Bojar
| Bojar боя́рин | |
|---|---|
 | |
| država | Kijevska Rusija Velika moskovska kneževina Rusko Carstvo Drugo bugarsko carstvo Kneževina Moldavija Kneževina Vlaška |
Bojar (ruski: боя́рин, rumunjski: boier, bugarski: боляр) množina bojari, bio je pripadnik više srednjovjekovne feudalne aristokracije od Kijevske Rusije, Velike moskovske kneževine, Drugog bugarskog carstva, Kneževine Moldavije do Kneževine Vlaške.
Bojari su se pojavili u Kijevskoj Rusiji tokom 10.. - 12. vijeka, kao članovi kneževe pratnje (družina). Oni su zauzimali najviše položaje u vojsci i tadašnjoj malobrojnoj administraciji. Oni su također formirali bojarski savjet, ili Dumu - savjetovno tijelo kneza u važnim pitanjima po kneževinu.[1]
Tokom 13. i 14. vijeka - bojari se pojavljuju i po sjeveroistočnom ruskim kneževinama, kao privilegirana klasa bogatih feudalaca, koji su služili knezu, kao njegovi pomoćnici i savjetnici, ali su zadržali pravo da napuste svoju službu i prijeđu drugom knezu bez gubitka feuda.[1]
Od 15. vijeka do 17. vijeka - bojari Velike moskovske kneževine formiraju zatvorenu aristokratsku klasu, koja okružuje tron velikog kneza (kasnijeg cara) i vladaju zemljom zajedno s njim.[1] Regrutirali su se iz redova nekih 200 porodica, koje su vukle svoju genealogiju od nekadašnjih kneževa, ili starih moskovskih bojarskih porodica i stranih aristokrata.
Titula bojar nije pripadala svim članovima tih porodica, već samo onom članu kog bi knez (car) odobrao. [1]
Ispod bojara bila je klasa nižeg plemstva - okolniki. Iz te dvije klase formirao se bojarski savjet, koji je pomogao caru u kreiranju unutarnje i vanjske politike države. Odluke bojarskog savjeta, nakon što bih ih potvrdio car - imale su snagu zakona. U to vrijeme bojari i okolniki uglavnom su služili kao šefovi carskih ureda, pokrajinski gubernatori i komandanti u vojsci.[1]
Taj okoštali sistem nasljednih prava zvan - mestničevstvo (mестничество), ograničavao je cara u izboru glavnih suradnika i podređenih službenika, jer se nije gledalo na stvarne kvalitete, već puno više na aristokratsko genealoško stablo. Pritom je kod svakog izbora za neku visoku funkciju dolazilo do beskrajnih svađa između bojarskih porodica. Zbog svega tog je mestničevstvo ukinuto 1682. pa je time znatno ograničen utjecaj bojara.[1]
Tokom 17. vijeka, društveni i politički značaj bojara počeo je opadati. Početkom 18. vijeka, car Petar Veliki ukinuo je bojarsku dumu, i umjesto nje osnovao carski senat, time su bojari potpuno izgubili značaj, jer je svoje visoke funkcionere birao je na osnovu njihovih kvaliteta i dometa u birokratskoj hijerarhiji.[1]
