[go: up one dir, main page]
Przejdź do zawartości

Bez: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Wycofano edycje użytkownika 83.8.143.218 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Kenraiz.
m Szablon – nie mylić z Lilak
 
(Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 20 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{disambigR|rośliny|[[Bez (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{Inne znaczenia|rośliny|[[Bez (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}{{Nie mylić z|[[Lilak]]}}{{Takson infobox
|nazwa = Bez
{{Takson infobox
|grafika = Sambucus nigra 004.jpg
| nazwa = Bez
|opis grafiki = Kwitnący krzew [[bez czarny|bzu czarnego]]
| obrazek = Sambucus nigra 004.jpg
|alt grafiki =
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-04-16 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
|systematyka ref = <ref name="ruggiero" /><ref name="apweb" />
|domena=[[eukarionty]]
|domena = [[eukarionty]]
|królestwo=[[rośliny]]
|klad1= [[rośliny naczyniowe]]
|królestwo = [[rośliny]]
|klad3= [[rośliny nasienne]]
|podkrólestwo = [[rośliny zielone]]
|nadgromada = [[rośliny telomowe]]
|klasa= [[okrytonasienne]]
|gromada = [[rośliny naczyniowe]]
|klad5= [[astrowe|klad astrowych]]
|podgromada = [[rośliny nasienne]]
| rząd = [[szczeciowce]]
|nadklasa = [[okrytonasienne]]
| rodzina = [[piżmaczkowate]]
|klasa = ''[[Magnoliopsida]]''
| rodzaj = bez
|nadrząd = [[astropodobne]]
| łacina = Sambucus
|rząd = [[szczeciowce]]
| autor = [[Karol Linneusz|L.]]
|rodzina = [[piżmaczkowate]]
| cytat = [[Species Plantarum|Sp. Pl. 269. 1753]]
|rodzaj = bez
| commons = Sambucus
|nazwa łacińska = Sambucus
|autor = [[Karol Linneusz|L.]]
|cytat = [[Species Plantarum|Sp. Pl. 269. 1753]]
|typ nomenklatoryczny = ''[[Bez czarny|Sambucus nigra]]'' L.)<ref name=ING>{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-02-25}}</ref>
|synonimy =
|wikispecies = Sambucus
|commons = Category:Sambucus
|wikisłownik = bez
}}
}}
[[Plik:Sambucus racemosa a1.jpg|thumb|250px|Owoce [[bez koralowy|bzu koralowego]]]]
[[Plik:Sambucus racemosa a1.jpg|thumb|Owoce [[bez koralowy|bzu koralowego]]]]
[[Plik:SambucusEdulus-Ripe.jpg|thumb|Owoce [[bez hebd|hebdu]]]]
'''Bez''', dziki bez (''Sambucus'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin należący do rodziny [[piżmaczkowate|piżmaczkowatych]] (''Adoxaceae'') według [[system APG III|systemu APG III]] z 2009. W dawniejszych ujęciach systematycznych rodzaj zaliczany był do [[przewiertniowate|przewiertniowatych]] (''Caprifoliaceae'') (np. w [[system Cronquista|systemie Cronquista]] z 1981) lub do [[takson monotypowy|monotypowej]] rodziny [[bzowate|bzowatych]] (w [[system Reveala|systemie Reveala]] z lat 1993–1999). Znanych jest około 20 [[gatunek (biologia)|gatunków]] występujących na półkuli północnej w klimacie umiarkowanym do podzwrotnikowego. [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest ''[[Bez czarny|Sambucus nigra]]'' L.<ref>{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-02-25}}</ref>
'''Bez''', dziki bez<ref name="checklist">{{Cytuj | autor = Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając | tytuł = Vascular plants of Poland. An annotated checklist | miejsce = Kraków | wydawca = W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences | data = 2020 | s=160 | isbn = 978-83-62975-45-7}}</ref>, bzowina<ref name="hrynkiewicz">{{Cytuj książkę | autor = Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz | tytuł = Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 2001 | strony = 579-581 | isbn = 83-01-13434-8}}</ref> (''Sambucus'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin należący do rodziny [[piżmaczkowate|piżmaczkowatych]]. Dawniej włączany był do [[przewiertniowate|przewiertniowatych]] (''Caprifoliaceae'') lub [[bzowate|bzowatych]]. Obejmuje ponad 20 [[gatunek (biologia)|gatunków]]<ref name="hrynkiewicz"/><ref name=powo/>, występujących głównie na [[Półkula północna|półkuli północnej]] w klimacie od umiarkowanego do podzwrotnikowego<ref name="philips">{{Cytuj książkę | autor = Roger Philips, Martyn Rix | tytuł = The Botanical Garden. Volume I | wydawca = Macmillan | miejsce = London | data = 2002 | strony = 451 | isbn = 0333730038}}</ref>, w strefie równikowej rośliny te rosną w górach, na półkuli południowej w [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]] oraz wschodniej [[Australia|Australii]]<ref name=powo/>. W Polsce rosną dziko trzy gatunki: [[bez czarny]] (''S. nigra''), [[bez hebd]] (''S. ebulus'') i [[bez koralowy]] (''S. racemosa'')<ref name="checklist"/>.


Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, [[bez czarny]] jest także rośliną jadalną i wykorzystywaną do aromatyzowania napojów<ref name="philips"/>. Niektóre gatunki są trujące. Liczne gatunki (''S. nigra'', ''S. canadensis'', ''S. caerulea'', ''S. ebulus'') wykorzystywane są jako lecznicze<ref name=mabb/>.
=== Morfologia ===
; Pokrój: Głównie rośliny krzewiaste, rzadziej małe drzewa, wyjątkowo rośliny zielne.
; [[pęd (botanika)|Pędy]]: Grube, z gąbczastym rdzeniem.
; [[liść|Liście]]: Nieparzystopierzastodzielne, naprzeciwległe, opadające na zimę. Listki 5-7 cm, ostro ząbkowane.
; [[Kwiat]]y: Białe, kremowe do różowawych lub żółtawe, obupłciowe, charakteryzujące się mdłym zapachem. Zebrane w duże baldachowate lub wiechowate kwiatostany.
; [[Owoc]]e: Kuliste, ciemne [[pestkowiec|pestkowce]] podobne do [[jagoda (botanika)|jagody]], zawierające od trzech do sześciu nasion.


=== Systematyka ===
== Morfologia ==
; Pokrój: [[Krzew]]y, małe [[drzewo|drzewa]] i [[roślina zielna|rośliny zielne]]. [[Pęd (botanika)|Pędy]] gładkie, kreskowane lub brodawkowate (pokryte [[Przetchlinka (botanika)|przetchlinkami]]), wyróżniają się szerokim, gąbczastym rdzeniem<ref name="china">{{Cytuj | autor = Qiner Yang, David E. Boufford | tytuł = Sambucus Linnaeus | url = http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=129102 | opublikowany = eFloras.org | data dostępu = 2023-01-14 | praca = Flora of China}}</ref><ref name=seneta>{{cytuj | autor = Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski | tytuł = Dendrologia | data = 1997 | isbn = 83-01-12099-1 | wydanie = 2 | miejsce = Warszawa | wydawca = Wydaw. Nauk. PWN | s=487-488 oclc = 69314709}}</ref>. Na roślinach obecne są pozakwiatowe [[miodnik]]i<ref name=china/><ref name="mabb">{{Mabberley2017 |s = 820}}</ref>.
; Pozycja systematyczna według [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (aktualizowany [[system APG III]] z 2009)<ref name=apweb/>
; [[liść|Liście]]: Sezonowe, nakrzyżległe, nieparzystopierzastozłożone<ref name=seneta/><ref name=china/>, wsparte [[przylistek|przylistkami]] lub pozbawione przylistków<ref name=china/>. [[listek|Listki]], których zazwyczaj jest 5–7<ref name=seneta/>, ułożone są na osi liścia naprzeciwlegle lub skrętolegle, są piłkowane lub wcinane<ref name=china/>.
Jeden z pięciu rodzajów w rodzinie [[piżmaczkowate|piżmaczkowatych]] (''Adoxaceae''), stanowiącej [[klad bazalny]] w obrębie rzędu [[szczeciowce|szczeciowców]] (''Dipsacales'') w grupie ''euasterids II'' wchodzącej w skład kladu [[Astrowe|astrowych]] (''asterids'') należącego do [[dwuliścienne właściwe|dwuliściennych właściwych]] (''eudicots'').
; [[Kwiat]]y: Niewielkie, zebrane w [[podbaldach]]y i [[wiecha|wiechy]]<ref name=seneta/><ref name=china/>. Kwiaty są siedzące lub szypułkowe, zwykle bez [[podsadka|podsadek]] i [[przysadka (botanika)|przysadek]], czasem z pojedynczymi. Kwiaty są promieniste, rzadziej grzbieciste<ref name=china/>. [[Kielich (botanika)|Kielich]] zrosłodziałkowy, z 3 lub 5 łatkami na szczycie. [[Korona kwiatu|Korona]] także zrosłopłatkowa, z 3–5 rozpostartymi łatkami<ref name=china/>, zwykle biała, czasem kremowa<ref name=seneta/>. Kwiaty są obupłciowe. [[Pręcik (botanika)|Pręcików]] jest pięć, ich nitki są cienkie i osadzone u nasady płatków. [[Zalążnia]] powstaje z 3–5 [[owocolistek|owocolistków]], każdy z pojedynczym [[zalążek|zalążkiem]]. [[Znamię (botanika)|Znamion]] jest 3–5<ref name=china/>.
; [[Owoc]]e: Niewielkie [[pestkowiec|pestkowce]], podobne do [[jagoda (botanika)|jagód]], koloru czerwonego do czarnego<ref name=seneta/>, zawierające od trzech do pięciu [[nasiono|nasion]]. Nasiona są trójkanciaste lub elipsoidalne. [[Zarodek]] rozciąga się na całej długości nasiona<ref name=china/>.


