Nutritarianizm to rodzaj diety polegającej na jedzeniu przede wszystkim naturalnych, nieprzetworzonych artykułów spożywczych, ale tak dobranych, aby zapewnić organizmowi codziennie odpowiednią ilość składników odżywczych i bioaktywnych substancji roślinnych. Taka żywność ma nas chronić przed chorobami cywilizacyjnymi, w tym przed otyłością. Twórcą pojęcia nutritarianizmu jest Amerykanin Joel Fuhrman, autor kilku książek opisujących zasady tej diety.
Jak pisze autor, w nutritarianizmie chodzi przede wszystkim o to, aby produkty, które jemy, miały odpowiednio wysoką "gęstość odżywczą". Żywność, zalegająca półki supermarketów, przetworzona i sztucznie witaminizowana, to tak naprawdę źródło naszych kłopotów ze zdrowiem. Taka żywność, mimo bogactwa kalorii, nie dostarcza organizmowi tego, co jest mu najniezbędniejsze, czyli łatwo przyswajalnych, naturalnych witamin i minerałów, czy też bioaktywnych substancji roślinnych.
W nutritarianizmie ważna jest dbałość, aby nasze jedzenie było zróżnicowane i składało się w większości z nieprzetworzonych produktów, ale tak dobranych, aby w maksymalny sposób odpowiadały dziennemu zapotrzebowaniu organizmu na składniki odżywcze. Do takich produktów zaliczają się: warzywa, w tym rośliny strączkowe, orzechy, pestki i nasiona, owoce, a także pełnoziarniste kasze. Można także spożywać niewielką ilość mięsa i innych produktów zwierzęcych oraz ryb. Należy jednak całkowicie wyeliminować z diety takie artykuły jak: rafinowane oleje, utwardzane tłuszcze, żywność zawierającą sztuczne barwniki i wzmacniacze smaku. Chodzi o to, aby dostarczać organizmowi wszystko to, co jest mu potrzebne do właściwego funkcjonowania, w więc witaminy, składniki mineralne i inne składniki odżywcze, a także antyoksydanty, błonnik - maksymalnie skoncentrowane - ale bez nadmiaru kalorii. Ponad 75 proc. spożywanych kalorii powinno pochodzić, zdaniem autora, z surowej żywności. Taka skoncentrowana żywność daje uczucie sytości, a więc sprzyja pozbywaniu się otyłości, obniża zawartość niezdrowego cholesterolu i trójglicerydów we krwi, dostarczając jednocześnie bogactwa składników odżywczych i antyoksydantów.
Na potrzeby diety J. Fuhrman stworzył własną skalę, którą nazwał ANDI (Agregate Nutrient Density Index), czyli indeks oceniający gęstość odżywczą produktu. Biorąc pod uwagę zawartość 20 substancji odżywczych w 100 kcal produktu, przyznał im punkty od 1 do 1000.
Podstawą oceny wartości danego produktu spożywczego była zawartość:
Nutritarianim propaguje więc produkty, w których na 1 kcal przypada najwięcej witamin, soli mineralnych, wartościowego białka, zdrowego tłuszczu, błonnika i antyoksydantów. To przede wszystkim surowe lub nisko przetworzone zielone warzywa, rośliny strączkowe, owoce oraz, w nieco mniejszej ilości, produktów zbożowych, a także nasiona oraz orzechy. Żywność powinna też być odpowiedniej jakości. W procesie produkcji bowiem, w czasie transportu oraz przechowywania, produkty spożywcze tracą na jakości. Dlatego najlepiej jest jeść żywność sezonową, produkowaną lokalnie. Ideałem są własne uprawy lub rośliny pochodzące z upraw ekologicznych.
Jak przedstawia się lista najwartościowszych produktów wg autora diety?
Warzywa:
Owoce:
Zboże:
Pozostałe, najwartościowsze produkty spożywcze, to: