e os seus primeiros pasos
[editar | editar a fonte]Coa chegada do século XIX o que viña sendo un movemento literario convértese nun movemento político, social e cultural; tinguido todo el do carácter romántico que se estendía dende Alemaña ao resto da Europa occidental.
Publicáronse moitas traducións de obras das literaturas celtas, especialmente, os Mabinogion (Charlotte Guest, 1838-1849), o Barzaz Breiz e Os Bardos bretóns do século VI (Hersart de la Villemarqué, 1839-1850). En 1854 Ernest Renan publicou A Poesía das razas celtas, un estudo moi influente e en 1865 e 1866 Mathew Arnold pronunciou unha serie de conferencias sobre a literatura celta en Oxford que vinculaba todas as literaturas celtas e contribuíu a promover a creación da cátedra de Celta nesta universidade en 1877.
Durante o s.XIX moitos escritores ingleses empregaron a temática celta, como Thomas Love Peacock, Tennyson e Gerard Manley Hopkins. En Escocia destacaron William Black e William Sharp (este co pseudónimo de Fiona Macleod). O rexurdimento foi especialmente vigoroso en Irlanda, con autores como W.B. Yeats, "AE" (pseudónimo de George William Russell), Oliver St John Gogarty, Sean O'Casey e James Stephens. En Irlanda recibiu o nome de "Lusco-fusco celta".[9]
En Galiza
[editar | editar a fonte]
En Galiza, o maior representante do celtismo foi Eduardo Pondal. Na súa orixe en Galiza está o historiador ilustrado José Verea y Aguiar. É mito fundador de Galiza para Vicetto, Murguía, Castelao e a Xeración Nós e dentro da Xeración Nós, na arqueoloxía, Florentino López Cuevillas. Na década dos 70 do século XX desenvólvese unha crítica desde a academia, rexurdindo nos 90 un neoceltismo na investigación.[13]
·(...)Primeiramente, a existencia dunhas relacións de orde xeográfica, histórica, política, literaria, e aínda, ás veces, romántica, sentimental e utópica (falamos neste caso das referencias feitas sobre a Celtia, esta comunidade que ó mellor nunca existiu nin chegará a existir nunca e que agruparía a Bretaña, Irlanda, Gales, Escocia, Galicia, Cornualla e a illa de man)..."Introdución da obra Fala o fistor e fáise o dia
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Villares, Ramón. Universidade de Santiago de Compostela, ed. Galicia e Bretaña. Relacións e analoxías entre dúas nacións culturais (PDF). p. 43.
- ↑ Real Academia Galega (ed.). "Leabar Gabala. Livre des Invasions (1884) na Real Academia Galega". Consultado o 20 de xaneiro de 2021.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para celtismo.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Ellis, Peter Berresford (2002). Celtic dawn: the dream of Celtic unity. ISBN 9780862436438. Consultado o 19 de xaneiro de 2010.
- ↑ 5,0 5,1 Carl Waldman, Catherine Mason. Encyclopedia of European Peoples. Infobase Publishing, 2006. P. 42.
- ↑ Walter J. Moore. Schrödinger: Life and Thought. Cambridge, England, UK: Press Syndicate of Cambridge University Press, 1989. p.373.
- ↑ Kevin Duffy. Who Were the Celts? Barnes & Noble Publishing, 1996. P. 20.
- ↑ "Scottish first minister backs calls for 'Celtic corridor'". independent.ie. 29 de novembro de 2016.
- ↑ Perkins, David, A History of Modern Poetry: Modernism and After, p. 471, 1987, Harvard University Press, ISBN 0674399471, 9780674399471, ISBN 0674399471, 9780674399471, google books
- ↑ Mapa das "nacións celtas" realizado por National Geographic.
- ↑ Les nations celtes Arquivado 29 de setembro de 2018 en Wayback Machine. (en francés).
- ↑ Celtic Legacy in Galicia Arquivado 24 de xuño de 2011 en Wayback Machine., Manuel Alberro (en inglés).
- ↑ Barros, Carlos. "Por unha síntese celto-castrexa da Gallaecia antiga". Sermos Galiza. Arquivado dende o orixinal o 10 de xullo de 2019. Consultado o 10 de xullo de 2019.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Bailyn, Bernard (2012). Strangers Within the Realm: Cultural Margins of the First British Empire. UNC Press Books. ISBN 978-0807839416.
- Berresford Ellis, Peter (1985). The Celtic Revolution: Study in Anti-Imperialism. Y Lolfa Cyf. ISBN 978-0862430962.
- Berresford Ellis, Peter (2002). Celtic Dawn: The Dream of Celtic Unity. Y Lolfa Cyf. ISBN 978-0862436438.
- Carruthers, Gerard (2003). English Romanticism and the Celtic World. Cambridge University Press. ISBN 978-1139435949.
- Collins, Kevin (2008). Catholic Churchmen and the Celtic Revival in Ireland, 1848-1916. Four Courts Press. ISBN 978-1851826582.
- Fenn, Richard K (2001). Beyond Idols: The Shape of a Secular Society. Oxford University Press. ISBN 978-0198032854.
- Hechter, Michael (1975). Internal Colonialism: The Celtic Fringe in British National Development, 1536-1966. Routledge. ISBN 978-0710079886.
- Dudley Edwards, Owen (1968). Celtic Nationalism. Routledge. ISBN 978-0710062536.
- Gaskill, Howard (2008). The Reception of Ossian in Europe. A&C Black. ISBN 978-1847146007.
- Haywood, John (2014). The Celts: Bronze Age to New Age. Routledge. ISBN 978-1317870166.
- Jensen, Lotte (2016). The Roots of Nationalism: National Identity Formation in Early Modern Europe, 1600-1815. Amsterdam University Press. ISBN 978-9048530649.
- Motherway, Susan (2016). The Globalization of Irish Traditional Song Performance. Routledge. ISBN 978-1317030041.
- O'Donnell, Ruán (2008). The Impact of the 1916 Rising: Among the Nations. Irish Academic Press. ISBN 978-0716529651.
- O'Driscoll, Robert (1985). The Celtic Consciousness. George Braziller. ISBN 978-0807611364.
- O'Rahilly, Cecile (1924). Ireland and Wales: Their Historical and Literary Relations. Longman's.
- Ortenberg, Veronica (2006). In Search of the Holy Grail: The Quest for the Middle Ages. A&B Black. ISBN 978-1852853839.
- Pittock, Murray G. H. (1999). Celtic Identity and the British Image. Manchester University Press. ISBN 978-0719058264.
- Pittock, Murray G. H. (2001). Scottish Nationality. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1137257246.
- Platt, Len (2011). Modernism and Race. Cambridge University Press. ISBN 978-1139500258.
- Tanner, Marcus (2006). The Last of the Celts. Yale University Press. ISBN 978-0300115352.
- Loffler, Marion (2000). A Book of Mad Celts: John Wickens and the Celtic Congress of Caernaroon 1904. Gomer Press. ISBN 978-1859028964.
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- A Liga Céltica (en inglés)
- Congreso celta (en inglés)
- Iniciativa Columba (en inglés)
| Antigos celtas Estudos celtas |
|  | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Celtas modernos Rexurdimento celta | Nacións celtas · Celtismo (Congreso celta · Liga Céltica) · Música (Rock) · Neopaganismo (Neodruidismo) | |||||||||||||
| Linguas | ||||||||||||||
| Festivais | ||||||||||||||
| Listas | ||||||||||||||
