1532

Ovo je članak o godini 1532.

Godina 1532 (MDXXXII) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

1. 1. - Sabor ugarske i hrvatske "srednje stranke" na Balatonu, na čelu sa Tamás Nádasdyjem, Ivan Zapolja zabranio dolazak svojim pristalicama, a Ferdinand I naprotiv.
22. 1. - São Vicente je prvo portugalsko naselje u Brazilu (Martim Afonso de Sousa).

13. 3. - Crkveni sabor u Ohridu - isključen iz crkve smederevski episkop Pavle, čelnik srpske opozicije Ohridskoj arhiepiskopiji, kao i svi episkopi i sveštenici koje je rukopoložio, ali on to ne priznaje i proglasiće se za patrijarha ^[1].
18. 3. - Engleski parlament zabranio isplate engleske crkve Rimu.

april - Bitka kod Quipaipana, Atahualpa porazio brata Huáscara u inkanskom građanskom ratu.
25. 4. - Začetak Vojne krajine: ugarsko-hrvatski kralj Ferdinand dao doseljenicima iz turskih krajeva da besplatno žive na zemljištu, koje će sami kultivisati, i odobrio im je da sami sebi biraju svoje starešine (na leto dobili i pravo nasleđivanja i oslobođenje od poreza na 20 godina)^[2].
26. 4. - Sultan Sulejman krenuo s vojskom iz Carigrada (treći pohod na Ugarsku, drugi na Beč).

proleće - Turci pripremaju Herceg Novi za mogući napad Andrea Dorije (admiral svetog rimskog cara Karla V).

1. 5. - Mali rat u Ugarskoj: isteklo primirje, Zapolja opseda Višegrad.
13. 5. - Francisco Pizzaro se iskrcao u severnom Peruu.
16. 5. - Thomas More dao ostavku na položaj lorda kancelara Engleske (protivi se raskidu sa Rimom).

4. 6. - Turska vojska na čelu sa Mlečaninom Nikolom Querinijem ušla u Klis, uz pomoć subverzije lažnog redovnika.
13. 6. - Ferdinandovi poslanici pred Sulejmanom u Nišu (on stiže 21. 6. u Beograd).

19-20. 7. - Sulejmanova vojska prešla Dravu kod Osijeka^[3], ide jugozapadnom Ugarskom prema Beču.
27. 7. - Constitutio Criminalis Carolina je prvi korpus krivičnog zakona u Nemačkoj.

13. 8. - Vojvodstvo Bretanja stavljeno pod francusku krunu.
5 - 30. 8. - Opsada Kisega (Kesega - Kőszeg, Güns) - Nikola Jurišić dugom odbranom osujetio Sulejmanov pohod na Beč.
24. 8. - Hrvatski sabor u Kladuši, kralj Ferdinand poslao iz tamnice senjskog biskupa Franju Jožefića da obnovi red u Hrvatskoj.
avgust i kasnije - Hajrudin Barbarosa krenuo iz Alžira u Carigrad, usput hara obalama Italije, pobedio Dorijinu flotu kod Preveze.

lipanj - rujan? - Petar Kružić povratio Klis doplovivši iz Ankone, dok je Querini bio odsutan iz grada^[4].
septembar - Sulejman prelazi Dravu kod Maribora, ide Slavonijom, razorena Rasinja (zarobljen Juraj Hus Rasinjanin), dva krila (sultanovo i velikog vezira Ibrahim-paše) haraju oblast^[5].

+ Vlaški vojvoda Vlad VI Înecatul se udavio u reci, nasleđuje ga Vlad VII Vintilă.

18. 9. - Kružić osvojio i turski kaštel u Solinu.
19. 9. - Kasim-beg poražen i ubijen u Donjoj Austriji (protiv Turaka se u ovoj oblasti bori i Pavle Bakić^[6]).
23. 9. - Car Karlo V. stigao sa vojskom u Beč (Sulejman već odustao od opsade).

16. 11. - Bitka u Kahamarci: Pizzarovi ljudi masakrirali Atahualpinu pratnju i zarobili ga.

Carski admiral Andrea Doria osvojio Koroni, Patras i Naupakt.
De origine successibusque Slavorum ("O poreklu i zgodama Slovena") Vinka Pribojevića.
Kotorski biskup Trifun Bizanti se odrekao položaja.
Svetački podigli utvrdu u Novskoj.
Bezvlašće u Hrvatskoj (1532-37): Stjepan Blagajski "zatire" plemiće Smrčkoviće i Siraviće, kmetovi iz Hrvatske bježe u Kranjsku i Štajersku^[7].
Objavljen Makijavelijev "Vladalac", pet godina nakon autorove smrti.
Orlando furioso dobio konačan oblik.
pribl. - Objavljen "Pantagruel" François Rabelais-a.
Počinje Osmansko-safavidski rat (1532–1555) (emir Bitlisa ranije prešao na stranu Safavida).
Ankona priključena Papinskoj Državi.
Prvi zapis na gornjolužičkosrpskom jeziku.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1532.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1532.

Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)