Maputu

Maputu
Maputo

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Mozambik
Eläjiden lugu (2017)	1,101,170 ristitud
Pind	346,77 km²
Pämez'	Eneas Komiče (uhoku 2019—, Eneas Comiche)
Telefonkod	+258−21-xxx-xxx
Aigvö	UTC+2

Maputu (port.: Maputo [mɐˈputu]) om Mozambikan pälidn da meriport valdkundan suvižes čogas. Se om valdkundan kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe, om erigoittud agjaks (provincijaks).

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vll 1781−1787 kuti portugalijalaižiden lidnuz. Se šingotaškanzi vspäi 1850, i vhesai 1976 nimitihe sidä Lorensu-Markiš (port.: Lourenço Marques) lahten tenavaidajan mödhe. Om lidnan statusanke vspäi 1887. Vodele 1895 raudte ühtenzoiti lidnad Pretorijanke. Vl 1898 sirtihe tänna Portugaline Mozambik-kolonijan pälidnad Mozambik-sarespäi.

Ripmatomuden sandan jäl'ghe udesnimitihe lidnad langenijan sihe-žo Maputu-merilahthe koumekümnes kilometras suvhe Maputu-jogen mödhe, kudamb om valdkundan röunjogeks suves. Lidnas Temb-jogi lankteb valdmerhe.

Maputu šingotase himižel sarakol, sömtegimištol, metallanümbriradmižen edheotandoil, meblin pästandal. Znamasižed sarakod oma torguind, transport (kahtenz' surtte meriport^[1] Afrikan suves) i sido mugažo. Valdkundan kogosüdäiproduktan videndez tegese pälidnas. Nacionaližiden järedoiden kompanijoiden päfaterad oma keskitadud lidnas.

Lidn sijadase järedan Maputu-lahten (ende Delagoa) lodehližel randal, Indižen valdmeren päivlaskmaižel randal, 47 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Maputun agj ümbärdab pälidnad, agjan administrativine keskuz om Matol-ezilidn (port. Matola, 1,032 mln vl 2017) — valdkundan kahtenz' surtte lidn. Om Esvatinin i SAT:an röunoid 50 km päivlaskmha lidnaspäi.

Klimat om tropižen savannan kaks'sezonine, subtropižen nepsan röunal. Voden keskmäine lämuz om +22,9 C°, tal'vkun-uhokun +25..+26 C°, kezakun-elokun +19..+20 C°. Ekstremumad oma +1 C° (heinku) i +46 C° (sügüz'ku). Paneb sadegid 814 mm vodes, enamba vilukus (171 mm) i uhokus (130 mm), kuiv sezon oleskeleb kezakus-elokus (15..20 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 71..76 % röunoiš voden aigan.

Vl 2007 eläjiden lugu oli 1 094 315 ristitud. Läz 3,15 mln ristituid elädas päivlaskmaiženke Matol-ezilidnanke da ümbärdajanke territorijanke vn 2017 rahvahanlugemižen mödhe.

Maputu om valdkundan üläopendusen keskuz. Znamasine om valdkundaline Universitet Eduardu Mondlanen nimed^[2] (alusenpanend 1962, 39 tuh. üläopenikoid filialoidenke toižiš lidnoiš vl 2015).

Edeline lidnan-agjan pämez' (prezident) om David Simango (uhoku 2009 — uhoku 2019). Lidnan gubernator (radonoigendajan tobmuden pämez') om Iolanda Cintura vn 2015 vilukuspäi.

Mikroavtobusad, avtobusad i ehtatimen jono oma kundaližeks transportaks lidnas da sen ümbrištos. Järed eksport-importan meriport radab.

Rahvahidenkeskeine civiline Maputu (Mavalane)-lendimport^[3] (MPM / FQMA, 700 tuh. passažiroid vl 2009) sijadase koumes kilometras lodeheze lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Suviafrikan Tazovaldkundan järedoihe lidnoihe, Lissabonha, Nairobihe, Addis-Abebha, Dohaze i Stambulha, mugažo Mozambikadme.

1. ↑ Maputun portan sait (portmaputo.com). (angl.) (port.)
2. ↑ Universitetan Eduardu Mondlanen nimed sait (uem.mz). (port.) (angl.)
3. ↑ Rahvahidenkeskeižen Maputu (Mavalane)-lendimportan informacine sait (aeroporto-maputo.com). (port.) (angl.)

• Lidnan-agjan tobmuden sait (cmaputo.gov.mz). (port.)

Maputu Vikiaitas