Twellingea

Twellingea
Doarpssicht
Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	Súdwest Fryslân
Sifers
Ynwennertal	405 (1 jannewaris 2023)[1]
Oerflak	5,54 km² werfan lân: 4,30 km² werfan wetter 1,24 km²
Befolkingsticht.	94 ynw./km²
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	53° 00' N 5° 42' E
Offisjele webside
topentwelonline.nl
Kaart

Twellingea is in doarp yn de gemeente Súdwest-Fryslân, krekt súdeast fan Snits. De ynwenners fan Twellingea neame harren doarp ek wol Twellegea.

Twellingea hat 405 (1 jannewaris 2023)^[2] ynwenners.

It doarp, dat oan it Ges en de Easterbrêgesleat leit, foarmet tegearre mei Toppenhuzen it twillingdoarp 'Top en Twel'. Oan de súdkant fan it doarp leit it Prinses Margrietkanaal, it Ges jout it doarp ferbining mei de Houkesleat. Fia Toppenhuzen hat it doarp oer de wei ferbining mei Snits. De lizzing oan it wetter, ticht by de Snitser Mar, makket it doarp geskikt foar de wettersport.

It doarp ûntstie as in wetterdoarp dat bewenne waard troch boeren. Lang bleau ien paad de ferbining oer it lân en foar de rest moast alles oer it wetter barre.

Nei it oanlizzen fan in dyk yn 1866-1868 ûntwikkele Twellegea him net lykas Toppenhuzen as in lintdoarp. De doarpskearn bleau op it wetter rjochte. Yn it suden fan it doarpsgebiet lei súdlik fan de Easterbrêgesleat de buorskip it Súdein, dat him nei de oanlis fan de dyk letter wol as in lint ûntwikkele.

Nei de Twadde Wrâldkriich ûnstie der groei fan it doarp en stadichoan groeide Twellegea oan Toppenhuzen fêst. Troch de oanlis fan it Prinses Margrietkanaal waard it Súdein midstwa snien yn in Lyts Súdein en it Greate Súdein. Yn de twadde helte fan de 20e iuw waard Twellegea in echt wettersportplak.

Oant 2011 lei Twellingea yn de eardere gemeente Wymbritseradiel.

Yn de omkriten fan Top en Twel wennen yn de lette midsiuwen de haadlingenfamyljes Bonninga, Reinarda en Sjaerda en hienen sadwaande ek hege funksjes. De famylje Reinarda wenne op Reinardastate. Ien fan de Bonninga’s wie troud mei in Reinarda en lettter binne de Sjaerda’s ek wer oan de Bonninga’s lieard. Dat wie yn de tiid fan de Skieringers en Fetkeapers, sa tusken 1450 en 1500. Snits (en ek de Sjaerda’s) wienen Skier en Ljouwert wie Fet. Op 22 maart 1491 hawwe de Fetkeapers de stins fan de Sjaerdas yn Toppenhuzen platbaarnd.

Sûnt 1918 bestiet Doarpsbelang Toppenhuzen-Twellingea. De Twilling is it doarpskrantsje fan Top-en-Twel. It doarpshûs is ûnderbrocht yn it yn 1980 boude multyfunksjonele sintrum 'It Harspit', dêr't ek de basisskoalle is. It Harspit stiet yn Toppenhuzen.

De Wikipedy hat ek in side Hermestsjerke (Twellingea).

• Protestantske gemeente Toppenhuzen-Twellingea.

De tsjinsten fan de PKN wurde alle wiken yn de Toppenhúster Jehannestsjerke fierd. De eardere herfoarme tsjerke fan Twellingea wurdt net mear brûkt en is oerdroegen oan de Stifting Alde Fryske Tsjerken. De tsjerke draacht tsjintwurdich wer de namme fan de âlde patroanhillige fan Twellingea, Hermes fan Rome en is de iennige tsjerke mei dy namme. De grifformearden fan Top en Twel tsjerkten yn Toppenhuzen oan de Tsjerkebuorren 51. Dy tsjerke is yn 1999 ôfbrutsen; it oargel fan de grifformearde tsjerke is bewarre bleaun en ferhûze nei de tsjerke fan Turns.

• Kristlike basisskoalle 'It Harspit'

Badmintonklub Top en Twel Biljertferiening Dwers troch it lekken Bridgeclub Tops in Twel Follybalferiening Top en Twel Fûgelwacht Toppenhuzen-Twellegea TOP '63 Gymnastykferiening 'Vlugheid en Kracht' Jankfoddekoar Kommer en Kwel

Kristlik mingd Koar Cantabilé Mienskipsorkest Toppenhuzen Oranjeferiening Top en Twel Shantykoar Top en Twelsjongers Sylferiening Toppenhuzen-Twellegea Tennisklub Toppenhuzen Toanielferiening Fordivedaesje

(De list is yn 2023 bywurke mei help fan de hiemside fan Top en Twel. Sjoch foar de meast aktuele ynformaasje oer ferienings op dy hiemside)

Jier	1840	1954	1959	1964	1969	1974	2004	2015	2020
Ynwenners	262	473	419	417	350	308	432	374	420

• Margreet de Boer (1964-), politikus GrienLinks
• Arjen Visserman (1965-), atleet
• Rienk Nauta (1987-), langebaanrider
• Sjoerd de Vries (1988-), langebaanrider
• Yvonne Nauta (1991-), langebaanrider
• Nyck de Vries (1995-), autocoureur

Binnebaan, Brêgefinne, Brêgesleatswei, Buorren, Bûtebaan, Bybaan, Eastwei, Grutte Súdein, Koartebaan, Langebaan, Leijepoel, Leyesleatswei, Lytse Súdein, Sjuwedyk, Súdwei.

