Estardiol to jeden z trzech hormonów wchodzących w skład estrogenu. Chociaż zaliczany jest do typowo żeńskich hormonów to, potrzebuje go również organizm mężczyzny. Jego niedobór w jądrach bardzo często prowadzi do bezpłodności.
Estradiol wytwarzany jest w jajnikach, dzięki zachodzącej w nich syntezie aromatazy (bez tego enzymu nie powstałby żaden hormon sterydowy). Częściowo w procesie uczestniczy również łożysko, tkanki tłuszczowe, kości oraz mózg . U mężczyzn za produkcję estradiolu odpowiadają jądra oraz kora nadnerczy. Jego działanie reguluje przysadka mózgowa.
W organizmie kobiety podstawowym zadaniem estradiolu jest kontrola nad prawidłowym rozwojem układu i narządów rozrodczych:
- rozwija większe oraz mniejsze wargi sromowe (nadmiar hormonu charakteryzuje się brunatnymi przebarwieniami)
- pozwala dojrzeć komórkom nabłonka pochwy oraz pobudza ich podział komórkowy, zwiększa złuszczanie komórek oraz odpowiada za zmianę ph środowiska pochwy
- rozszerza kanał szyjki macicy, wpływa na wzrost soli nieorganicznych w śluzie szyjkowym
- odpowiada za rozrost błony śluzowej
- zwiększa kurczliwość macicy , wpływa na przerost i powstawanie nowych włókien mięśniowych, poprawia ukrwienie warstwy mięśniowej
- pobudza nabłonek migawkowy znajdujący się jajowodach do wzrostu, zwiększa przepływowość jajników
- odpowiada za rozwój i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych
- w gruczole mlekowym pobudza rozrost komórek oraz przewodów wyprowadzających
Funkcja i działanie estradiolu nie ogranicza się tylko do układu rozrodczego. Hormon reguluje temperaturę ciała, jego oddziaływanie na układ nerwowy służy podniesieniu libido. Dzięki niemu wątroba zwiększa produkcję białek, a chrząstki nasadowe kości długich szybciej ulegają skostnieniu. Estradiol oddziałowuje także na układ krwionośny Poprawia ukrwienie mięśnia sercowego, obniża ciśnienie krwi. Układ wydalniczy zawdzięcza mu zatrzymanie wody oraz soli mineralnych w organizmie. Poprawia jędrność skóry oraz zmniejsza wydzielanie łoju.
Niedobór estradiolu (oraz pozostałych estrogenów) najczęściej występuje u kobiet po okresie menopauzy. Jego spadek u młodej kobiety lub dziewczyny może mieć kilka przyczyn i najczęściej zwiastuje chorobę metaboliczną. Zbyt mały poziom hormonu charakteryzuje się m.in. zaburzeniem miesiączkowania, niepłodnością, zanikiem lub ograniczonym występowaniem II i III rzędowych cech płciowych (męska sylwetka, obniżony głos), osteoporozą.
Przyjmowanie zbyt dużych dawek leków hormonalnych lub rak jajników to najczęstsza przyczyna wzrostu stężenia estradiolu. Bardzo wysoki poziom hormonu prowadzi m.in. do: znacznego wzrostu masy ciała, zaburzeń miesiączkowania, zwiększa prawdopodobieństwo powstawania zakrzepów oraz zatorów, zaburzenia pracy wątroby , napadów migreny oraz nudności, wymiotów, złego samopoczucia.
W większości przypadków poziom estradiolu reguluje się farmakologicznie.