[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

María Zambrano

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
María Zambrano Alarcón
ilustracja
Państwo działania

 Hiszpania

Data i miejsce urodzenia

22 kwietnia 1904
Vélez-Málaga

Data i miejsce śmierci

6 lutego 1991
Madryt

magister
Specjalność: filozofia
Alma Mater

Uniwersytet w Madrycie

Doktor honoris causa
Uniwersytet w Maladze – 1983
Wykładowca Uniwersytetu w Madrycie 1931-1936, Uniwersytetu w Portoryko 1940-1945
podpis
Nagrody

Nagrody Księżnej Asturii
Nagroda Cervantesa

María Zambrano (ur. 22 kwietnia 1904 w Vélez-Málaga, zm. 6 lutego 1991 w Madrycie) – hiszpańska filozofka i eseistka. Zaliczana do największych hiszpańskich myślicielek XX wieku.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jej ojciec, Blas Zambrano, był pedagogiem, współtwórcą Uniwersytetu Ludowego w Segovii, przyjacielem Antonia Machado. María spędziła dzieciństwo w Segovii, gdzie w 1911 r. urodziła się jej siostra Araceli[1]. Studiowała w Madrycie, m.in. pod kierunkiem hiszpańskiego filozofa Joségo Ortegi y Gasseta, następnie w latach 1931–1936 była wykładowczynią w Katedrze Metafizyki na Uniwersytecie w Madrycie. Działała na rzecz równouprawnienia kobiet; w 1928 r. redagowała stałą rubrykę poświęconą tym kwestiom w periodyku „El Liberal”. Do jej przyjaciół należeli m.in. Federico García Lorca, Miguel Hernández, Rosa Chacel, Concha Méndez[1].

Z powodu zaangażowania rodziny po stronie republikanów w wojnie domowej wraz z matką i siostrą udała się w 1939 r. na emigrację. Przebywała m.in.: na Kubie, w Meksyku, w Portoryko, a jej rodzina pozostała we Francji, gdzie w czasie okupacji doświadczyła represji ze strony nazistów. Po wojnie María Zambrano powróciła do Europy, by odnaleźć siostrę; mieszkały razem aż do śmierci Araceli, na Kubie, w Rzymie i we Francji. Do Hiszpanii wróciła w 1984 roku[1]. W 1981 roku została uhonorowana Nagrodą Księcia Asturii, zaś w 1988 za całokształt twórczości otrzymała Nagrodę Cervantesa jako pierwsza w historii kobieta. W 1983 otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Maladze. W 2004 został nakręcony film pt. "María Querida" (pol. Kochana Maria) w reżyserii José Luisa Garcíi Sáncheza, będący jej biografią.

Twórczość Marii Zambrano, w olbrzymiej mierze w formie esejów, opisuje przestrzeń graniczną pomiędzy filozofią a literaturą, jednocząc obie gałęzie te humanistyki w razón poética – rozumie poetyckim, który nabiera szczególnego znaczenia w wyznaniu dzięki intymnej relacji autor – tekst – czytelnik.

W języku polskim ukazał się dotychczas zbiór czterech esejów Marii Zambrano pt. Agonia Europy.

Wybrane dzieła

[edytuj | edytuj kod]
  • Horizontes del liberalismo (1930)
  • Hacia un saber del alma (1934)
  • Filosofía y poesía (1939)
  • El pensamiento vivo de Séneca (1941)
  • Hacia un saber sobre el alma (1950)
  • Delirio y destino (napisane w 1953, opublikowane w 1989)
  • Persona y democracia (1958, reedycja 1988)
  • España, sueño y verdad (1965)
  • Los sueños y el tiempo (1998, reedycja)
  • El sueño creador(1965)
  • Claros del bosque (1977)
  • De la aurora (1986)
  • El reposo de la luz (1986)
  • Los bienaventurados (1979)
  • Para una historia de la piedad (1989)
  • Unamuno (napisana w 1940, wydana w 2003)
  • Cartas de la Pièce. Correspondencia con Agustín Andreu (napisana w 1970, wydana w 2002)
  • Agonia Europy (La agonía de Europa, 1945) tłum. M. Fogler, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014

W Polsce o filozofii Marii Zambrano piszą:

  • Mieczysław Jagłowski: Maria Zambrano: anamneza i filozofia poetyckiego zbawienia. Toruń – Olsztyn: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-543-6..

Judyta Wachowska – szereg artykułów, np. "El camino hacia la razón poética [Zambrano]". Itinerarios, nr. 3/1. Varsovia: Universidad de Varsovia, Cátedra de Estudios Ibéricos, 2000, str.164-173.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c María Fernanda Santiago Bolaños: Semillas de diginidad. W: Antes de la palabra. María Zambrano. Instututo Cervantes de Marrakech / Fundación Abertis, 2018, s. 21-27.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]