Czym jest CRP?
CRP (ang. C Reactive Protein), białko C-reaktywne, czyli białko osocza, pochodzące z tzw. białek ostrej fazy. Ma na celu ochronę organizmu, dąży do unieszkodliwienia czynnika wywołującego stany zapalne i aktywowanie do działania ciałek odpornościowych. W diagnostyce są markerami stanu zapalnego, który można wykryć jeszcze w fazie przebiegającej bezobjawowo. Oznacza to, że podwyższone CRP sugeruje infekcję zanim pojawią się jej objawy. Monitorowanie zmiany stężenia białka C-reaktywnego pozwala ocenić, czy stan zapalny wygasa (spadek CRP), czy się zaostrza (wzrost CRP).
Stężenie CRP we krwi nie jest takie samo dla każdego człowieka. Zależy od wieku, masy ciała, płci, rasy, stylu życia, zażywanych leków oraz diety. Korzystnie działa niska zawartość węglowodanów i oleje roślinne. W zdrowym organizmie stężenie CRP wynosi nie więcej niż 5 mg/l. Poziom wyższy niż 10 mg/l sugeruje, że w organizmie rozpoczął się stan zapalny.
Wynik CRP - jak go interpretować?
Wyniki badania CRP zawsze powinien interpretować lekarz, gdyż bierze on pod uwagę pozostałe elementy badania morfologii krwi.
- CRP powyżej 3,1 do 10 mg/l może zwiastować stan zapalny w organizmie
- CRP powyżej 40 mg/l sugeruje infekcje wirusową, łagodne zapalenie lub ciążę
- CRP powyżej 200 mg/l oznacza infekcje bakteryjną
- CRP powyżej 500 mg/l diagnozuje ciężkie zakażenia bakteryjne i oparzenia
Podwyższone CRP - diagnostyka
Norma CRP to prawidłowa wartość białka C-reaktywnego. Dla dorosłych mieści się ona w przedziale 0,08 do 3,1 mg/l. Zaś u dzieci wynosi 5 mg/l, chociaż wynik poniżej 10 mg/l nie powinien budzić niepokoju. U noworodków i niemowlaków CPR nie powinno przekraczać 5 mg/dl. W ciągu kilku dób po porodzie wartość ta najczęściej spada do 3mg/l.
Znacznie podwyższona wartość CRP, spowodowana zakażeniem bakteriami, wirusami lub pasożytami, może sugerować zawał serca lub inną poważną chorobę. Zakażenie bakteriami Gram-ujemnymi, jak salmonella, escherichia coli, helicobacter pylori, podnosi stężenie CRP do 500 mg/l lub wyżej. Zakażenie bakteriami Gram-dodatnimi, jak gronkowce, paciorkowce, prątek gruźlicy lub pasożytami zwiększa wskaźnik CRP do ok. 100 mg/l. Wirusy podnoszą wartość CRP do ok. 50 mg/l. Warto przy tym wiedzieć, że stężenie CRP może się zwiększać w ciągu 24 lub 48 godzin nawet tysiąckrotnie. Tak się dzieje przy ostrych zakażeniach bakteryjnych lub wirusowych oraz po poważnych urazach.
Wysoki poziom CRP wiązać też można z zachorowaniem na cukrzycę typu 2; podnosi się wówczas ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, dla przykładu zawału serca. Badania dowiodły również, że poziom CRP we krwi chorego ma ścisły związek z ryzykiem chorób wieńcowych. Już niewiele podwyższone CRP może być znakiem, że pacjent ma miażdżycę, ponieważ proces zapalny ma zasadnicze znaczenie w odklejaniu się blaszek miażdżycowych, tworzeniu się zakrzepów i zasklepianiu naczyń krwionośnych.
Najwyższy poziom białka C-reaktywnego, zaczynający się od liczb trzycyfrowych i większych, występuje u chorych na nowotwory złośliwe - szczególnie w przypadku nowotworów układu krwiotwórczego. Przy tak podwyższonym poziomie CRP i braku innych objawów - poza zmienionym poziomem OB - lekarze zapewne rozpoczną poszukiwania procesu nowotworowego. Ponieważ mocno podwyższone CRP może zmienić swój wynik w ciągu 48 godzin, to przy podejrzeniu choroby nowotworowej lekarze zlecają stały monitoring CRP.
Relatywnie mniejszą wartość diagnostyczną ma badanie stężenia CRP w przypadku przewlekłych chorób zapalnych, np. reumatycznych, gdyż może się ono wahać - od 10 do 1000 mg/l.
Przyjmuje się zatem, że wysokie stężenie CRP może wskazywać na następujące choroby i schorzenia:
- zawał serca
- nadciśnienie tętnicze
- choroby reumatyczne
- choroby autoimmunologiczne
- zapalenia jelit
- nowotwory (warto jednak pamiętać, że zależność CRP a rak nie jest zawsze jednoznaczna)
- martwica różnych tkanek
- niewydolność nerek
- rozległe urazy
Warto wiedzieć, że niektóre środki farmaceutyczne wpływają na obniżenie poziomu białka C-reaktywnego we krwi. To między innymi statyny, środki wykorzystywane do obniżenia wysokiego poziomu cholesterolu: atorwastatyna, prawastatyna, rozuwastatyna. Mogą one obniżyć stężenie CRP nawet o trzydzieści procent. Zażywanie nawet dużych dawek kwasu acetylosalicylowego (polopiryny, aspiryny), nie zmienia poziomu białka C-reaktywnego.
Normy HS-CRP
Dla wykrycia zmian poziomu białka C-reaktywnego przy niskich stężeniach, tj. w zakresie od 0,5 do 10 mg/l, stosuje się badanie określane skrótem HS-CRP, z ang. High-Sensitivity CRP, czyli badanie CRP o wysokiej czułości. Stosuje się je dla osób z diagnozą nowotworu lub z podejrzeniem choroby serca i naczyń. Stężenie CRP mierzy się wtedy dwa razy w przeciągu dwóch tygodni, a jakikolwiek stan zapalny organizmu może wpłynąć na zakłamanie wyników.
To także może cię zainteresować:
