Trakay

Trakay(Läxçä Troki, Litvaça Trakai häm Qarayça Troch) – Litvada şähär häm kurort, Trakai Milli Parkınıñ ber öleşe, rayon üzäge.

Nöfüs:

• Şähär mäydanı: 11,520 m²
• Şähär xalqı: 6.142 people
• Rayon mäyadnı: 12,027.4 m²
• Rayon xalqı: 38.200 people

Trakai Vilniustan 28 km Könbatışraq urnaşqan. Tirä-yağında 200 kül bar, alardar Galve küle 3.88 km² mäydan tutıra, Wilkokşnis küle – 3.37 km², Skaistis küle – 2.96 km². Rayonda Trakay Trakay Tarixi Milli Park häm Aukştadwaris Regional Parkı urnaşılğan.

Trakai Tarixı Milli Park 1991 yılnıñ 23 aprelendä Litvanıñ däwlätçelege üzägen häm Trakay'nıñ unikal asılnı saqlanu öçen oyıştıralar. Bu Awrupada berdänber tarixı milli park. Parknıñ cire mäydanı 82 km², alardan 34 km&sup2 urmannar; küllär mäydanı 130 km².

Aukştadwaris Regional Parkı 1992 yılda qimmätle Werkne häm Strewa cirlären saqlanu öçen oyıştırğan. Park mäydanı 153.50 km², urmannar belän qaplanğan. Bu yaqta 72 kül urnaşqan, alarnıñ iñ zurısı Wilkokşnis küle.

Berençe küçep kilgän keşelär bu yaqqa 1. meñyıllıq axırında kilälär, iñ soñğısı. Qala da, tirä-yaq ta 13 yözdä, Trakay Böyek Litva kenäzlegeneñ üzäge bula başlağanda, üsep nığıta başlıy. Qulyazmalar buyınça, Gediminas böyek kenäz, uñışlı awdan soñ Kernawe başqalasınnan yıraqta bulmağan matur urını taba häm monda qälğäne tözergä qarar itä. Bu Senieji Trakay'da (şul waqıtta Trakay'nıñ iseme şulay buldı) qälğä tözü turında yazma. Trakai qalası iñ elektä Alman qulyazmalarda 1337. yılda iskä alğan, xäzer bu yıl şähärneñ räsmi nigezgä salu yılı sanala. Gediminas qatğıy Vilniusqa küçergändä, Senieji Trakay'nı Gediminas'nıñ ulı Kestutis kenäz miras itep ala. Trakay Litvanıñ iñ kürenekle idaräçeneñ Böyek Vytautas'nıñ tuu urını.

Kestutis däwerendä Naujieji Trakay kierenke tözü urını bula: Galwe häm Lukos küllär arasında ber qälğä tözilär, ikençese – Galwe küleneñ utırawında. Qälğä yanında awıl üsä. Trakay'ğa yaqınayu yullar Senieji Trakay, Strewa, Brajuwole, Danilişkes h.b. tufraq öyemnär saqlıylar. Vitawtas Böyek Litva Kenäzlegeneñ vassal idaräçe bulğanda, Trakay säyäsi häm administrativ bula başlıy. Qälğälär häm katolik çirkäwe tözep beterälär. Trakay törle millätle keşelär tözgän häm saqlağan şähär. Monda Qaraylar cämğiäte yäşi. Qaraylar – Yähüd dinendä Karait yünäleşen totuçı Törkilär (yäki Törkiçä söyläşäwçe Yähüdlär – bäxesle), 14 yözdä Vitawtas anı Qırımnan küçerä, alardan iñ tanılğan şäxes – İsxaq Trakaylı isemle karait. Başqa millätlär: Litvalar, Polşa-Litva tatarları, Urıslar, Yähüdlär häm Läxlär. Xristian häm Karait mäxälläläre ikese dä xakimiät üz iğlan itkän Magdeburg Xoquqı buyınça yäşägän.

[16. yöz]]dä Trakay üz säyäsi ähämiäten yuğala. Şähär iqtisadı tarqala. 17 yözdäge Räsäy belän suğışı waqıtında Trakay talap alğan häm yanğan, ikese qälğä cimerelgän.

Utıraw qälğäse 20 yözneñ 2 yartısında yanadan tözilär. 1962 yıldan qälğädä tarıx muzeyı eşli. Qälğädä törle cäyge festivallär häm konţertlär ütkärälär. Trakai qalası poçta markalarında kiñ çağıldırğan.

Trakay sularda tözelgän şähär ide. Qalanı Lukos (Bernardinų), Totoriškių, Galvės, Akmenos, Gilušio külläre uratıp alalar. Trakay'da arxitikektur, mädäni häm tarixı häykällär bik küp ide.

Trakay 1996dan Almaniädäge Reyne şähäre, 1997.dän Polşadağı Malbork şähäre belän tuğandaş şähär.

• Trakay Räsmi säxifäse 2012 елның 25 декабрь көнендә архивланган.

   

Bu mäqälä Tatar (Latin) Wikipediäseneñ saylangan mäqälälär rätenä kerä.