Topaz
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Skład chemiczny |
Al |
---|---|
Twardość w skali Mohsa |
8[1] |
Przełam |
muszlowy, schodkowy[1] |
Łupliwość |
doskonała[1] |
Pokrój kryształu |
słupkowy, pręcikowy[1] |
Układ krystalograficzny |
rombowy[1] |
Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
Gęstość minerału |
3,5-3,6 g/cm³[1] |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
biała, żółta, niebieska, zielona, różowa, fioletowa, brunatna - może być także bezbarwny[1] |
Rysa |
biała[1] |
Połysk |
szklisty[1] |
Inne |
|
Topaz – minerał z gromady krzemianów, rozpowszechniony w wielu rejonach świata.
Nazwa pochodzi od gr. τοπάζιος (topázios) = poszukiwać lub od sanskryckiego słowa topas = ogień, co nawiązuje do pomarańczowo-złotej barwy i blasku szlachetnych odmian tego minerału[2][3].
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Kryształy topazów zbudowane są z zawierającego fluor krzemianu glinu . Rzadko jest silnie zabarwiony, najczęściej przyjmuje kolor żółty z czerwonawym odcieniem, a najbardziej cenione są kamienie o barwie od różowej do pomarańczowej. Nadawać odcień mogą domieszki żelaza i chromu[4].
Topaz wykształca kryształy pręcikowe lub słupkowe, wrosłe lub narosłe, w skupieniach ziarnistych, promienistych lub zbitych. Zdarzają się okazy o masie do kilkuset kilogramów[1].
Niektóre odmiany topazów mogą utracić swoją barwę wskutek wystawienia na światło słoneczne[4]. Bezbarwne topazy po naświetleniu mogą uzyskać niebieska barwę, uzyskane w ten sposób okazy przedstawiają jednak niewielką wartość i mogą blednąć z czasem[1]. Dobra łupliwość topazów może utrudniać jubilerom obróbkę kamieni[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Topazy wykształcają się w druzach pegmatytowych, metasomatytach pneumatolitycznych i hydrotermalnych, zwłaszcza w grejzenach. Współwystępuje m.in. z kwarcem, turmalinem, kaseterytem, fluorytem i berylem[1].
Wystąpienia topazów stwierdzono m.in. w Thomas Range w Stanach Zjednoczonych, na Uralu w Rosji i w okolicach Schneckenstein w Saksonii, w Niemczech[1].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Rupert Hochleitner , Minerały: kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico, 2022, s. 358, ISBN 978-83-7763-613-8 .
- ↑ Jerzy Żaba , Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Chorzów: Videograf, 2014, ISBN 978-83-7835-297-6, OCLC 899862630 .
- ↑ Online Etymology Dictionary: topaz.
- ↑ a b c Walter Schumann , Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, s. 118, ISBN 978-83-7020-645-1 .