Ił-76

Iliuszyn Ił-76
	; Ił-76MD
	Dane podstawowe
Państwo	ZSRR; Uzbekistan; Rosja
Producent	zakłady lotnicze im. W. Czkałowa w Taszkencie; Rosyjskie Zakłady Lotnicze Aviastar w Uljanowsku
Konstruktor	biuro konstrukcyjne Iljuszyna
Typ	samolot transportowy
Konstrukcja	metalowa
Załoga	6-7 osób
	Historia
Data oblotu	25 marca 1971
Lata produkcji	Od 1974
Liczba egz.	960+
	Dane techniczne
Napęd	4 silniki turboodrzutowe Sołowiow D-30KP
Ciąg	4 × 117,7 kN (4 × 12000 kG)
	Wymiary
Rozpiętość	50,5 m
Długość	46,59 m
Szerokość kadłuba	4,80 m
Wysokość	14,76 m
Powierzchnia nośna	301,2 m²
	Masa
Własna	89 000 kg (Ił-76), 87 200 kg (Ił-76TD)
Startowa	157 500 kg (Ił-76), 170 000 kg (Ił-76 M/T), 190 000 kg (Ił-76MD/TD), 210 000 kg (Ił-76 MF/TF)
Do lądowania	155 000 kg
Paliwa	84 840 kg
Zapas paliwa	109 480 l
	Osiągi
Prędkość maks.	900 km/h
Prędkość przelotowa	750–780 km/h
Pułap	13 000 m
Zasięg	3650 km (Ił-76), 4000 km (Ił-76M/T), 4200 (Ił-76MF/TF) 4400 (Ił-76MD/TD)
Rozbieg	1700 m
Dobieg	900–1000 m
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	w niektórych samolotach – tylne stanowisko z działkiem GSz-23 kal. 23 mm
	Przestrzeń ładunkowa
	długość – 20,0 m; szerokość – 3,45 m; wysokość – 3,40 m
	Użytkownicy
	Rosja, Irak, Iran, Chiny, Ukraina, Białoruś, Indie, Korea Północna, Algieria
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Iljuszyn Ił-76 (ros. Ил-76) jest 4-silnikowym odrzutowym radzieckim samolotem transportowym, zaprojektowanym przez biuro konstrukcyjne im. Iljuszyna. Prototyp został oblatany w 1971 roku, seryjna produkcja rozpoczęła się w 1974 roku w zakładach TAPO znajdujących się w Taszkencie w Uzbekistanie. Dotychczas wyprodukowano 938 egzemplarzy tego samolotu. Jest jednym z najpopularniejszych samolotów transportowych. Samoloty o nazwie MF są przedłużoną wersją wojskową, a TF – wersją cywilną.

Samolot miał przenosić ładunek o masie 40 ton na odległość 5000 km w czasie krótszym niż 6 godzin, być zdolnym do startu na krótkich pasach startowych oraz mieć możliwość pracy w niesprzyjających warunkach pogodowych. Konstrukcja była inspirowana C-141 Starlifterem. W 1990 roku wprowadzono zmodernizowane wersje MD i MT, lecz z powodu kłopotów finansowych wyprodukowano ograniczoną ich liczbę^[1]. W 1997 produkcję zawieszono, w 2004 część samolotów zmodernizowano, wymieniając im silniki^[1]. W 2005 roku Chiny zamówiły 34 samoloty w wersji MD oraz 4 cysterny Ił-78^[2]. W styczniu 2009 Pakistan odebrał pierwszy z 4 zamówionych samolotów Ił-78.

W wersji wojskowej samolot posiada: dwulufowe działko automatyczne kal. 23 mm GSz-23L w ogonie samolotu.

Historia

Pierwszy samolot dostarczono do radzieckich Sił Powietrznych w czerwcu 1974 roku. Następnie stał się on głównym radzieckim samolotem transportowym. Od 1976 roku był eksploatowany przez linie Aerofłot.

