Barwałd Dolny

Barwałd Dolny

wieś
Kościół pw. św. Erazma
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	wadowicki
Gmina	Wadowice
Wysokość	280–340 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	703[2]
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-124[3]
Tablice rejestracyjne	KWA
SIMC	0073861
Położenie na mapie gminy Wadowice Barwałd Dolny
Położenie na mapie Polski Barwałd Dolny
Położenie na mapie województwa małopolskiego Barwałd Dolny
Położenie na mapie powiatu wadowickiego Barwałd Dolny
49°51′45″N 19°34′26″E/49,862500 19,573889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Barwałd Dolny – wieś w Polsce, położona na pograniczu Pogórza Wielickiego i Beskidu Makowskiego, położona na wysokości 280–340 m n.p.m. przy drodze krajowej Kraków – Cieszyn na zachód od Kalwarii Zebrzydowskiej. W 2008 roku wieś liczyła 732 mieszkańców. W jej okolicach znajduje się wieś Barwałd Górny oraz Średni.

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Berwald wymienia w latach 1470–1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[4].

• 
  Barwałd na mapie z 1603 roku
• 
  Szkoła katolicka
• 
  Zabytkowy kościół

Barwałd Dolny, zaliczany dawniej do Niżnego, od początku istnienia był wsią książęcą i należał do zamku barwałdzkiego, a później wchodził w skład starostwa barwałdzkiego. Historycznie miejscowość jest częścią Księstwa oświęcimskiego^[7]. W 1564 roku wraz z całym księstwem oświęcimskim i zatorskim leżał w granicach Korony Królestwa Polskiego, w województwie krakowskim w powiecie śląskim. Po unii lubelskiej w 1569 r. księstwo Oświęcimia i Zatora stało się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w granicach której pozostawało do I rozbioru Polski w 1772^[7]. Po I rozbiorze zakupiony został wraz ze starostwem przez Ksawerego Branickiego, odkupiony od niego przez Jana Starowieyskiego herbu Biberstein, następnie należał do Moszczyńskich. Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze austriackim i leżała w granicach Austrii, wchodząc w skład Królestwa Galicji i Lodomerii.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[8].

• Kościół pw. św. Erazma z ogrodzeniem i drzewostanem.
  Kościół w Barwałdzie Dolnym wzmiankowany został w 1326 roku, parafię erygowano w roku 1515. Obecny kościół drewniany wzniesiony został w XVIII wieku, jednak jego wieża pochodzi z kościoła z XVI w. We wnętrzu podziwiać można wyposażenie barokowe, gotycki krucyfiks, obraz Matki Bożej z XVI wieku, barokową chrzcielnicę, rokokowe organy z 1770 oraz kropielnicę z 1842 roku^[9].

Inne

• Przez miejscowość przechodzi niemiecka linia fortyfikacji z 1944 roku.

Cele edukacyjne realizuje, działająca od 1 września 2004 r. pod egidą Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich w Częstochowie, Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jerzego Kukuczki w Barwałdzie Dolnym, uzupełniona od 1 września 2005 przez Publiczne Gimnazjum. W roku szkolnym 2007/08 wyniki egzaminu sprawdzającego uczniów uplasowały ją na II miejscu w powiecie wadowickim^{[potrzebny przypis]}. Od 23 czerwca 2012 roku szkoła nosi imię Świętej Królowej Jadwigi.

• Barwałd Górny
• Barwałd Średni
• Monografia Barwałdu – Gustaw Studnicki „Barwałd zarys dziejów” w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej