Pudderääske (Equisetum)

Disse Plonte af Deele fon ju Plonte wäide as Heelmiddel bruukt. Eer du dät bruukst, fräige aaltied aan Dokter af Aptäiker!

Do Pudderääsken (uk Uuneet af Pännedöise, dt. Schachtelhalm) sunt do lääste Uurlieuwjende fon n aleer oardenrieke Gruppe fon Spuureplonten, do Equisetopsida. Deertou heerden uk do Calamiten (Calamitaceae), do truch Fossilien uut dän Perm un Karbon bekoand sunt. Do wieren ferholted, wuuden bit tou trüütich Meter hooch bie n Stam-Truchmäite fon een Meter un bildeden n wichtigen Bestanddeel fon do Steenkoolewoolde.

Pudderääsken woakse oafte ap fuchtigen Boudem af sogoar in Woater. Ju Äkker-Pudderääske (Equisetum arvense) jält as Äkker-Jood, is oawers ne betjuudende Heelplonte.

Pudderääsken sunt moorjierige Plonten, do sik vegetativ fon hier Rhizom (Wuttelstok) uutwiedje. Do sunt licht an hiere Spruute tou kannen; älke Spruut is uut ne Riege fon Knätte (Nodien) mäd deertwiskelääsende Internodien apbaud. Ap älke Knät äntspringe uunapfaalende Bleede (Mikrophylle), un bie fuul Oarde uk Siedenspruute. Do sunt wirtelch anoardend. Me kon ju Spruutoakse uut ju fon do Bleede bildede Skeede hääruutluuke un wier tourääch steete.

Apaat an ju Plonte is, dät ju Silikoat in do Zellwoogen häd. Ju Plonte änthoalt bit tou 7 % Kieselsüüre. Dät moaket ju Pudderääske tou n wook Skuurmiddel (Tinkruud).

Fon do soogen Soarten sunt hier do bee Soarten algemeen bekoand: Äkkerpudderääske (Equisetum arvense), 'ne läige Soarte, as läip Jood in läige Tuune un Baulound mäd leemigen Unnergruund. Do Wuttele sitte joop in de Gruund un skjoote immer wier truch wan man se uutrieten häd. Fermeerjen dwo jo sik truch Wuttelutloopere. Man duur se nit gräin wäide läite, dan stierwe do Wuttele ou.

Ju uur Soarte: Woaterpudderääske (Equisetum palustre) woakst bie uus in de Leemdoaben un is nit goud foar Molkfäi. Wan do Bäiste deerfon freete, wäd de Molk minner.