Eartha Kitt

Eartha Kitt

Eartha Kitt (1973)
Imię i nazwisko	Eartha Mae Keith
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1927 North
Data i miejsce śmierci	25 grudnia 2008 Weston
Przyczyna śmierci	rak jelita grubego
Typ głosu	kontralt
Gatunki	dance • jazz • pop tradycyjny
Zawód	piosenkarka, aktorka, komiczka, tancerka, autorka tekstów, aktywistka
Aktywność	1943−2008
Wydawnictwo	RCA Victor • Kapp • MGM • EMI • GNP Crescendo • Decca • Spark • Can't Stop • Ariola Records • ITM • DRG • Strike Force
Powiązania	Julie Newmar • Lena Horne • Della Reese • Miles Davis • Sammy Davis Jr. • Josephine Baker
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Eartha Kitt, właśc. Eartha Mae Keith (ur. 17 stycznia 1927 w North, zm. 25 grudnia 2008 w Weston) – amerykańska piosenkarka i aktorka.

8 lutego 1960 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6656 Hollywood Boulevard^[1][2].

Urodziła się na plantacji bawełny w niewielkim mieście North w Karolinie Południowej^[3][4]. Jej matka, Annie Mae Keith (później Annie Mae Riley), była pochodzenia afrykańskiego i czirokeskiego^[5]. Choć niewiele wiedziała o swoim ojcu, powszechnie uważa się, że był on synem właściciela plantacji, na której się urodziła, i że Kitt została poczęta w wyniku gwałtu^[6][7][8]. W biografii z 2013, brytyjski dziennikarz John Williams stwierdził, że ojcem Kitt był biały mężczyzna, miejscowy lekarz nazwiskiem Daniel Sturkie^[9]. Jednak córka Kitt, Kitt McDonald Shapiro, kwestionowała prawdziwość tego twierdzenia^[10].

Jej matka wkrótce zamieszkała z czarnym mężczyzną, który odmówił przyjęcia Earthy ze względu na jej stosunkowo bladą cerę. Kitt była wychowywana przez krewną, ciotkę Rosę, w której domu była wykorzystywana. Po śmierci swojej matki, została wysłana do innej bliskiej krewnej, Mamie Kitt, którą Eartha później zaczęła uważać za jej biologiczną matkę w Harlemie^[6], gdzie uczęszczała do Metropolitan Vocational High School (później przemianowanej na High School of Performing Arts)^[11].

W latach 1943–1948 występowała w zespole Katherine Dunham Company^[12]. Nagrała takie hity jak „Monotonous” (1952), „Under the Bridges of Paris” (1953), „C’est si bon” (1953), „I Want to Be Evil” (1953), „Santa Baby” (1953), „Mink Shmink” (1954), „Let’s Do It” (1954; muz. Cole Porter), „Just an Old Fashioned Girl” (1956) czy „Love for Sale” (1962)^[13]. Wyjątkowy styl Kitt uwydatnił się, gdy podczas lat występów w Europie opanowała biegle język francuski. Kitt mówiła czterema językami i śpiewała w 11, co pokazała w wielu nagraniach „na żywo” swoich występów kabaretowych.

W 1950 Orson Welles obsadził Kitt w roli Heleny trojańskiej w swojej inscenizacji Fausta. Dwa lata później wystąpiła na Broadwayu w rewii Nowe twarze 1952 roku (1952)^[14], w której wykonała piosenki „Monotonous” i „Bal, Petit Bal”. Grała w sztukach broadwayowskich: Pani Patterson (1954) jako Theodora „Teddy” Hicks^[14], Shinbone Alley (1957) jako Mehitabel^[14] i Postęp Jolly (1959) jako Jolly Rivers^[15]. Wkrótce zaistniała także na ekranie w roli Renee w dramacie Znak jastrzębia (The Mark of the Hawk, 1957) u boku Sidneya Poitiera, Gogo Germaine w dramacie muzycznym St. Louis Blues (1958), gdzie wystąpili mistrzowie jazzu i bluesa Nat King Cole, Pearl Bailey, Cab Calloway i Ella Fitzgerald, oraz w tytułowej roli zmagającej się z brudną przeszłością Anny Lucasty w dramacie Anna Lucasta (1958)^[16] z Sammy Davisem Juniorem.

Zasłynęła rolą Kobiety-Kota w serialu ABC Batman (1967–1968), w którym zastąpiła Julie Newmar. Kitt występowała również w rewiowych teatrach i kasynach w Las Vegas, gdzie poznała polską piosenkarkę Violettę Villas^[17]. W 1978 powróciła triumfalnie na Broadway w roli Shaleem-La-Lume w musicalu Timbuktu, za którą była nominowana do nagrody Tony Award^[18]. Wylansowała przeboje disco takie jak: „Where Is My Man” (1983), „I Love Men” (1984), „This Is My Life” (1986), „I Don’t Care” (1986), „Cha Cha Heels” (1989) z Bronski Beat i „Primitive Man” (1989). Występowała głównie w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. W 2000 zdobyła nominację do Tony Award za drugoplanową rolę Dolores w musicalu Dzika impreza^[18]. Rola głodowa Yzmy w filmie animowanym Nowe szaty króla (2000) i serialu Disney Channel Nowa szkoła króla (2006–2008) przyniosła jej trzy nagrody filmowe Annie (2001, 2006, 2007) i trzy Emmy (2007, 2008, 2010). Jako Madame Vallet w produkcji off-Broadwayowskiej Mimi le Duck w 2007 otrzymała nagrodę AUDELCO za wybitną kreację w musicalu^[19].

9 czerwca 1960 zawarła związek małżeński z Williamem O. McDonaldem, z którym miała córkę Kitt (ur. 26 listopada 1961). 26 marca 1964 doszło do rozwodu.

Zmarła 25 grudnia 2008 w Weston w Connecticut na raka jelita grubego w wieku 81 lat^[20].

• 1952–1963: The Ed Sullivan Show – w roli samej siebie
• 1965: Prawo Burke’a jako Honoria De Witt
• 1967: Mission: Impossible jako Tina Maria
• 1967–1968: Batman jako Selina Kyle / Kobieta-Kot
• 1978: Sierżant Anderson jako Amelia
• 1985: Policjanci z Miami jako kapłanka Santeria Chata
• 1995: Magiczny autobus jako pani Franklin (głos)
• 1995: Oblicza Nowego Jorku jako pani Stubbs
• 1996: Pomoc domowa – w roli samej siebie
• 1998: Dzika rodzinka jako lwica (głos)
• 1999: Sławny Jett Jackson jako Albertine Whethers
• 2002–2006: Z życia nastoletniego robota jako królowa Vexus (głos)
• 2006–2008: Nowa szkoła króla jako Yzma (głos)
• 2007: Amerykański tata jako wróżka (głos)
• 2009: Wspaniałe zwierzaki jako fajny kot (głos)
• 2010: Simpsonowie – w roli samej siebie (głos)

Albumy studyjne

• Leonard Sillman’s New Faces of 1952 (Original Cast) (1952)
• RCA Victor Presents Eartha Kitt (1953)
• That Bad Eartha (1954)
• Mrs. Patterson (Original Cast Recording) (1954)
• Down to Eartha (1955)
• That Bad Eartha (1956)
• Thursday's Child (1957)
• St. Louis Blues (1958)
• The Fabulous Eartha (1959)
• Revisited (1960)
• Bad But Beautiful (1962)
• The Romantic Eartha (1962)
• Love for Sale (1965)
• Canta en Castellano (1965)
• Sentimental Eartha (1970)
• I Love Men (1984)
• I’m Still Here (1989)
• Thinking Jazz (1991)
• Back in Business (1994)
• The Best of Eartha Kitt: Where is My Man? (1995)
• Heavenly Eartha (2002)
• Dinner in Paris (2002)

• Eartha Kitt (1927–2008) w bazie IMDb (ang.)
• Eartha Kitt w bazie Filmweb
• Eartha Kitt w bazie Notable Names Database (ang.)
• Eartha Kitt w bazie Discogs.com (ang.)