UT-1

UT-1
УТ-1

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Jakowlew
Typ	samolot szkolno-treningowy
Konstrukcja	dolnopłat o konstrukcji drewnianej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	1
Historia
Data oblotu	1936
Lata produkcji	1937–1940
Dane techniczne
Napęd	1 silnik gaźnikowy M-11E
Moc	145 KM (110 kW)
Wymiary
Rozpiętość	7,30 m
Długość	5,75 m
Wysokość	2,65 m
Powierzchnia nośna	9,70 m²
Masa
Własna	429 kg
Startowa	598 kg
Osiągi
Prędkość maks.	257 km/h
Prędkość przelotowa	210 km/h
Prędkość minimalna	90 km/h
Prędkość wznoszenia	7,4 m/s
Pułap	7 120 m
Zasięg	520 km
Długotrwałość lotu	3,0 h
Rozbieg	90 m
Dobieg	190 m
Dane operacyjne
Użytkownicy
ZSRR
Multimedia w Wikimedia Commons

UT-1 (początkowo AIR-14) – radziecki samolot szkolno-treningowy z lat trzydziestych i okresu II wojny światowej.

Po rozpoczęciu prac konstrukcyjnych przez Aleksandra Jakowlewa nad nowym typem samolotu szkolno-treningowego UT-2 postanowiono również opracować samolot szkolno-treningowy przystosowany do szkolenia pilotów myśliwskich oraz doskonalenia umiejętności pilotażu na samolotach jednopłatowych. Samolot ten miał być wykorzystywany do doskonalenia umiejętności pilotów i nauki akrobacji lotniczej.

Konstrukcja takiego samolotu oparta na samolocie UT-2 została opracowana na początku 1936 roku i różniła się niego w zasadzie tylko wymiarami i brakiem drugiej kabiny. Tak opracowany samolot otrzymał oznaczenie AIR-14. Na wiosnę 1936 roku dokonano jego oblotu i prób w locie, a w dniu 14 maja 1936 roku oficjalnie zaprezentowano go władzom wojskowym. Skierowano go wtedy do prób państwowych a następnie skierowano go do produkcji seryjnej pod oznaczeniem UT-1 (skrót od nazwy ros. учебно-тренировочный - первый - pol. szkolno-treningowy pierwszy).

Produkcja seryjna tego samolotu trwała do 1940 roku i w tym czasie wyprodukowano 1241 samolotów tego typu.

Samolot UT-1 od rozpoczęcia produkcji seryjnej został wprowadzone do wojskowych szkół lotniczych i pułków, gdzie służył do szkolenia pilotów myśliwskich, a zwłaszcza przeszkalania ich na samoloty jednopłatowe. Użytkowany był do czasu technicznego zużycia, praktycznie już pod koniec II wojny światowej samoloty te nie występowały wśród samolotów szkolnych lotnictwa ZSRR.

W początkowym okresie wojny z Niemcami samolotów UT-1 używano do zadań rozpoznawczych. Około 50 maszyn wykorzystywano jako samoloty szturmowe. Uzbrojono je w dwa karabiny maszynowe SzKAS i 4 niekierowane pociski rakietowe RS-82. Stanowiły one wyposażenie 46 pułku lotniczego, sformowanego w maju 1942 roku na Kaukazie. Walczył on w składzie Floty Czarnomorskiej.

Samolot UT-1 to jednomiejscowy wolnonośny dolnopłat o konstrukcji drewnianej.

Kadłub drewniany, szkielet kratownicowy o przekroju prostokątnym. Z przodu kadłuba znajdowało się łożę silnika a następnie za przegrodą ogniową zbiornik oleju i paliwa. W dalszej części odkryta kabina. Kadłub w przedniej części kryty był blachą, w dalszej części górna część pokryta była sklejką, reszt płótnem.

Płaty dwudźwigarowe drewniane, trójdzielne, środkowa część stanowiła całość z kadłubem. Płat wyposażony był w lotki metalowe. Skrzydła były kryte sklejką. Wewnątrz płata znajdowały się dwa zbiorniki paliwa.

Podwozie klasyczne, dwukołowe stałe, mocowane do środkowej części płatów.

Napęd stanowił jeden silnik gwiazdowy umieszczony w przedniej części kadłuba, z śmigłem dwułopatowym drewnianym.

• Zdjęcia i rysunki samolotu UT-1