Armiñon
Armiñon[1][oh 1] Arabako hego-mendebaldeko udalerri bat da, Añanako kuadrillakoa. Gasteizko hirigunetik 24 bat kilometro mendebaldera dago, eta Miranda Ebrotik 5 kilometro inguru ekialdera. N-1 errepidearen ertzean dago, Miranda eta Argantzon artean.
| Armiñon | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Araba, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Araba | ||||||||||
| Eskualdea | Añana | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Armiñón | ||||||||||
| Alkatea | Juan Muñoz Bartolome (Euzko Alderdi Jeltzalea) | ||||||||||
| Posta kodea | 01220 | ||||||||||
| INE kodea | 01006 | ||||||||||
| Herritarra | armiñondar[1] | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°43′21″N 2°52′20″W / 42.7226°N 2.8722°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 10,6 km² | ||||||||||
| Garaiera | 467 metro | ||||||||||
| Distantzia | 24 km Gasteiza | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 232 (2023) −3 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 21,79 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[2] |  % 39,41 | ||||||||||
| Zahartze tasa[2] | % 15,61 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[2] | ‰ 51,72 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[2] | % 90 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[2] | % 7,08 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[2] | % 8,44 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[2] | % 8,57 (2010) | ||||||||||
| Kaleko erabilera [3] | % (2016) | ||||||||||
| Etxeko erabilera[4] | % 5.24 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://arminon.eus/ | ||||||||||
Izen bereko herria, Zadorra ibaiaren ertzean dena, udalerriko herriburua da.
Izena
aldatuAramingon izenarekin azaltzen zen Erdi Aroko Donemiliagako goldean (XI. mendekoa).[5]
Geografia
aldatuUdalerri mugakideak
aldatu- Iparraldean: Trebiñu
- Ekialdean: Trebiñu
- Hegoaldean: Berantevilla
- Mendebaldean: Erriberabeitia
Historia
aldatuXI. mendean Trebiñuko konderriaren barruan zegoen Armiñon udalerria. 1403an Arabaren zati izatera iragan zen.[6]
Banaketa administratiboa
aldatuArmiñongo udalerria hiru herriz osatua dago:
- Armiñón (udalerriko herriburua): 106 biztanle (2019)
- Estavillo : 119 biztanle. (2019)
- Lacorzana : 2 biztanle. (2019)
Udalerri hau osatzen duten hiru herrien artean, zaharrena Estavillo da, antza. Armiñon, hasieran, herri horri lotuta egon zen, baina denborarekin kontzeju bereizia eratu zuen.
Demografia
aldatu| Armiñongo biztanleria |
|---|
Politika
aldatuSakontzeko, irakurri: «Hauteskundeak Armiñonen»
2023-2027 legegintzaldia
aldatu2023ko hauteskundeen ondorengo Armiñongo udalbatza | |||||
Alderdia |
2023ko maiatzak 28 | ||||
| Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 4 / 5 |
||||
| Alderdi Popularra (PP) | 1 / 5 |
||||
| Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | 0 / 5 |
||||
| Euskal Herria Bildu (EH Bildu) | 0 / 5 |
||||
| Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza | |||||
Alkateak
aldatuHauek izan dira Armiñongo azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[7] | |
| Esteban Samaniego Perez de Aransolo[7] | 1979 | 1983 | Zentro Demokratikoaren Batasuna | |
| Luis Bermeo Busto[7] | 1983 | 1987 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Julio Angulo Eguiluz[7] | 1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Matilde Varona Fernandez[7] | 1991 | 1995 | Alderdi Popularra | |
| Matilde Varona Fernandez[7] | 1995 | 1999 | Alderdi Popularra | |
| Rosa Marcos Alvarez[7] | 1999 | 2003 | Alderdi Popularra | |
| Vicente Pascual Pascual[7] | 2003 | 2007 | Alderdi Popularra | |
| Javier Arrien Goicoechea[7][8][9] | 2007 | 2009 a | Agrupacion Electoral Independiente de Armiñon | |
| Luis Angel Meana Perez[7][10] | 2009 | 2011 | Agrupacion Electoral Independiente de Armiñon | |
| Juan Muñoz Bartolome[7] | 2011 | 2015 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Juan Muñoz Bartolome[7] | 2015 | 2019 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Juan Muñoz Bartolome[7][11] | 2019 | 2023 | Euzko Alderdi Jeltzalea[12] | |
| Juan Muñoz Bartolome[13] | 2023 | Jardunean | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
a Alkateak ez zuen legegintzaldia bukatu.
Kultura
aldatuJaiak
aldatu- Maiatzaren 15ean, San Isidro.
- Irailaren 25ean San Formerioren erromeria ospatzen da, Trebiñuko zaindaria. San Formerioren baseliza Pangua herrian dago.
Euskara
aldatuArmiñoneko biztanleen artean %35,7a euskalduna zen 2016an
Ondasun nabarmenak
aldatu- Armiñongo San Andres eliza, XVII. mendekoa.
- Armiñongo zubi zaharra, jatorriz erromanikoa. 1339ko agirietan jada ageri da.[14]
- Lacorzanako dorrea, XVI. mendearen hasieran Lacorzanan eraikia.
- Lacorzanako urmaela, galtzeko arriskuan diren zenbait anfibio espezieren babesleku.[15]
Armiñondar ospetsuak
aldatu- Gaspar Montoia Zarate (??-1763), elizgizona.[16]
- Avelino Fernández de Quincoces (1961-), politikaria eta Alaves futbol-taldeko lehendakari ohia.
Argazki galeria
aldatu-
Armiñongo San Andres eliza.
-
San Andres elizaren apirikua, XVII. mendekoa.
-
-
Terango Markesaren jauregia.
Oharrak
aldatu- ↑ Euskaltzaindiak, euskara baturako, Armiñon izena arautu du, ohar honekin: «Euskal testuetan azentu grafikorik gabeko forma erabiliko da».[1]
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b c Euskaltzaindia. (PDF) 150. arauaː Arabako herri izendegia. .
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Aramingon» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
- ↑ «Armiñon - Historia» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales: Ministerio de Política Territorial y Función Pública.» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-04).
- ↑ (Gaztelaniaz) «El Gobierno vasco y La Caixa rehabilitan la laguna de Lacorzana» El Correo 2008-04-17 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Encuentran en Vitoria al vecino de Armiñón de 72 años que desapareció el lunes» El Correo 2013-12-26 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Varias vigas del polideportivo salen volando y se incrustan en una casa» El Correo 2010-02-28 (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Paso adelante para configurar la supermanzana de Arasur» Diario de Noticias de Álava 2022-07-30 (Noiz kontsultatua: 2023-02-11).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Álava, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Álava 2023-06-18 (Noiz kontsultatua: 2024-02-12).
- ↑ «Armiñón - Artea» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
- ↑ Ugarte Lopez de Arkaute, Estitxu. «Mehatxupeko anfibioen gotorleku bat, Lacorzanan» Alea 2017-05-05 (Noiz kontsultatua: 2020-04-09).
- ↑ «Montoya, Gaspar de» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Araba |
- Armiñongo Udalaren webgunea.
- (Gaztelaniaz) «Armiñon», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
- Armiñon, Eusko Jaurlaritzaren euskadi.net webgunean.
Datuak: Q1113519
Multimedia: Armiñón / Q1113519
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Armiñon