Walenty Dembiński

Walenty Dembiński
	; Rawicz
Data urodzenia	1504
Data śmierci	15 października 1584
Ojciec	Andrzej Dembiński
Żona	1. Elżbieta Kuczkowska; 2. Krystyna Minocka; 3. Barbara Gosławska
Dzieci	1.1 Stanisław; 1.2 Jakub; 1.3 Erazm Dembiński; 1.4 Kasper; 1.5 Andrzej; 1.6 Jan; 1.7 Walenty; 1.8 Zofia; 1.9 Anna; 1.10 Krystyna; 1.11 Elżbieta; 1.12 Barbara; 2.13 Katarzyna; 3.14 Hieronim; 3.15 Urszula

Walenty Dembiński herbu Rawicz (ur. ok. 1504 roku – zm. 15 października 1584 roku) – kasztelan krakowski w latach 1576–1584, kanclerz wielki koronny w latach 1564–1576, i podskarbi wielki koronny w latach 1561–1564, kasztelan sądecki w latach 1555–1563, kasztelan biecki w latach 1550–1555, burgrabia krakowski w latach 1549–1559, pisarz ziemski krakowski w 1544 roku, podstarości krakowski w latach 1539–1544, sędzia grodzki krakowski w latach 1535–1539, referendarz koronny w latach 1544–1551, dworzanin konny Zygmunta II Augusta w latach 1548–1554, starosta lubomelski w latach 1563–1574, starosta czorsztyński w latach 1553–1571^[1], starosta chęciński w latach 1550–1564^[2], starosta warcki w 1576 roku^[3].

Poseł województwa krakowskiego na sejm krakowski 1538/1539 roku, sejm 1540 roku^[4].

Podpis Walentego Dembińskiego na dokumencie Henryka Walezego, w którym król daje miastu Poznaniowi odpis protokołu swojej elekcji (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Był jednym z przywódców rokoszu szlacheckiego 1537 roku. Pozwany przed sąd sejmowy jako winny zbrodni obrazy majestatu. W 1544 został referendarzem wielkim koronnym. W 1548 został burgrabią krakowskim. W 1561 został podskarbim wielkim koronnym. Zaprowadził porządek w skarbie. W 1564 został kanclerzem wielkim koronnym. Sędzia sejmowy w 1569 roku^[5]. Był sygnatariuszem aktu unii lubelskiej 1569 roku^[6]. W 1573 roku potwierdził elekcję Henryka III Walezego na króla Polski^[7]. W 1576 z powodu wieku oddał pieczęć Piotrowi Duninowi Wolskiemu, otrzymując w zamian kasztelanię krakowską.

Walenty Dembiński był trzykrotnie żonaty; z Elżbietą Kuczkowską herbu Jastrzębiec, córką Jakuba Kuczkowskiego; z Krystyną Minocką z Sieciechowic herbu Nowina, córką Stanisława na Rogowie Minockiego; z Barbarą z Bebelna Gosławską herbu Oksza. Z pierwszej żony pozostawił kasztelan siedmiu synów i pięć córek:
- Zofia, pmo voto za Marcinem Czuryłą herbu Korczak, starostą niepołomickim; sdo voto za Jaroszem z Brzezia na Wodzisławiu Lancokorońskim herbu Zadora.
- Anna za Stanisławem Szafrańcem z Pieskowej Skały herbu Starykoń, wojewodą sandomierskim.
- Krystyna za Andrzejem z Gołuchowa Gołuchowskim herbu Leliwa.
- Elżbieta za Janem Silnickim na Potoku i Siedlcach herbu Doliwa.
- Barbara za Bartłomiejem na Bużenie Bużańskim herbu Poraj, wojskim sieradzkim.

Z drugiej żony miał kasztelan tylko jedną córkę - Katarzynę, małżonkę Andrzeja Reja z Nagłowic herbu Oksza, syna Mikołaja Reja.

Z trzeciej żony miał dwoje dzieci: syna i córkę Urszulę, która poślubiła Stanisława Mińskiego herbu Prus III, podkanclerzego koronnego.

Pochowany w kaplicy biskupa Załuskiego w katedrze na Wawelu.

Przypisy

↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie w Malopolsce 1565-1668, w: Społeczeństwo staropolskie, t. IV red. A. Wyczański, Warszawa 1986, s. 121.
↑ Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 210.
↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 179.
↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 91, 94.
↑ Krzysztof Chłapowski, Realizacja reform egzekucji dóbr 1563-1665. Sprawa zastawów królewszczyzn małopolskich, Warszawa 1984, s. 29.
↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 88.
↑ Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150

Bibliografia

Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013.
Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917.
Volumina Legum, t. 2, Petersburg 1859
Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014.
Tomczak A., Walenty Dembiński, kanclerz egzekucji (ok. 1504-1584), Toruń 1963.

[1] Krzysztof Chłapowski, Starostowie w Malopolsce 1565-1668, w: Społeczeństwo staropolskie, t. IV red. A. Wyczański, Warszawa 1986, s. 121.

[2] Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 210.

[3] Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 179.

[4] Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 91, 94.

[5] Krzysztof Chłapowski, Realizacja reform egzekucji dóbr 1563-1665. Sprawa zastawów królewszczyzn małopolskich, Warszawa 1984, s. 29.

[6] Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 88.

[7] Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]