Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Staw kolanowy łączy w sobie kość udową, piszczelową oraz rzepkę (tzw. trzeszczka). Jego główkę tworzą wypukłe kłykcie kości udowej, panewkę zaś lekko wklęsłe kłykcie kości piszczelowej i powierzchnie stawowe rzepki. Zaliczany jest do stawów zawiasowych umożliwiających zginanie, prostowanie, a przy maksymalnym zgięciu - ruch rotacyjny.
Łąkotka, czyli co?
Łąkotka, w zasadzie łąkotki to dwa elastyczne elementy stawu kolanowego zbudowane z tkanki chrzęstnej włóknistej umiejscowionej pomiędzy kością udową a piszczelową. Ich podstawowym zadaniem jest pogłębianie i wzajemne dopasowanie powierzchni stawu oraz wykonywanie ruchów obrotowych przy zgiętym kolanie . Dodatkowo dzielą go na dwie płaszczyzny. Pierwsza, górna i wklęsła (połączona z kością udową), pozwala przede wszystkim na zginanie oraz prostowanie kolana. Część dolna i płaska (połączone z piszczelem), odpowiada za ruchy rotacyjne. Zrośnięte są ze sobą torebką stawową i połączone z kością piszczelową (tzw. rogami) za pomocą pasm łącznotkankowych, a od przodu scala je więzadło poprzeczne kolana. Ze względu na wielkość oraz położenie wyróżnia się łąkotkę boczną oraz przyśrodkową. Pierwsza z nich boczna, jest krótsza i znacznie bardziej zakrzywiona, rozciąga się od guzka międzykłykciowego bocznego i kończy na guzku międzykłykciowym przyśrodkowym. Nie łączy się z więzadłem pobocznym strzałkowym dzięki czemu jest bardziej elastyczna i ruchoma. Scala się jedynie z ścięgnem mięśnia podkolanowego. Łąkotka przyśrodkowa jest znacznie dłuższa i szersza, a swoim kształtem przypomina literę C. Swój początek ma w przedniej części guzka międzykłykciowego bocznego, koniec zaś na powierzchni pola międzykłykciowego tylnego. Za sprawą połączenia z więzadłem pobocznym piszczelowym nie jest tak ruchoma i elastyczna jak łąkotka boczna.
Objawy uszkodzenia
Zmiany w obrębie łąkotki współistnieją z innymi urazami stawów i bardzo rzadko występują samodzielnie. Do jej uszkodzenia dochodzi najczęściej podczas uprawiania sportów, przy gwałtownym wyprostowaniu zgiętego kolana, stanowi konsekwencję namnożonych mikrourazów bądź skutek przeciążenia. U osób starszych, u których wraz z upływem lat struktury kostne oraz stawy stają się znacznie słabsze, zmiany w obrębie łąkotki mogą pojawić się nawet przy najprostszej aktywności fizycznej . Medycyna wyróżnia urazy pionowe oraz poziome, które dodatkowo dzieli się na radialne, złożone oraz podłużne. Do najbardziej charakterystycznych objawów uszkodzenia łąkotki są:
- bóle
- trzaskanie i przeskakiwanie w kolanie
- zablokowanie kolana
- obrzęk oraz uciekanie kolana
Urazy tej części stawu kolanowego dużo częściej rozpoznawane są u kobiet i dotykają głównie łąkotki przyśrodkowej.
Diagnoza i leczenie
Przy diagnozowaniu urazów łąkotki wykonuje się przede wszystkim badania obrazowe. Przede wszystkim RTG, USG (nie rozpoznaje jednak bardzo małych uszkodzeń) oraz tomografię komputerową.
Wszelkie zmiany w jej obrębie trudno się goją. Bardzo rzadko stosowane i wystarczające jest leczenie zachowawcze. Dlatego w większości przypadków wykonuje się zabiegi operacyjne, przede wszystkim artroskopię . Zabieg polega na wykonaniu dwóch równoległych do siebie cięć. Przez pierwszy otwór wprowadza się kamerę, przez drugi narzędzia chirurgiczne. Wypełnienie powstałej przestrzeni płynem fizjologicznym pozwala dokładniej obejrzeć zmiany i wykonać operację. W zależności od rodzaju schorzenia możliwe jest częściowe usunięcie łąkotki, zszycie, przeszczep lub zastąpienie uszkodzonej protezą.
Po zabiegu kolano powinno zostać unieruchomione na 3-4 tygodnie. Pierwsze i do tego bardzo delikatne próby wprowadzenia aktywności fizycznej można podjąć po upływie trzech miesięcy. Jednak dawną sprawność większość pacjentów uzyskuje po roku od wykonania zabiegu. Aby był możliwy powrót do całkowitej sprawności nogi a tym samym powrót do dawnego stylu życia konieczna jest rehabilitacją oraz ćwiczenia wzmacniające (zapobiegają one zrostom oraz poprawiają i zwiększają zakres ruchów) pod okiem specjalisty.