Njonken de Hermestsjerke en in pear hûzen fan giele stien oan de Buorren 43 en 45 hat it doarp noch benoardeasten it doarp de 19e iuw boude Geau's Mole, dy't it natoergebiet de Geaupolder bemealt. It spinnekopke docht dat tegearre mei twa Amerikaanske wynmotors, de wynmotors Twellingea 1 en 2.

• 
  Geau's Mole
• 
  Wynmotor 1
• 
  Wynmotor 2

De leden fan it bekende popduo Maywood groeiden op yn Twellingea.

• R. Steensma "It Bestek fan de yn 1695 nij to bouwen tsjerke yn Toppenhuzen(1969)"
• O. Santema "Ta de Skiednis fan Toppenhuzen en Twellegea (1939)"
• J. van der Bij "Pastoars, dûmnys en tsjerkefolk yn Top & Twel"
• Sjirk Wybenga en Jan de Jong "De Streek fan Toppenhuzen en Twellegea bylâns" (1984)
• Doarpsbelang "Mei groetnis fan de Twilling (1994)" - útjûn yn it ramt fan it 75-jierrich bestean fan Doarpsbelang

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Webstek Top en Twel Tsjerke fan Twellingea ↑ https://opendata.cbs.nl/statline ↑ https://opendata.cbs.nl/statline Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Twellegea fan Wikimedia Commons.

	Súdwest-Fryslân
Stêden: Boalsert • Drylts • Hylpen • Snits • Starum • Warkum
Doarpen en útbuorrens: Abbegea • Aldegea • Allingawier • Arum • Blauhús • Boazum • Breesândyk • Britswert • Burchwert • Dearsum • Dedzjum • Easterein • Easterwierrum • Easthim • Eksmoarre • Ferwâlde • Folsgeare • Gaast • De Gaastmar • Gau • Goaiïngea • Greonterp • Hartwert • Heech • It Heidenskip • Hichtum • Hidaard • Hieslum • Himmelum • Hinnaard • De Hommerts • Idzegea • Iens • Yndyk • Ypekolsgea • Ysbrechtum • Itens • Jutryp • Kimswert • Koarnwert • Koarnwertersân • Koudum • Kûbaard • Kûfurderrige • Laaksum • Lytsewierrum • Loaiïngea • Lollum • Longerhou • Makkum • Molkwar • Nijhuzum • Nijlân • Offenwier • Parregea • Penjum • Piaam • Poppenwier • Raerd • Reahûs • Rien • Sânfurd • Sibrandabuorren • Skarl • Skearnegoutum • Skettens • Skraard • Skuzum • Smelbrêge • Surch • Tersoal • Toppenhuzen • Tsjalhuzum • Tsjerkwert • Turns • Twellingea • Waaksens • Wâldsein • Warns • Westhim • Wytmarsum • Wiuwert • Wolsum • Wommels • Wûns
Buorskippen: Aaksens • Abbegeasterketting • Andelahuzen • Annebuorren • Arkum • Atsebuorren • Baarderbuorren • De Band • Barsum • Beabuorren • Bessens • Bernsterbuorren • De Bieren • Bittens • De Blokken • Blomkamp • Boatlân • Bonjeterp • Boppebuorren • De Burd • Dyksterbuorren • Doanjebuorren • Doanjewier • Draeisterhuzen • Eangterp • Easthim (Wytmarsum) • Eksmoardersyl • Feytebuorren • Fiifhûs • Fiskersbuorren • Fjouwerhuzen • Flânsum • It Fliet • Galamadammen • Goaiïngamieden • Goaium • Grauwe Kat • De Grits • Grutte Wiske • Greate Wierrum • Haaium • Harkesyl • De Hel • Hiemert • Hidaardersyl • Hiddum • Hoekens • Hoarnsterbuorren • Hou • Idserdabuorren • Iemswâlde • Yndyk (Boazum) • Ingwert • Ingwier • Jeth • Jonkershuzen • Jousterp • Jouswert • Kâldehuzum • De Kampen • De Kat • Klaeiterp • De Kliuw • Knossens • Koaihuzen • Kromwâl (Boalsert) • Kromwâl (Britswert) • Laerd en Saerd • Lippenwâlde • De Lytse Gaastmar • Lytse Wiske • Lytshuzen • Makkum (Boazum) • Meilahuzen • Montsamabuorren • Mountsjewier • De Nes • Nijbuorren • Nijekleaster • Nijesyl • Osingahuzen • Pikesyl • De Pôle • Rea Skuorre • Remswert • Rytseterp • Saard • Sânfurder Ryp • Syswert • Sjongedyk • Skearnebuorren • Skrok • Sotterum (Koarnwert) • Sotterum (Skettens) • Spears • Spyk • It Strân Swaanwert • Swarte Beien • Trijehuzen (Hidaard) • Trijehuzen (Snits) • Trijehuzen (Wommels) • Tsjerkebuorren • De Wearen • Westerbuorren • Westerlittens • De Wieren • Wolsumerketting • Wonnebuorren
· ·