Νομός Αιτωλοακαρνανίας
| Αιτωλοακαρνανία | |
| Περιφερειακή ενότητα | |
 | |
Χάρτης  | |
| Χώρα |  Ελλάδα
|
| Πρωτεύουσα | Μεσολόγγι |
| Ιστορική Πρωτεύουσα | |
| Δήμοι | 7 |
| Διοίκηση | |
| • Αντιπεριφερειάρχης | Μαρία Σαλμά |
| Διοικητική διαίρεση | |
| • Περιφέρεια | Δυτική Ελλάδα |
| Έτος δημιουργίας νομού | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεά Ελλάδα |
| Έκταση | |
| • Συνολική | 5.423 τ.χλμ |
| • Κατάταξη | 1η |
| Πληθυσμός | |
| • Συνολικός | 192.345 (2021) |
| • Κατάταξη πληθ. | 12η |
| • Πυκνότητα | 35,3 κάτ./χλμ² |
| • Κατάταξη πυκν. | 51η |
| ISO 3166-2 | GR-01 |
| Ταχ. κώδικες | 30xx |
| Πιν. αυτοκινήτων | ΑΙ, ΜΕ |
| Ιστότοπος | Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας |
Ο Νομός Αιτωλοακαρνανίας, επίσημη ονομασία: Νομός Αιτωλίας και Ακαρνανίας, ήταν ένας από τους πενήντα ένα νομούς της Ελλάδας. Σήμερα αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Βρίσκεται στο δυτικό μέρος της Στερεάς Ελλάδας και αποτελεί την μεγαλύτερη σε έκταση περιφερειακή ενότητα της Ελλάδας. Αποτελεί ένωση της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας. Πρωτεύουσα του νομού ήταν το Μεσολόγγι και μεγαλύτερη πόλη και οικονομικό κέντρο το Αγρίνιο. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι η Ναύπακτος, το Αιτωλικό, η Αμφιλοχία, η Βόνιτσα, ο Αστακός και το Θέρμο. Η περιοχή είναι συνδεδεμένη από το 2004 με την Πελοπόννησο μέσω της Γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου, ενώ συνεχίζει να λειτουργεί, στην ίδια περιοχή, η σύνδεση με πορθμείο. Επίσης στο βορειοδυτικό άκρο της συνδέεται με πλωτή γέφυρα με το νησί της Λευκάδας ενώ μέσω της υποθαλάσσιας σήραγγας Πρέβεζας - Ακτίου συνδέεται με την περιφερειακή ενότητα Πρέβεζας.
Οι περιφερειακές ενότητες με τις οποίες συνορεύει είναι της Λευκάδας στα δυτικά, της Άρτας, της Πρέβεζας και της Καρδίτσας στα βόρεια, της Ευρυτανίας και της Φθιώτιδας στα βορειοανατολικά, της Φωκίδας στα ανατολικά και της Αχαΐας στα νότια. Τα σημαντικότερα λιμάνια του νομού είναι τα λιμάνια του Αστακού, του Μεσολογγίου, της Ναυπάκτου και της Αμφιλοχίας.
Διοικητική διαίρεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» ο νομός Αιτωλοακαρνανίας αποτελεί την περιφερειακή ενότητα Αιτωλοακαρνανίας που υπάγεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας της Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου. Η Π.Ε. αποτελείται από 7 δήμους:
| Δήμος | Έδρα | Πληθυσμός (2021) | Χάρτης |
|---|---|---|---|
| Αγρινίου | Αγρίνιο | 89.691 |  |
| Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου | Μεσολόγγι | 31.969 |  |
| Ναυπακτίας | Ναύπακτος | 25.121 |  |
| Αμφιλοχίας | Αμφιλοχία | 15.073 |  |
| Ακτίου-Βόνιτσας | Βόνιτσα | 14.656 |  |
| Ξηρομέρου | Αστακός | 10.220 |  |
| Δήμος Θέρμου | Θέρμο | 5.742 |  |
- Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών της περιφερειακής ενότητας, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας.
