Glikolisis

Glikolisis mangrupa awal alur métabolik katabolisme karbohidrat. Bentuk glikolisis nu pangilaharna dipikawanoh nyaéta alur Embden-Meyerhof. Istilah glikolisis bisa ogé ngawengku alur pilihan séjén kayaning alur Entner-Doudoroff. Ngan, glikolisis nu dipedar di dieu salaku sinonim pikeun alur Embden-Meyerhof.

Glikolisis mangrupa prosés universal nalika sagala rupa sél nurunkeun énergi ti gula. Najan lain nu pang éfisiénna, glikolisis perlu sabab anaérob; nyéta, teu merlukeun oxigén.

Glikolisis ngarobah hiji molekul glukosa jadi dua molekul piruvat sarta "ékivalén pangréduksi" (reducing equivalents) dina ujud koénzim NADH.

Réaksi umum glikolisis:

Glukosa + 2 NAD⁺ + 2 ADP + 2 P_i → 2 NADH + 2 piruvat + 2 ATP + 2 H₂O + 4 H⁺

Jadi, pikeun fermentasi basajan, métabolisme hiji molekul glukosa ngahasilkeun dua molekul ATP. Sél-sél nu ngajalankeun réspirasi sélulér nyintésis ATP leuwih loba, tapi teu diangap kaasup glikolisis. Réspirasi aérobik eukariot ngahasilkeun tambahan kira 34 molekul ATP nalika ngoksidasi hiji molekul glukosa.

Dina eukariota, glikolisis téh lumangsung dina sitosol sél (lain dina mitokondria, tempat lolobana métabolisme aérobik). Glukosa asup ka sél ngaliwatan difusi. Dina sababaraha jaringan, misalna otot rangka, prosés ieu téh dirangsang ku insulin.

Dikumahakeun panungtungna piruvat jeung NADH nu dihasilkeun tina glikolisis gumantung ka organisme jeung kaayaanana, utamana aya/henteuna oksigén atawa panampa éléktron lian.

Dina fermentasi, métabolisme piruvat jeung NADH lumangsung anaérob antukna ngahasilkeun rupa-rupa sanyawa. Misalna baktéri nu dipaké dina ngolah yogurt ukur ngaréduksi piruvat jadi asam laktat, sedengkeun ragi ngahasilkeun étanol jeung karbon dioksida.

Dina organisme aérobik, piruvat asup kana daur asam sitrat, sedengkeun NADH dioksidasi ku oksigén dina prosés awal fosforilasi oksidatif. Najan métabolisme manusa utamana aérobik, tapi dina kaayaan anaérob, misalna dina otot nu loba teuing gawé antukna kakurangan oksigén, piruvat dirobah jadi laktat, sarua jeung dina loba mikroorganisme.

Glikolisis mangrupa hiji-hijina jalur métabolik nu aya di ampir sakabéh organisme, hal ieu nunjukkeun kabuhunanana dina posisi évolusi; diduga aya ti jaman prokariota munggaran, paling henteu 3,5 juta taun ka tukang.

Tina basa Yunani glyk nu hartina amis jeung lysis nu hartina ngaleyurkeun.

• Glukonéogenesis
• Daur asam sitrat

• The Glycolytic enzymes in Glycolysis: Protein Data Bank Archived 2005-12-21 di Wayback Machine
• Glycolytic cycle with animations