Kireç
| Şähär
Keriç
rusça Керчь 
|
Keriç (rusça Керчь, qırımtatarça Keriç, Керич, elekke isemnär: italiança Bosphoro Cimmerio, Vospro, Cerchio, Cherz) - Qırımda, Keriç yarımutrawında, Keriç buğazı yarında urnaşqan şähär. Keriç şähär şurasınıñ üzäge.
Keriç - dönyanıñ iñ borınğı şähärläreneñ berse. Keriç cirendä küp tarixi häykällär urnaşa.
Böyek Watan suğışınıñ Şähär-Qaharmanı.
Tarix
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Keriç cirendä 100-40 meñ yıllıq tabıldıqlar açılğan.
VII b.e.q. Keriç urınında grek kolonistları Pantikapey şähären nigezlägän. Akropol tawda urnaşqan bulğan, şul tawı xäzer Mitridat dip yörtelä.
370 yıllarda hunnar höcüme näticäsendä qala zur zıyan kürgän.
VI ğasırda qala Rim (Vizantiy) imperiäse xäkimiäte astında bulğan.
İmperator Yustinian I biredä Bospor kirmänen tözärgä boyırğan.
VIII ğasırda şähär Xäzär qahanlığı tä'sirenä Qarşa yä Çarşa iseme astında kergän.
IX-X ğasırda slavän Tmutarakan' kenäzlege yoğıntısı astında kerä, slavännar qalanı Korçev dip atağannar.
XII ğasırda qala yänä Vizantiä tä'sire astına qayta.
1318 yıldan - Genuya koloniäse.
1475 yılda Ğosman imperiäse genuya koloniälären basıp ala.
1701 yılda Yaña-Qala (Yeni Kale) kirmäne tözelä.
1774 yılda Rusiä Qırım xanlığın basıp ala.
1783 yılda Keriç Tavriä gubernasına kerä.
- Töp mäqälä Qırım suğışı
1855-1856 yılda Qırım suğışında Keriç şähäre ingliz-frantsuz-törek ğäskärläre tarafınnan basıp alına hän talana.
1941-1945 yılda Keriç - qanlı suğışnıñ urını. Böyek Watan suğışı näticäsendä Keriç cimerelä (85% bina). Alman okkupatsiäse näticäsendä 15 meñ keşe üterelgän.
1944 yılnıñ 11 aprelendä sovet ğäskäre qalanı azat itä.
häm Altın yoldız
birelä.
birelä.
Şähär klimatı
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]| Keriç klimatı | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kürsätkeç | Ği | Fev | Mar | Apr | May | İün | İül | Avg | Sen | Okt | Noya | Dek | Yıl |
| Absolüt maksimum, °C | 15,6 | 17,5 | 23,4 | 26,8 | 30,6 | 34,9 | 37,4 | 37,2 | 33,2 | 30,9 | 22,7 | 19,4 | 37,4 |
| Urtaça maksimum, °C | 3,5 | 3,8 | 7,8 | 14,3 | 20,2 | 25,0 | 28,1 | 27,8 | 22,6 | 16,3 | 9,8 | 5,3 | 15,4 |
| Urtaça temperatura, °C | 0,6 | 0,4 | 3,8 | 9,8 | 15,4 | 20,3 | 23,4 | 23,1 | 17,9 | 12,2 | 6,2 | 2,4 | 11,3 |
| Urtaça minimum, °C | −2,1 | −2,6 | 0,5 | 5,8 | 10,8 | 15,5 | 18,6 | 18,4 | 13,3 | 8,3 | 3,2 | −0,3 | 7,5 |
| Absolüt minimum, °C | −23,7 | −23,1 | −15,6 | −6,5 | −0,6 | 3,4 | 9,9 | 7,5 | 1,0 | −5,4 | −11,8 | −17,6 | −23,7 |
| Yawım-töşem norması, mm | 33 | 32 | 33 | 31 | 30 | 55 | 35 | 50 | 37 | 29 | 44 | 43 | 452 |
Küreneşlär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
Pantikapey
-
İoan Predteça Çirkäwe, X ğasır
-
Acimuşqay taş çığaru urınınıñ saqlawçılarına häykäl
-
Mitridat tawında urnaşqan Dan häykäle
-
Keriç kirmäne
Sıltamalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Сайт Керченского городского совета 2011 елның 25 ноябрь көнендә архивланган.
- Старая Керчь — фотографии, схемы и рисунки Керчи конца XIX — начала XX веков.
- Kerch.me — каталог сайтов города.
 | Шәһәрләр: Акмәсҗит | Алупка | Алушта | Әрмәни-Базар | Бакчасарай | Белогорск | Җанкөй | Кизләү | Иске Кырым | Кәфә | Керич | Красноперекопск | Сак | Судак | Щёлкино | Ялта
Шәһәр бүлгеләре: Акмәсҗит | Алушта | Әрмәни Базар | Җанкөй | Кәфә | Керич | Кизләү | Ур Капусы | Сак | Судак | Ялта Районнар: Акмәчет районы | Акшәех районы | Бакчасарай районы | Җанкөй районы | Җиде кое районы | Җурчы районы | Ислам Төрек районы | Карасубазар районы | Курман районы | Сак районы | Сәетләр районы | Ур Капусы районы | Эчке районы |  | |
Калып:Ukrainanıñ zur şähärläre
| 1 000 000нан артык кеше |  | |
|---|---|---|
| 500 000 — 1 000 000 кеше | ||
| 100 000 — 500 000 кеше | Мариуполь • Луганск³ • Макийивка² • Винница • Акмәсҗит* • Акъяр* • Херсон • Полтава • Чернигов • Черкассы • Сумы • Һорливка² • Житомир • Камъянске • Кропивницкий • Хмельницкий • Ривне • Черновцы • Кирмәнчек • Тернопиль • Ивано-Франкивск • Била Церква • Луцк • Краматорск • Мелитополь • Киреч* • Никополь • Словьянск • Бердянск • Северодонецк • Алчевск³ • Павлоград • Ужгород • Лысычанск • Кизләү* • Енакиеве² | |
| 50 000 — 100 000 кеше | ||
Халык саны 2001 халык исәбе буенча китерелгән. * — Фактик рәвештә Русия Федерациясе контроле астында; ² — ДХҖ контроле астында; ³ — ЛХҖ контроле астында. | ||
 | | ||