Για τον ίδιο κατάλογο με το σχέδιο "Καποδίστριας", δείτε Διοικητική διαίρεση νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα νοτιοδυτικά παράλια χαρακτηρίζονται απ' την παρουσία λιμνοθαλασσών, με γνωστότερες αυτές του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού. Ο κυριότερος ποταμός είναι ο Αχελώος, που αποτελεί το φυσικό όριο ανάμεσα στην Αιτωλία και την Ακαρνανία, ενώ άλλοι αξιόλογοι ποταμοί είναι ο Εύηνος κι ο Μόρνος. Στην ενδοχώρα του νομού δεσπόζει η Τριχωνίδα, η οποία είναι και η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας (96 τ.χλμ.). Στο νομό υπάρχουν επίσης οι λίμνες: Αμβρακία, Λυσιμαχία, Οζερός, Βουλκαριά και οι τεχνητές λίμνες Καστρακίου, Κρεμαστών και Στράτου. Τα βουνά της Αιτωλοακαρνανίας περιλαμβάνουν το Παναιτωλικό, που είναι το ψηλότερο βουνό του νομού (1.924 μ.) στα βορειοανατολικά, Ακαρνανικά όρη στα δυτικά, τα όρη Βάλτου στα βορειοδυτικά, το όρος Αράκυνθος (Ζυγός) στα νότια, τα όρη Ναυπακτίας γνωστά και ως Κράβαρα στα νοτιοανατολικά. Τέλος, στην Αιτωλοακαρνανία και πιο συγκεκριμένα κοντά στο Νεοχώρι Μεσολογγίου βρίσκεται το σημείο με το χαμηλότερο υψόμετρο στην Ελλάδα. (-10 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας)
Κλίμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κλίμα της ποικίλει από πολύ θερμά καλοκαίρια, με θερμοκρασίες που συχνά ξεπερνούν τους 40 °C, με πολλή υγρασία σε ήπιους χειμώνες στις χαμηλού υψομέτρου περιοχές. Κρύοι χειμώνες κυριαρχούν στις ορεινές περιοχές, ενώ σε ακόμη μεγαλύτερα υψόμετρα, χιόνια καθώς και κρύος καιρός χαρακτηρίζουν τους χειμερινούς μήνες, ενώ τα καλοκαίρια είναι δροσερά.
Οικονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η οικονομία του νομού είναι κυρίως αγροτοκτηνοτροφική, με μεγάλη παραγωγή κυρίως στις νότιες περιοχές. Είναι μια απ' τις κύριες καπνοπαραγωγικές περιοχές της χώρας, ενώ καλλιεργούνται ακόμη ρύζι, όσπρια, δημητριακά, ελιές. Στα νοτιοδυτικά παράλια λειτουργούν ιχθυοκαλλιέργειες ενώ υπάρχουν και μεγάλες αλυκές ειδικά στην περιοχή του Μεσολογγίου. Στον τομέα της κτηνοτροφίας ο νομός κατέχει μια από τις υψηλότερες θέσεις στην εγχώρια παραγωγή χοιρινού κρέατος με σύγχρονες μονάδες στην περιοχή της Βόνιτσας και του Αστακού.
Αρκετοί κάτοικοι, των ορεινών περιοχών κυρίως, ασχολούνται με την εκτροφή των αιγοπροβάτων κατά τον παραδοσιακό τρόπο, καθώς στα μέρη αυτά έχει σταματήσει εντελώς η όποια αγροτική δραστηριότητα. Στην Ορεινή Ναυπακτία τα τελευταία χρόνια με Ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις αναπτύσσεται η εκτροφή βοϊδολατών ελευθέρας βοσκής.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας συνδέεται με μακρόχρονη ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Αρχαίοι ιστορικοί όπως ο Θουκυδίδης και γεωγράφοι όπως ο Παυσανίας και Στράβων μας πληροφορούν για το ρόλο που έπαιξε η περιοχή στην αρχαιότητα. Έβγαλε τον μεγαλύτερο τραγουδιστή της δημοτικής μας παράδοσης, τον Τάκη Καρνάβα (γεννήθηκε το 1936 και πέθανε το 1999 στην Κανδήλα Αιτωλοακαρνανίας).
Πολιτική ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Διοικητικά η Αιτωλοακαρνανία χωριζόταν μέχρι το 1997 σε πέντε επαρχίες:
| Επαρχία | Έδρα Επαρχίας |
|---|---|
| Βάλτου | Αμφιλοχία |
| Μεσολογγίου | Μεσολόγγι |
| Ναυπακτίας | Ναύπακτος |
| Ξηρομέρου | Βόνιτσα |
| Τριχωνίδας | Αγρίνιο |
Προπολεμικά ανήκε στην Αιτωλοακαρνανία και η επαρχία Ευρυτανίας, με πρωτεύουσα το Καρπενήσι.
Οικισμοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Αιτωλοακαρνανία αποτελείται απο τρείς πόλεις: το Αγρίνιο, το Μεσολόγγι (η πρωτεύουσα) και την Ναύπακτο. Περιέχει αρκετές κωμοπόλεις και χωριά.
| Κατάταξη | Οικισμός | Πληθυσμός (2011) | Δήμος |
|---|---|---|---|
| 1 | Αγρίνιο | 55.097 | Αγρινίου |
| 2 | Ναύπακτος | 13.415 | Ναυπακτίας |
| 3 | Μεσολόγγι | 12.785 | Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου |
| 4 | Βόνιτσα | 4.703 | Ακτίου-Βόνιτσας |
| 5 | Αιτωλικό | 4.012 | Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου |
| 6 | Αμφιλοχία | 3.827 | Αμφιλοχίας |
| 7 | Νεοχώρι | 3.456 | Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου |
| 8 | Παναιτώλιο | 2.950 | Αγρινίου |
| 9 | Κατοχή Μεσολογγίου | 2.829 | Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου |
| 10 | Καινούργιο | 2.790 | Αγρινίου |
Εκκλησιαστική διαίρεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας υπάρχουν δύο Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος:
| Μητρόπολη | Έδρα Μητρόπολης | Μητροπολίτης |
|---|---|---|
| Αιτωλίας και Ακαρνανίας | Μεσολόγγι | Δαμασκηνός (Κιαμέτης) |
| Ναυπάκτου και ΑγίουΒλασίου | Ναύπακτος | Ιερόθεος (Βλάχος) |
Προστατευόμενες τοποθεσίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο νότο το Δέλτα Αχελώου, η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού, οι εκβολές Ευήνου, οι νήσοι Εχινάδες και η νήσος Πεταλάς είναι προστατευόμενοι βιότοποι του Natura 2000, με κωδικό GR2310001, κατά μία συνολική έκταση 356,41 τ.χλμ.[1][2][3].
Στο βορρά ο Αμβρακικός κόλπος με το Εθνικό παρκο, τμήματα του οποίου έχουν οριστεί περιοχές προστασίας της φύσης με ολόκληρη την ακτή παρυδάτια περιοχή περιβαλλοντικού ελέγχου.
Τα Ακαρνανικά Όρη σημαντικά για τα δάση ελάτης και για τα πουλιά (π.χ. τα υπό εξαφάνιση όρνεα)[4].
Οι λίμνες του νομού (Οζερός, Αμβρακία, Τριχωνίδα, Λυσιμαχία) περιοχές Νatura 2000.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ votaniki (12 Ιανουαρίου 2019). «Δέλτα Αχελώου, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου – Αιτωλικού, εκβολές Ευήνου, Νήσοι Εχινάδες, Νήσος Πεταλάς (GR2310001) - Βοτανική» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Delta Acheloou; Limnothalassa Mesolongiou - Aitolikou, Ekvoles Evinou, Nisoi Echinades, Nisos Petalas». Protected Planet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019.
- ↑ «N2K GR2310001 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2019.
- ↑ «NatureBank - Βιότοπος CORINE - Ακαρνανικά Όρη». filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2020.
Βλέπε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Επίσημος δικτυακός τόπος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας
- Διαδικτυακή Πύλη Ενημέρωσης Αιτωλοακαρνανίας
- Κείμενα ιστορίας της Αιτωλοακαρνανίας: Κείμενα ιστορίας για το Αγρίνιο και την περιοχή. Η Νέα Εποχή. Εφημερίδα του Αγρινίου στο διαδίκτυο. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2018.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |