Rzygacz
Rzygacz, in. gargulec (łac. gargulio ’gardło’)[1], także: garłacz, pluwacz, plwacz – w architekturze, dekoracyjne, ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ.
Początkowo kamienne, później wykonywane z blachy. W czasach gotyku we Francji przybierają fantazyjne formy: twarzy ludzkich, paszczy zwierzęcych, fantastycznych stworów (np. Katedra Notre-Dame w Paryżu). Z Francji rozpowszechniły się na całą Europę. W Polsce najciekawsze pochodzą z okresu renesansu. Były stosowane na budynkach świeckich i sakralnych.
Rzygacze, gargulce i maszkary umieszczano zwykle na zewnętrznych łukach i dachach świątyń: ostrzegały przed złem, ale jednocześnie chroniły przed nim, gdyż – jak wierzono – demony muszą uciec gdy zobaczą własny obraz[2].
Rzygaczami nazywani są również członkowie Stowarzyszenia Akademia Rzygaczy działającego w Gdańsku i skupiającego miłośników tego miasta.
Galeria
-
Rzygacz na wieży kościoła pw. NMP w Katowicach
-
Rzygacz kaplicy Zygmunta na Wawelu
-
Gargulec na pałacu książąt burgundzkich w Dijon
-
Średniowieczny rzygacz w murach miejskich w Kłodzku
-
Rzygacz na mauzoleum Donnersmarcków w Świerklańcu]]
![Rzygacz na mauzoleum Donnersmarcków w Świerklańcu]]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/%C5%9Awierklaniec_-_Gargulec.JPG/240px-%C5%9Awierklaniec_-_Gargulec.JPG)
Zobacz też
- ↑ Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 216. ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ Derdowska Joanna Praskie przemiany : sacrum i desakralizacja przestrzeni miejskiej Pragi, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 2006
Bibliografia
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 140. ISBN 83-85001-89-1.