Polinezja Francuska

Polinezja Francuska
*Polynésie française*
	Wspólnota zamorska
Godło	Flaga
	Hymn: Ia Ora ʻO Tahiti Nui; (z tah.) Niech żyje Thaiti Nui;
	Dewiza: Tahiti Nui Mareʻareʻa
Państwo	Francja
Siedziba	Papeete
Data powstania	1903
Zarządzający	Éric Spitz
Zarządzający	Édouard Fritch
Powierzchnia	4167 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 287 881
• gęstość	69 os./km²
Numer kierunkowy	+689
Strefa czasowa	UTC –10
Języki urzędowe	francuski
	Położenie na mapie;
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Polinezja Francuska – wspólnota zamorska Francji obejmująca 5 archipelagów i ponad 150 wysp na Oceanie Spokojnym, we wschodniej części Polinezji. Łączna powierzchnia wysp to 3521 km², a ludność – 259,7 tys. mieszk. (2007). Stolicą tego terytorium jest Papeete (26 tys., 2007) na wyspie Tahiti. Językiem urzędowym jest język francuski.

Podział administracyjny

Osobny artykuł: Podział administracyjny Polinezji Francuskiej.

Polinezja Francuska podzielona jest na pięć podjednostek, obejmujących główne archipelagi:

W skład Polinezji Francuskiej wchodzą m.in. wyspy: Towarzystwa (1,96 tys. km²) z największą i najbardziej znaną wyspą Tahiti (1000 km²) w archipelagu Wysp Na Wietrze oraz Markizy (1,3 tys. km²), Tuamotu (398 km²), Tubuai (287 km²), Gambiera (230 km²).

Dawniej z Polinezji Francuskiej była również administrowana wyspa Clipperton, która pozostaje osobną posiadłością Francji. W 2007 roku administracja wyspą została przekazana bezpośrednio francuskiemu rządowi, a administratorem jest Minister Terytoriów Zamorskich.

Ludność

Polinezję Francuską według spisu powszechnego w 2007 r. zamieszkiwało 259,7 tys. mieszkańców. Przyrost naturalny wynosi 14,6‰ (2000), natomiast analfabetyzm: 2%.

Można wyróżnić trzy główne grupy mieszkańców:

Polinezyjczycy; stanowią około 78% ludności kraju. W tym zawierają się: Tahitańczycy (54%), Tuamotuańczycy, Tubuajczycy i Markizyjczycy (każda z tych grup to ok. 7%) oraz Mangarewańczycy (ok. 1,5%) i Rapaitańczycy (ok. 0,5%).
Europejczycy; jest ich około 20 tysięcy, trochę ponad 9% ogółu; głównie Francuzi, ale również Brytyjczycy i Niemcy.
Chińczycy; około 11% ogółu.

Pozostali mieszkańcy to kilkutysięczna grupa wyspiarzy z innych wysp Pacyfiku.

Wielu wyspiarzy pochodzi ze związków europejsko-polinezyjskich lub chińsko-polinezyjskich. Nazywani są oni odpowiednio Demis lub Hapa.

W wyniku ingerencji kolonialnej prowadzonej na wyspach przez Francuzów, elementy polinezyjskich kultur uległy zapomnieniu. Zanikły charakterystyczne elementy organizacji społecznej Polinezyjczyków, takie jak absolutna władza naczelników i zhierarchizowana struktura społeczna. Około połowa tubylców porzuciła całkowicie tradycyjny styl życia i utrzymuje się z pracy w sektorze handlowo-usługowym, turystycznym lub pracuje w administracji państwowej. Wielu wyspiarzy emigruje w celach zarobkowych do innych państw Oceanii, głównie do Nowej Kaledonii^[3].

Warunki naturalne

Osobny artykuł: Geografia Polinezji Francuskiej.

Wyspy pochodzenia wulkanicznego i koralowego. Klimat zależnie od szerokości geograficznej zwrotnikowy bądź podzwrotnikowy wilgotny. Najwyższy szczyt archipelagu to Mont Orohena (2241 m).

Klimat na wyspach jest równikowy wilgotny, lub wybitnie wilgotny, a na południu zwrotnikowy wilgotny. Temperatura wynosi od 22 do 28 °C w północnych i środkowych wyspach Polinezji i 17 do 25 °C w południowych. Największe opady są notowane w południowo-zachodnich wyspach i sięgają od 2000 do nawet 2800 mm rocznie.

Gospodarka

Głównym zajęciem ludności jest wciąż rolnictwo i rybołówstwo, ale dynamicznie wzrasta sektor usług, a zwłaszcza tych związanych z turystyką. Eksport pereł i macicy perłowej, kopry, wanilii. Import paliw, żywności, maszyn i urządzeń. Główni partnerzy handlowi: Francja, Japonia, USA. Stopa bezrobocia 11,7% (2005). PKB na 1 mieszkańca — 17,5 tys. dolarów USA (2003), inflacja — 1,1% (2006)^[4].

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Polinezji Francuskiej wyniosła w 1990 roku około 1 Mt, z czego 0,839 Mt stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 4,229 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 175 kg. Od tego czasu emisje wahają się, przy czym dość duży, ale przejściowy wzrost nastąpił w 2012, a zauważalne spadki w 1994 i 2013. Głównym źródłem emisji przez cały czas była energetyka, a czasem wzrastała rola transportu. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,574 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 2 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 68 kg^[5].

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center^[6]^[7]:

Protestantyzm: 40,6%:
- Kościół Protestancki Maohi – 90 500 wiernych
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego – 17 600
- Zbory Boże – 3000
Katolicyzm: 39,8% (zobacz: Metropolia Papeete)
Inni chrześcijanie: 13,6% (gł. mormoni)
Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy we Francji#Świadkowie Jehowy w Polinezji Francuskiej.
Brak religii: 4,9%
Tradycyjne religie plemienne: 0,5%
Inne religie: 0,6%

Przypisy

↑ French Polynesia. World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
↑ The World Factbook — Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-15] (ang.).
↑ Aleksander Posern-Zieliński (red.): Wielka Encyklopedia Geografii Świata. T. 18: Świat grup etnicznych. Poznań: Kurpisz, 2000, s. 189-190.
↑ Polinezja Francuska. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-29] .
↑ French Polynesia, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 108, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-29].
↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-29].

Bibliografia

Marcin Krzemiński, [w:] Prawo Francuskie Tom II, red. Aleksandra Machowska, Krzysztof Wojtyczek, Kraków 2005, ISBN 83-7444-007-4, s. 192–195

[World_Statesmen.org-1] French Polynesia. World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).

[2] The World Factbook — Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-15] (ang.).

[3] Aleksander Posern-Zieliński (red.): Wielka Encyklopedia Geografii Świata. T. 18: Świat grup etnicznych. Poznań: Kurpisz, 2000, s. 189-190.

[4] Polinezja Francuska. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-29] .

[5] French Polynesia, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 108, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).

[6] Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-29].

[7] Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Departamenty zamorskie	Gwadelupa (971) Majotta (985) Martynika (972) Gujana Francuska (973) Reunion (974)
Zbiorowości zamorskie	Saint-Pierre i Miquelon (975) Saint-Barthélemy (977) Saint-Martin (978) Wallis i Futuna (986) Polinezja Francuska (987)
Nowa Kaledonia	Nowa Kaledonia (988)
Terytoria bez stałej ludności	Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (984) Wyspa Clippertona

Państwa	Australia Fidżi Kiribati Mikronezja Nauru Nowa Zelandia Palau Papua-Nowa Gwinea Samoa Tonga Tuvalu Vanuatu Wyspy Marshalla Wyspy Salomona
Terytoria zależne	Baker Guam Howland Jarvis Johnston Kingman Mariany Północne Midway Niue Norfolk Nowa Kaledonia Palmyra Pitcairn Polinezja Francuska Samoa Amerykańskie Tokelau Wake Wallis i Futuna Wyspy Ashmore i Cartiera Wyspy Cooka Wyspy Morza Koralowego
Integralne części państw położonych poza Australią i Oceanią	Hawaje (część Stanów Zjednoczonych) Papua, Papua Zachodnia (część Indonezji) Wyspa Wielkanocna, Sala y Gómez (część Chile) Ogasawara, Minami Tori-shima, Oki-no-Tori-shima, Wyspy Kazan (część Japonii)