Jak-50 (1949)

Jak-50
Як-50

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Jakowlew
Typ	odrzutowy myśliwiec przechwytujący
Konstrukcja	średniopłat o konstrukcji całkowicie metalowej, w układzie klasycznym
Załoga	1
Historia
Data oblotu	9 sierpnia 1949
Dane techniczne
Napęd	silnik turboodrzutowy ze sprężarką odśrodkową WK-1 o ciągu 2700 kg
Wymiary
Rozpiętość	8,01 m
Długość	11,18 m
Powierzchnia nośna	16 m²
Masa
Własna	3085 kg
Startowa	4155 kg
Osiągi
Prędkość maks.	1120 km/h
Prędkość wznoszenia	68 m/s
Pułap praktyczny	16 050 m
Zasięg	850 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 działka 23 mm NR-23 w dolnej części przodu kadłuba (po 80 nabojów)
Wyposażenie dodatkowe
stacja radiolokacyjna Korszun
Multimedia w Wikimedia Commons

Jak-50 (ros. Як-50 – pierwszy o tym oznaczeniu) – radziecki odrzutowy myśliwiec przechwytujący, skonstruowany pod koniec lat 40 XX w. w biurze konstrukcyjnym Jakowlewa, który pozostał w stadium prototypu. Oznaczenie Jak-50 zostało później nadane seryjnie produkowanemu samolotowi szkolno-treningowemu z lat 70. ubiegłego wieku (zob. Jak-50).

Jak-50 został skonstruowany w biurze OKB-115 Jakowlewa w odpowiedzi na zlecenie Rady Ministrów ZSRR z lutego 1949 na szybki myśliwiec przechwytujący, który miał osiągać prędkość okołodźwiękową lub naddźwiękową (wymagano 1135 km/h) i mieć dużą prędkość wznoszenia. Miał być ponadto wyposażony w stację radiolokacyjną Korszun. Powstały samolot wywodził się z konstrukcji myśliwca Jak-30. W celu uzyskania dobrych osiągów przy użyciu standardowego silnika radzieckich myśliwców tego okresu, Klimow WK-1, Jakowlew dążył do maksymalnego ograniczenia masy. Duże znaczenie nadano też aerodynamice płatowca, uzyskując samolot o smukłym kadłubie i skrzydłach o dużym skosie (45°). Po raz pierwszy Jakowlew zastosował chowane podwozie jednotorowe, z podpórkowymi kołami na końcach skrzydeł (stosowane później w samolotach Jak-25 i następnych).

Prototyp Jak-50 oblatano 15 lipca 1949 (pilot Siergiej Anochin)^[1]. Potwierdziły się zakładane dobre osiągi - uzyskiwał on prędkość maksymalną 1065 km/h na wysokości 10 km (Ma 0,992; podawane w niektórych publikacjach 1170 km/h to wartość obliczeniowa), a w locie nurkowym przekraczał prędkość dźwięku, uzyskując Ma 1,03^[2]. Prędkość wznoszenia była najlepsza spośród radzieckich myśliwców. Mimo to, próby fabryczne samolotu były długotrwałe, gdyż na jaw wyszedł szereg drobnych usterek.

Dopiero w czerwcu 1950 Jak-50 został przekazany do prób państwowych. Prób tych jednak nie ukończył, gdyż, pomimo dobrych osiągów, miał on wady, jak niestateczność podłużną przy dużych prędkościach (Ma 0,92-0,97), małą efektywność hamulców aerodynamicznych, utrudnione prowadzenie celnego ognia i wrażliwość na boczny wiatr przy lądowaniu. Ponadto, radar Korszun nie osiągnęła etapu dopracowania^[2].

Los Jaka-50 został przypieczętowany pojawieniem się w 1951 przechwytującej wersji myśliwca MiG-17 z lepszą stacją radiolokacyjną Izumrud. MiG-17P był nieco cięższy i wolniej się wznosił, lecz dysponował większym zasięgiem (lekki Jak-50 zabierał mniej paliwa), a nadto był wersją dopracowanego i produkowanego już seryjnie myśliwca. Z tych powodów, dążąc do standaryzacji sprzętu, MiG-17P został skierowany do produkcji, a program Jaka-50 przerwano^[2].

Jednosilnikowy średniopłat o konstrukcji całkowicie metalowej, w układzie klasycznym. Skrzydła o skosie 45° i niewielkim wznosie ujemnym -5°. Na każdym skrzydle trzy kierownice strug powietrza. Usterzenie klasyczne, skośne; usterzenie poziome zamocowane około połowy wysokości statecznika.

Kadłub o przekroju okrągłym, średnicy do 1,4 m. Z przodu kadłuba okrągły wlot powietrza do silnika, rozdzielający się pionową przegrodą na dwa kanały wzdłuż burt. W górnej części wlotu stożkowa osłona stacji radiolokacyjnej. Kabina pilota hermetyzowana, w przedniej części kadłuba. Kabina zakryta oszkloną osłoną w formie kroplowej, składającą się ze stałego trzyczęściowego wiatrochronu z płaską przednią szybą pancerną i otwieranej wypukłej osłony nad pilotem. Kabina wyposażona w fotel wyrzucany. Silnik odrzutowy w tylnej części kadłuba. Na kadłubie w części ogonowej hamulce aerodynamiczne w formie odchylanych klap. Podwozie samolotu chowane, jednotorowe, z pojedynczym kołem na goleni przedniej i podwójnymi kołami na goleni głównej oraz z kołami pomocniczymi na końcach skrzydeł.

Pokrewne konstrukcje: Jak-30 (1948)

Porównywalne samoloty: MiG-17 - Ła-200 - Hawker Hunter - Dassault Mystère - F-86 Sabre

• Jak-50 w serwisie Ugołok Nieba (ros.) (ros.)