W latach 1979–1991 radzieckie Siły Powietrzne za pomocą samolotów Ił-76 wykonały 14 700 lotów do Afganistanu, transportując 786 200 żołnierzy oraz 315 800 ton ładunków. Ił-76 przetransportował 89% wojsk radzieckich oraz 74% towarów potrzebnych w Afganistanie. Ponieważ afgańscy partyzanci nie mogli z ziemi zestrzeliwać wysoko latających samolotów Ił-76, ich taktyką był atak podczas startu lub lądowania. Samoloty te były trafiane przez rakiety ziemia-powietrze oraz wielkokalibrowe karabiny maszynowe, lecz wytrzymałe płatowce były prawie nie do zniszczenia i nawet po atakach nadal sprawnie działały. Ił-76 miał zadziwiająco niski wskaźnik rotacji w okresie konfliktu. Bazując na tym doświadczeniu, większość wyposażenia dla Kanadyjskich Sił Powietrznych w Afganistanie była dostarczana przy użyciu cywilnej wersji Ił-76. W 2006 roku rosyjskie Siły Powietrzne miały około 200 samolotów Ił-76S. 108 użytkowników cywilnych posiada te samoloty na własność.

Przy użyciu tego samolotu możliwy jest obecnie tzw. lot paraboliczny w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina w Gwiezdnym Miasteczku w pobliżu Moskwy^[3].

Ił-476

W styczniu 2013 roku prototyp Ił-76MD-90A (znany pod nazwą Ił-476) rozpoczął loty testowe w LII im. M.M. Gromowa (lotniczym instytucie badawczym) w Żukowskim. Samolot jest zmodernizowaną wersją Ił-76 z nowym płatem nośnym, wyposażoną w cyfrową awionikę, nowy kokpit ze skomputeryzowanymi przyrządami pokładowymi i wyświetlaczami zamiast standardowych wskaźników. Posiada również nowe silniki Aviadvigatel PS-90A-76 o zmniejszonym zużyciu paliwa.

Ministerstwo Obrony Rosji podpisało kontrakt z producentem na dostarczenie dla WWS RF 39 statków powietrznych tego typu do 2018 r. Do 2020 roku zakłady Aviastar planowały zbudować 100 egzemplarzy tego samolotu dla różnych odbiorców w Rosji^[4]. Pierwszy z zamówionych samolotów, przyleciał 2 grudnia 2015 roku z fabrycznego lotniska w Ulianowsku do bazy Iwanowo. Pierwsza z dostarczonych maszyn jest w kolejności trzecim wybudowanym egzemplarzem, dwa pierwsze pozostają u producenta w roli samolotów testowych, a w przyszłości mają posłużyć do zabudowy systemu wczesnego ostrzegania^[5].

Wypadki

Z tym tematem związana jest kategoria: Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu Ił-76.

Galeria

Ił-76 w malowaniu linii Turkmenistan Airlines
Ił-76 w malowaniu Sił Powietrznych Białorusi na Air Show Radom 2009
Ił-76 linii Ałrosa
Ił-76T linii Syrian Air
Ił-76 linii Silk Way Airlines
Lądujący Ił-76, widoczne szczegóły podwozia
Rosyjski Ił-76

Zobacz też

Ił-78 – rosyjska cysterna powietrzna skonstruowana na bazie Ił-76
Iljuszyn
Berijew A-50 – rosyjski samolot lotniczego systemu ostrzegania
Lista wytwórni lotniczych

Przypisy

↑ ^a ^b Piotr Butowski, Iliuszyn Ił-76 powraca. Lotnictwo nr 9/2004, s. 28–32.
↑ Piotr Butowski, Rosyjski kontrakt na Ił-76 i Ił-78 dla Chin. Lotnictwo nr 1/2007, s. 54–55.
↑ Lot paraboliczny w samolocie Ił-76 w Rosji. Poczuj stan nieważkości [online], jetryders.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
↑ Ilyushin Il-476 starts test flights. Airliners World nr 6/2013, s. 24.
↑ Pierwszy Ił-76MD dostarczony, „Lotnictwo”, nr 1 (2016), s. 7, ISSN 1732-5323

Bibliografia

Encyklopedia Techniki Wojskowej 1987

Linki zewnętrzne

Ił-76TD-90 na stronie zakładów Iljuszyna. ilyushin.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-03)]. (ang.).
O wspomaganiu desantowania z Ił-76 nocą. armia24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-15)].

