Andrea Doria
| Andrea Doria | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Lični podaci | ||
| Datum rođenja | 30. novembar 1466. | |
| Mesto rođenja | Oneglia (Imperia) (Republika Genova) | |
| Datum smrti | 25. novembar 1560. | |
| Mesto smrti | Genova (Republika Genova) | |
| Vojska | mornarica | |
| Najviši čin | admiral | |
| Bitke i ratovi | Bitka kod Preveze | |
Andrea Doria (Oneglia (Imperia), 30. novembar 1466. – Genova, 25. novembar 1560), bio je genoveški državnik, kondotjer i admiral, jedan od najvećih mornaričkih komandanata svog vremena.[1]
Andrea je bio potomak drevne genoveške aristokratske porodice, ali je zarana ostao siroče i postao kondotjer. Prvo je služio papu Inocenta VIII (vl. 1484–1492) u vrijeme dok je Genova bila rastrzana sukobima rivalskih porodica. Kao izuzetno sposobnog vojnika, više puta su ga angažirali napuljski kraljevi i razni talijanski kneževi. Između 1503. i 1506. pomagao je svom ujaku Domenicu da slomi bunu Korzikanaca protiv genoveške vladavine.[1] Nakon tog se odlučio potražiti sreću i bogatstvo na moru, pa je o svom trošku opremio osam galija i zaplovio po Mediteranu, borivši se protiv osmanskih i berberskih pirata. Na taj način povećao je svoj ugled i bogatstvo. Izvojevao je sjajnu pobjedu nad Osmanlijama kod Pianose 1519. godine.
Nakon što su snage svetorimskog cara Karlo V zauzele Genovu 1522. i organizirale protufrancusku frakciju, Doria se prihvatio službe kod francuskog kralja Françoisa I koji se borio protiv Karla V za prevlast na Apeninskom poluotoku. Kao admiral francuske mediteranske flote, Doria je prisilio carsku vojsku da prekine opsadu Marseilla 1524.[1] Nakon francuskog poraza kod Pavije 1525. godine, kada je zarobljen François I, Andrea se prihvatio službe kod pape Klementa VII.[1]
Kada je François I 1527. oslobođen, Doria se ponovno pridružio francuskim snagama koje su mu pomogle da preotme Genovu od carskih snaga. Međutim, Doria se vrlo brzo razočarao francuskom politikom prema Genovi i odnosu Françoisa I prema njemu, pa je ponudio svoje usluge Karlu V. U septembru 1528. Doria je sa svojim snagama istjerao Francuze iz epublike Genove, pa mu je grad priredio trijumfalni doček. Car Karlo V obasipao ga je bogatstvom i počastima, imenovavši ga velikim admiralom carske flote i knezom od Melfia.[1]
Kao novi vladar Republike Genove, Doria je eliminirao frakcije koje su razdirale grad i formirao novi oligarhijski sistem vlasti sastavljen od najmoćnijih plemićkih porodica u gradu. Njegov reformirani ustav za Republiku Genovu potrajat će sve do 1797. godine. Od 1528. sve do svoje smrti imao je dominantan utjecaj na sva vijeća Republike Genove. Kao carski admiral komandirao je u nekoliko pomorskih ekspedicija protiv Osmanlija, zauzevši Koroni i Patras, a pomagao je i u zauzimanju Tunisa 1535. godine.[1] Karlo V pronašao je u Doriji neprocjenjivog saveznika u svojim borbama s Françoisom I, koristivši se njegovim znanjem i iskustvom stečenim u vrijeme dok su radili zajedno, što mu je pomoglo da proširi svoju dominaciju na cijeli Apeninski poluotok.[1]
Iako je napunio 78 godina, kada je 1544. konačno uspostavljen mir između Françoisa I i Karla V, Doria se još uvijek nije povukao iz javnog života. Kako je svojim djelovanjem napravio brojne neprijatelje među simpatizerima francuskog kralja u Genovi, 1547. moćna porodica Fieschi organizirala je urotu u kojoj je ubijen njegov nećak Giannettino. Doria je ipak uspio savladati i svirepo kazniti sve urotnike. Nakon nje poduzeto je još nekoliko urota protiv njega i njegove porodice, ali su sve propale.[1] Starost nije utjecala na njegovu energičnost jer je i sa punih 84 godina plovio i borio se protiv berberskih pirata. Kad je izbio novi rat između Francuske i Španjolske, borio se protiv Francuza koji su zauzeli Korziku, kojom je tad formalno vladala i upravljala genoveška banka San Giorgio. Ipak, smirio se i povukao u Genovu 1555. godine, prepustivši komandu nad flotom svom praunuku Giovanniju Andreji Doriji.[1]
Andrea Doria bio je jedan od posljednjih velikih kondotjera, pa je imao i brojne mane svoje profesije, od pretjerane samovolje, pohlepe, osvetoljubivljivosti, beskrupuloznosti do izuzetne okrutnosti. Bez obzira, ipak je bio neustrašivi i neumorni vojnik i komandant obdaren izvanrednim taktičkim i strateškim talentom. Bio je iskreno posvećen svojoj Republici Genovi, kojoj je osigurao nezavisnost, a vlast reorganizirao u efikasnu i stabilnu oligarhiju.[1]
- Andrea Doria (en)
