Dichtkunste

De dichtkunste of poëzie is e vorm van littrateure die gebruuk makt van schôoneids- en rytmiesche ^[1][2][3] kwalieteitn van de toale—lik de schôoneid van klankn, betêeknis van klankn, en metrum— vo bykommnde betêeknissn ip te roepn, of om ze in de platse te stelln van de prozajiesche geweune betêeknisse.

De dichtkunste êt e lange geschiednisse, die begunt mê 't Sumeeriesche Epos van Gilgamesch. De oedste gedichtn oentwikkldn uut volkszangn lik 't Chineesche Shijing, of uut de goeste om moendlienge heldndichtn ip te schryvn, lik dat gebeurd is mê de Sanskrietiesche Vedas, de Zoroastriesche Gathas, en de Homeriesche eposn, de Ilias en de Odyssea.

De oedste poogiengn om de dichtkunste 't omschryvn, lik Aristoteles zyn Dichtkunste, woarn gericht ip 't gebruuk van gesprookn tekstn in toesproakn, tonêel, zank, drama en blyspel. Loatre poogiengn koncentreerdn undre ip kenmerkn lik êroalienge, versvorm en rym, en benoadruktn 't schôoneidskaraktre wodeure da poëzie verschilt van e mêer zoaklik-drooge maniere van schryvn. Vanof 't middn van de 20st êewe wierd de dichtkunste somtyds mêer olgemêen bekeekn lik etwa fundamentêel scheppnd da toale gebruukt.

De dichtkunste mak gebruuk van vormn en konvensjes vor e verschillnde uutleg te geevn an wôordn, of vor antwôordn vul gevoel ip te roepn. Truuksjes lik oafrym, stafrym, klanknoabôotsienge, en kadans zyn somtyds gebruukt om muzikoale of zangrige effektn te bekommn. 't Gebruuk van dubblzinnigeid, symbolisme, ironie en andre styl-elementn van dichtrlikke toale loatn dikkers e gedicht oopn vor e brêe interpretoasje. Ip e glykoardige maniere schepn stylfigeurn lik metafôorn, verglykiengn en betêeknisverschuuvienge ^[4] scheppn e weerklank tusschn anders uutêenloopnde beeldn— 'n ip mekoar leggn van betêeknissn, azôo verbandn leggnd die vodien nie ipgemerkt woarn. Verwante vormn van weerklank kunn bestoan tusschn individuêele verzn, in undre patrôon van rym of kadans.

<references>

1. ↑ (en) 2013 : Oxford Dictionaries, Oxford University Press
2. ↑ (en) 2013 : Poetry, Merriam-Webster
3. ↑ (en) 2013 : Poetry, Dictionary.com (Based on the Random House Dictionary)
4. ↑ (en) Strachan, John R.; Terry, Richard, G. 2000 : Poetry: an introduction, Edinburgh University Press, p. 119, ISBN 978-0-8147-9797-6