Koślawość kolan to wada kończyn dolnych, polegająca na tym, że odstęp między kostkami przysadkowymi (znajdują się w dolnej części kości piszczelowej), przy złączonych kolanach jest większy niż 4-5 centymetrów. Oznacza to, że oś kończyny nie tworzy linii prostej, a wygięcie przypomina kształtem literę X. Pomiaru dokonuje się przy zwartych i wyprostowanych kolanach. Koślawość kolan jest trwałym odchyleniem.
Przyczyny
Powodów występowania koślawości jest wiele. Najczęściej odpowiedzialna jest za nią niewydolność mięśni wpływających na prawidłowe utrzymanie kończyn. Niekiedy jej przyczyna leży w nadwadze . Na wystąpienie wady może wpływać:
- krzywica
- stopa płasko-koślawa
- złamanie lub uraz stawu kolanowego
- porażenie mięśni
- choroba stawów
Zmiany chorobowe najczęściej występują w obrębie więzadeł, mięśni i układu kostnego. W przypadku więzadła obserwuje się skrócenie więzadła pobocznego strzałkowego oraz rozciągnięcie więzadła pobocznego piszczelowego. Zmiany w mięśniach charakteryzują się przykurczem mięśnia dwugłowego uda i mięśni biodrowo-piszczelowych. Dodatkowo może wystąpić rozciągnięcie mięśnia smukłego, półścięgnistego, półbłoniastego, krawieckiego oraz głowy przyśrodkowej mięśnia czterogłowego uda. Przy koślawości kolan układ kostny charakteryzuje się szybkim rozrostem kłykcia wewnątrz kości udowej, co powoduje pochylenie do wewnątrz stawów kolanowych. Koślawość kolan pojawia się czasem u małych dzieci, które bardzo szybko zaczęły chodzić.
Leczenie
Metoda leczenia uzależniona jest od stopnia zaawansowania schorzenia. Koślawość bardzo często występuje u dzieci do 5 roku życia i zazwyczaj znika, dlatego też większość z nich do ukończenia 10 lat nie jest leczona.
Przy leczeniu schorzenia najczęściej wykorzystuje się zabieg ześrubowania kości. Jego celem jest zatrzymanie wzrostu kości po jednej stronie kolana. Z drugiej strony umieszcza się klin mający wydłużyć kość.
U osób dorosłych konieczne jest leczenie operacyjne. Zabieg polega na przecięciu kości, które umożliwia jej wydłużenie (osteotomia). Pacjentom zaleca się noszenie obuwia ortopedycznego, co redukuje różnice w długości kości.
Przy mniej zaawansowanej koślawości zaleca się ćwiczenia korekcyjne. Jeśli schorzenie związane jest z nadwagą zaleca się aktywność fizyczną , która ma zmniejszyć masę ciała, a przede wszystkim odciążyć stawy kolanowe. Należy jednak pamiętać by ćwiczenia nie były zbyt dużym obciążeniem dla kończyn dolnych, dlatego przy tego typu schorzeniach zaleca się pływanie. Chorzy powinni unikać długiego stania oraz dźwigania dużych ciężarów.