[autonazwa1-1] Piotr Butowski, Iliuszyn Ił-76 powraca. Lotnictwo nr 9/2004, s. 28–32.

[2] Piotr Butowski, Rosyjski kontrakt na Ił-76 i Ił-78 dla Chin. Lotnictwo nr 1/2007, s. 54–55.

[3] Lot paraboliczny w samolocie Ił-76 w Rosji. Poczuj stan nieważkości [online], jetryders.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).

[4] Ilyushin Il-476 starts test flights. Airliners World nr 6/2013, s. 24.

[5] Pierwszy Ił-76MD dostarczony, „Lotnictwo”, nr 1 (2016), s. 7, ISSN 1732-5323

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Samoloty myśliwskie	Jak-15 Jak-17 Jak-23 Jak-25 Jak-27 Jak-28 Ła-9 Ła-11 Ła-15 MiG-9 MiG-15 MiG-17 MiG-19 MiG-21 MiG-23 MiG-25 MiG-29 MiG-31 MiG-35 Su-9 Su-11 Su-15 Su-17/20/22 Su-27 Su-30 Su-33 Su-34 Su-35 Su-57 Tu-128
Samoloty bombowe	Ił-28 M-4 Su-24 Tu-4 Tu-12 Tu-14 Tu-16 Tu-22 Tu-22M Tu-95 Tu-142 Tu-160
Samoloty obserwacyjne rozpoznawcze i dowodzenia	A-50 A-100 An-30 An-71 Be-6 Be-10 Be-12 Be-42 Ił-20 Ił-38 Ił-80 Jak-12 Ka-31 Tu-126 Tu-142 Tu-214R
Samoloty szturmowe	Jak-38 MiG-27 Su-7 Su-17/20/22 Su-25 Su-34 Su-39
Samoloty szkolno-treningowe	Jak-11 Jak-18 Jak-52 Jak-130 MiG-AT
Samoloty transportowe i szybowce desantowe	An-2 An-8 An-12 An-22 An-26 An-34 An-72 An-124 An-140 An-225 C-25 Jak-14 Ił-14 Ił-76 Ił-112
Śmigłowce	Jak-24 Mi-1 Mi-2 Mi-4 Mi-6 Mi-8 Mi-10 Mi-14 Mi-24 Mi-26 Mi-28 Mi-38 Ka-25 Ka-27 Ka-50 Ka-52 Ka-60 Ka-62
Prototypy i konstrukcje doświadczalne	A-57 I-250 Ił-20 Ił-22 Ił-24 Ił-32 Ił-40 Ił-54 Ił-102 Jak-25 Jak-29 Jak-30 (1948) Jak-36 Jak-43 Jak-44 Jak-60 Jak-100 Jak-140 Jak-141 Jak-201 Ka-8 Ka-20 Ka-22 Ka-40 Ka-60 Ła-150 Ła-152 Ła-156 Ła-160 Ła-168 Ła-176 Ła-250 M-50 M-55 Mi-18 Mi-30 Mi-46 E-8 MiG 1.44 MiG-41 MiG-110 PAK DA P-42 S-70 Skat Su-9 Su-10 Su-11 Su-17 (R) Su-35BM Su-37 Su-47 Su-75 Tu-80 Tu-98 Tu-135 Tu-138 Tu-148 Tu-156 T-4 W-7 W-50 W-80 W-100 rozwój radzieckich myśliwców odrzutowych