Amalie Skram
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki |
literatura piękna |
Ważne dzieła | |
Hellemyrsfolket |
Amalie Skram z d. Alver (ur. 22 sierpnia 1846 w Bergen, zm. 15 marca 1905 w Kopenhadze) – norweska pisarka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Gdy miała 17 lat, jej ojciec spekulant zbankrutował i uciekł do Ameryki, a matka została sama z pięciorgiem dzieci.
Rok później Amalie wyszła za mąż za znacznie starszego od niej kapitana statku B. Müllera, z którym jednak wkrótce potem się rozwiodła. Następnie przeprowadziła się do Danii, gdzie poznała i w 1884 poślubiła poetę Erika Skrama. Z początku małżeństwo to było udane, jednak w 1900 zakończyło się rozwodem.
Przyjaźniła się z Huldą Garborg.
W 1885 zadebiutowała powieścią Constance Ring traktującą o nieszczęśliwym małżeństwie (tę tematykę poruszała w wielu swoich dziełach, m.in. Forraadt z 1892, mających silne wątki autobiograficzne). Była przekonana, że ludzkość jest skazana na całkowite podporządkowanie tyranii praw naturalnych. Jej twórczość była przeniknięta skrajnym pesymizmem i poczuciem beznadziejności. Największe uznanie przyniosła jej tetralogia Hellemyrsfolket (Ludzie z Hellemyr) wydana w latach 1887–1898. Ukazuje ona wpływ tradycji i środowiska na losy jednostek i pokoleń i przedstawia ambicje rodzinne, poczucie niższości i dzieje rozpadu i upadku rybackiej rodziny z okolic Bergen. Wyróżniały ją bezkompromisowe poglądy na temat ucisku kobiet w małżeństwie i rodzinie, co później uczyniło ją ulubioną autorką feministycznych czytelniczek. Była najwybitniejszą przedstawicielką naturalizmu w norweskiej literaturze. Przeżyła kilka załamań nerwowych, w związku z czym leczyła się w klinikach psychiatrycznych. W powieściach Professor Hieronimus i På St. Jørgen z 1895 skrytykowała leczenie psychiatryczne pacjentów. W ostatnich utworach (Julehelg z 1900 i Mennesker z 1905) odeszła od naturalizmu i wyrażała w nich światopogląd chrześcijańsko-spirytualistyczny. Poza powieściami pisała też opowiadania, nowele, dramaty i polemiki.
Jej twórczość została doceniona dopiero po jej śmierci.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Skram Amalie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-04-29] .
- Amalie Skram, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-04-29] (ang.).
- Amalie Skram (norw.) Biogram na stronie hyldendal.no [dostęp 2019-04-29]
- ISNI: 0000000063042727, 000000036841021X
- VIAF: 64021492
- LCCN: n79021916
- GND: 118985965
- LIBRIS: khwz1ff30gdn5qr
- BnF: 12033030q
- SUDOC: 027750078
- SBN: UMCV400312
- NLA: 35748852
- NKC: jn20010316205
- DBNL: skra001
- NTA: 069020051
- BIBSYS: 90060895
- Open Library: OL831764A
- NUKAT: n2011214409
- J9U: 987007276530605171
- CONOR: 282406243
- LIH: LNB:x/4;=Bd