Populus tremula

Populus tremula
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Malpighiales
Familia:	Salicaceae
Xéneru:	Populus
Seición:	Populus
Especie:	P. tremula L.
Distribución
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
[editar datos en Wikidata]

La Populus tremula ye un árbol de fronda perteneciente a la familia de les salicacees, que s'estrema d'otres especies emparentaes polos llargos pedúnculos que se mueven col vientu y dan-y el so nome.

Ye nativu de rexones fresques y templaes d'Europa y d'Asia, dende les islles Britániques al este de la península de Kamchatka, al norte enfusándose nel círculu polar árticu en Escandinavia y norte de Rusia, nel sur hasta'l centru d'España y Turquía. En Tian Shan, Corea del Norte, y norte de Xapón. Tamién se topa nun sitiu del noroeste d'África n'Arxelia. Nel sur de la so distribución, apaez en zones elevaes en montes.^[1][2] N'España vive n'altitúes de 900 a 1900 m, sobremanera nos montes de la metá norte, dende l'este de la Cordal Cantábricu hasta los Pirineos orientales,^[3]anque baxa de forma aisllada hasta la Sierra de María (Almería) y Sierra de Gor (Granada). Espolleta tamién na cordelera cantábrica hasta la redoma del mar (Cantabria y Guipúzcoa). En Castiella y Llión alcuéntrase llargamente estendíu, abondando nes orles montascoses. Baxa a lo llargo de cursos fluviales como a lo llargo de tol valle del Ebro, formando montes de ribera, l'Arlanza, Carrión, Pisuerga, Cadagua y Duero, hasta inclusive los 300 m d'altitú nel Valle de Mena (Burgos) y Arribes del Duero (Salamanca). Nel ríu Cega por Cuéllar, en Toro, nel Valle del Tera, nos ríos Sil, Curueño, Esla, Órbigo. Nel Sistema Central n'Ayllón, Somosierra, Guadarrama, Gredos nel altu Tormes y nel Adaja. Tamién s'atopa a esgaya en parques de ciudaes llatinoamericanes como Quito, Cuenca, Bogotá y Santiago de Chile.^[4] En Portugal namái en Trás-os-Montes.^[5]

Ye un árbol medianu, caducifoliu qu'algama de 10–25 m d'altor, con un tueru de 1 m de diámetru. La corteza ye pálida gris-verdosa y llisa n'exemplares nuevos con lenticeles abuxaes escures en forma diamantada , pa quedar gris bien escuru y con fisuras nos más vieyos. Les fueyes producíes en cañes d'árboles maduros, son casi redondes, llixeramente más anches que llargues de 2-8 cm de diámetru, con un marxe dentáu y un esplanáu peciolu de 4-8 cm de llargu. El pecíoluplanu déxa-y tremecer, inclusive con leve oral, y ye la fonte del so nome científicu. Les fueyes de les plantes de pebidal y de rápida crecedera son bien distintes, tienen forma de corazón o casi triangular, y con frecuencia enforma mayores, d'hasta 20 cm de llargu; el so pecíoluye tamién menos esplanáu. Les flores son polinizaes pol vientu y prodúcense a empiezos de primavera primero qu'apaezan les nueves fueyes, son dioicos, con machos y femes en distintos árboles. Maurecen a principios de branu y lleven de 10-20 cápsules cada unu con numberoses y diminutes granes. El vientu ayuda a la dispersión de les granes cuando les cápsules estrémense y abren na fecha de vencimientu.^[1][6]

Estrémase del pariente norteamericanu Populus tremuloides poles fueyes más rugosas.^[1]

Ye la especie d'álamu más estendida nel planeta.

Ye consideráu como un árbol de rápida crecedera.

Ye una especie rústica, tolera iviernos llargos y fríos, y curtios branos.

Como otros álamos, esvalíxase estensamente por rebrote de raigaños, hasta a 40 m de los padres, formando estenses colonies clonales.^[1][6]

Los híbridos con Populus alba (Populus × canescens), tán llargamente estendíos n'Europa y el centru d'Asia. Los híbridos con dellos otros álamos siguen investigándose n'Institutos Forestales coles mires d'atopar exemplares con más producción maderera y más resistencia a enfermedaes (e.g. P. tremula × P. tremuloides, encruz en Dinamarca^[7]).

La madera del álamu temblón ye blanca y llixera, homoxénea, elástica, de densidá media y de duramen pocu marcáu. L'albura ye de color blancu o crema ente que el duramen ye blancu buxu o crema. Ye llixera y ensin golor, tradicionalmente emplegada pa iguar caxes pa tresportar alimentos como quesu y pan, mazanes etc. Recién cortáu l'árbol, la madera pesa considerablemente por cuenta del so eleváu conteníu n'agua. Tradicionalmente emplegóse pa la fabricación de carretes nes contornes montascoses, yá que aguanta perbién la gastadura fuerte, según el choque y el golpeteo. Por esta razón emplegóse tamién pa caxones de muebles y embalaxes.

Al cortase con máquines apenes s'estiella, cualidá que-y fai especialmente indicada pa fabricar cerilles y paliyos de dientes, según los paneles pa pintar al oleu. El álamu temblón, pobo tremezo o tremoleta emplégase frecuentemente como planta melecinal. La so corteza y yemes son febrífugues y antiescorbúticas. Estes postreres utilizar contra les hemorroides. Amás son tamién vermífugas pa los caballos. Coles yemes fabrica un bálsamu utilizáu polos mestrones y bruxes galeses. Nel norte d'Europa en dómines de fame la corteza interna muelse y con ella puédese fabricar farina comestible.^[4]

Les tires llargues llograes de fender los tueros delgaos y cañes grueses, al igual que col castañu, emplegar en cestería nel norte d'España, principalmente para canastros y cuévanos. Dende Galicia a Girona utilícense los llargos fustes d'álamu temblón como fonte de suministru pa construcción de vigues para cubricións de cortes y arquiteutura tradicional. Resulta apreciáu'l fechu de que se clave y atornielle bien. En La Carballeda zamorana empléguense los llargos tarmos d'estos álamos pa los altos pendones de les procesiones. En Llión y Zamora conócense como trasgales a los bosquetes d'esti álamu. La trasga ye una pieza de madera emplegada pa xunir el xugu y l'aráu. Na mitoloxía ástur, el trasgu ye'l risonderu y chanciosu duende de les trastaes doméstiques. Tamién s'emplegó asiduamente pa fabricar peñeraes o cedazos pa la llimpia de la cebera. Nel Pirinéu aragonés nel Somontano de Sobrarbe y nel ríu Vero al temblón llámase-y col nomatu de escaleral por cuenta de qu'en Colungo dedicar a faer escaleres.^[8] En numberoses contornes de Castiella y sobremanera nel ámbitu lleonés ye bien típica la celebración del mayu, amestada a les más ancestrales cultures. El mayu ye un fuste recto y espodao d'álamu que suel ser de Populus tremula. Tradicionalmente los mozos del pueblu escueyen un fuste rectu y llevar a la plaza onde se pina el mayu, ye dicir que se llanca vertical y queda plantáu.^[4]

Populus tremula describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 1034. 1753.^[9]

Citoloxía

Númberu de cromosomes de Populus tremula (Fam. Salicaceae) y táxones infraespecíficos: n=19; 2n=38^[10]

Sinonimia

• Populus tremula var. villosa (O.Lang) Peterm.
• Populus villosa O.Lang^[11]
• Populus pseudotremula N.I. Rubtzov^[12]

Nun hai conseñaos nomes comunes n'asturianu pa esta especie.

• 
  Amentos masculinos
• 
  Amentos femeninos
• 
  Bosquete de temblonos
• 
  Tueru

1. Gleason, H. A. & A. J. Cronquist. 1991. Man. Vasc. Pl. N.E. U.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Populus tremula.

Wikispecies tien un artículu sobre Populus tremula.

• Populus tremula n'Árboles Ibéricos