Mitoloxía

Mitoloxía
xéneru y tipo de concepción del mundo (es)
folclor y cosmovisión

La mitoloxía^[1] ye un conxuntu de mitos relativamente cohesionados o paralelamente xuntaos: relatos que formen parte d'una determinada relixón o cultura. Tamién se-yos denoma mitos a los discursos, narraciones o espresiones culturales d'orixe sagráu, y que darréu fueron secularizaos y trataos como discursos relativos a una cultura, a una dómina o a una serie de creencies de calter imaxinariu.

Los mitos son relatos basaos na tradición y na lleenda, creaos pa desplicar l'universu, l'orixe del mundu, los fenómenos naturales y tamién para cualquier socesu pal que nun heba una esplicación conocida. Sicasí, non tolos mitos tienen por qué tener esti propósitu esplicativu. Igualmente, la mayoría de los mitos tán rellacionaos con una fuerza natural o deidá, pero munchos son a cencielles histories y lleendes que foron tresmitiéndose oralmente de xeneración en xeneración.

El términu griegu mythología ta compuestu de dos pallabres:

• mythos (μῦθος), qu'en griegu clásicu significa aproximao ‘el discursu’, ‘pallabres con actos’ (Esquilo: «ἔργῳ κοὐκέτι μύθῳ», ‘de la pallabra al actu’) y, por estensión, un actu de fala ritualizáu’, como'l d'un xefe nuna asamblea, o'l d'un poeta o sacerdote o un relatu (Esquilo: «Ἀκούσει μῦθον ἐν βραχεῖ λόγῳ», ‘la historia completa que vas oyer nun curtiu ralu de tiempu’).^[2][3][4]
• logos (λόγος), qu'en griegu clásicu significa: la espresión (oral o escrita) de los pensamientos y tamién l'habilidá d'una persona pa espresar los sos pensamientos (logos interior).^[5]

La mitoloxía apaez de mou prominente na mayoría de les relixones y, de la mesma, la mayoría de les mitoloxíes tán rellacionaes con, siquier, una relixón.

El términu úsase más frecuentemente nesti sentíu para referise a les relixones fundaes por sociedaes antigües, como la mitoloxía griega, la mitoloxía romana y la mitoloxía escandinava. Sicasí, ye importante recordar que, ente que delles persones ven los panteones escandinavu y celta como meres fábules, otros considérenles relixones (verneopaganismu). De la mesma, ello tamién asocede al analizar les mitoloxíes de los pueblos indíxenes (exemplu la Mitoloxía d'América del Sur); nel que pueden reparase casos en qu'entá se profesen les relixones natives.

Xeneralmente, munches persones nun consideren los relatos qu'arrodien al orixe y desenvolvimientu de relixones como'l cristianismu, xudaísmu ya islam, como cróniques lliterales de fechos, sinón como representaciones figuratives o simbóliques de los sos sistemes de valores.

Aínda asina, igualmente, munches persones ente ellos ateos, agnósticos, o creyentes de delles d'estes mesmes relixones, empleguen les palabres mitu y mitoloxía pa carauterizar como falses o a lo sumo dudoses, les histories qu'apaecen nuna o más relixones, o a les relixones distintes a la que ye creyente. D'esta miente la xente que pertenez a la mayoría de les relixones que tán presentes anguaño, ofiéndese cuando se toma a la so fe como un conxuntu de mitos; yá que pa ellos, esto, equival a dicir que la so relixón ye una mentira en sigo mesma, lo que va escontra de les sos creencies. Exemplu d'ello asocede en munchos grupos cristianos en rellación colos relatos de la Biblia, nel que los sos creyentes nun consideren, xeneralmente, que seyan mitolóxiques dalgunes de les sos histories, y que namái s'usa esta pallabra pa referise a elles nun sentíu peyorativu.

Sicasí, la mayoría de la xente ta acordies con que cada relixón tien un conxuntu de mitos que se desendolcó alredor de les sos escritures relixoses; yá que en sí la palabra mitu refierse a fechos que nun son dables de ser verificaos de mou oxetivu. D'esta miente, igualmente considérase que pue falase de mitoloxía xudía, mitoloxía cristiana o mitoloxía islámica, pa referinos a los elementos míticos qu'esisten nestes creencies; ensin falar de la veracidá de los principios de la fe o de les versiones de la so historia; pos la creencia de la so relixón como daqué verdaderu pertenez a la fe y creencies de cada persona, y non del estudiu de los mitos.

Exemplu d'ello, son los sacerdotes y rabinos d'anguaño dientro de los movimientos xudíos y cristianos más lliberales, arriendes de los neopaganos, que nun tienen problemes n'almitir que los sos testos relixosos contienen mitos. Asina, ven los sos testos sagraos como verdaes relixoses, revelaes por inspiración divina, pero amosaes nel llinguaxe del xéneru humanu. Entá asina, como asocede en tou ámbitu, otros, al contrariu, nun tán acordies con ello.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Mitoloxía.