== Systematyka ==
; Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] (1993–1999):
; Pozycja systematyczna:
Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[Rosopsida|dereniowe]] (''Cornidae'' Frohne & U. Jensen ex Reveal), nadrząd ''Dipsacanae'' Takht., rząd [[szczeciowce]] (''Dipsacales'' Dumort.), rodzina [[bzowate]] (''Sambucaceae'' Batsch), podrodzina ''Sambucoideae'' Kostel, plemię ''Sambuceae'' A. Rich. ex Duby, rodzaj bez (''Sambucus'' L.)<ref>{{cytuj stronę |url= http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/S/A/Sambucus.htm|tytuł=Systematyka rodzaju ''Sambucus'' |autor =Crescent Bloom |opublikowany=The Compleat Botanica | data dostępu=2009-02-25 |język=en}}</ref>.
Jeden z pięciu rodzajów w rodzinie [[piżmaczkowate|piżmaczkowatych]] (''Adoxaceae''), stanowiącej [[klad bazalny]] w obrębie rzędu [[szczeciowce|szczeciowców]] (''Dipsacales'')<ref name=apweb>{{Angiosperm Phylogeny Website |data dostępu = 2010-04-16}}</ref>. Tak klasyfikowany jest we współczesnych [[system APG|systemach APG]]. W dawniejszych ujęciach systematycznych rodzaj zaliczany był do [[przewiertniowate|przewiertniowatych]] (''Caprifoliaceae'') (np. w [[system Cronquista|systemie Cronquista]] z 1981 r.) lub do [[takson monotypowy|monotypowej]] rodziny [[bzowate|bzowatych]] (w [[system Reveala|systemie Reveala]] z lat 1993–1999).


; Wykaz gatunków<ref name="powo">{{Cytuj | tytuł = Sambucus L. | url = https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30018446-2 | opublikowany = Royal Botanic Gardens, Kew | data dostępu = 2023-01-14 | praca = Plants of the World online}}</ref>:
; Gatunki [[Flora roślin naczyniowych Polski|flory Polski]]<ref name="checklist"2002>{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref>:
* ''[[Sambucus adnata]]'' <small>Wall. ex DC.</small>
* [[bez czarny]], dziki bez czarny (''Sambucus nigra'' L.)
* ''[[Sambucus africana]]'' <small>Standl.</small>
* [[bez hebd]], dziki bez hebd (''Sambucus ebulus'' L.)
* ''[[Sambucus australasica]]'' <small>(Lindl.) Fritsch</small>
* [[bez koralowy]], dziki bez koralowy (''Sambucus racemosa'' L.)
* ''[[Sambucus australis]]'' <small>Cham. & Schltdl.</small>
; Inne gatunki :
* ''[[Sambucus adnata]]'' Wall.ex DC.
* ''Sambucus canadensis'' <small>L.</small> – [[bez kanadyjski]]
* ''[[Sambucus australis]]'' Cham.& Schltdl.
* ''[[Sambucus cerulea]]'' <small>Raf.</small>
* ''[[Sambucus canadensis]]'' L. – [[bez kanadyjski]] (gatunek [[introdukcja|introdukowany]] do Europy Środkowej)
* ''Sambucus ebulus'' <small>L.</small> – [[bez hebd]]
* ''[[Sambucus cerulea]]'' Raf.
* ''[[Sambucus gaudichaudiana]]'' <small>DC.</small>
* ''[[Sambucus chinensis]]'' Lindl.
* ''[[Sambucus javanica]]'' <small>Reinw. ex Blume</small>
* ''[[Sambucus javanica]]'' Reinw.ex Blume
* ''[[Sambucus kamtschatica]]'' <small>E.L.Wolf</small>
* ''[[Sambucus latipinna]]'' Nakai
* ''[[Sambucus lanceolata]]'' <small>R.Br.</small>
* ''[[Sambucus palmensis]]'' Link
* ''[[Sambucus mexicana]]'' <small>C.Presl ex DC.</small>
* ''[[Sambucus peruviana]]'' Kunth
* ''Sambucus nigra'' <small>L.</small> – [[bez czarny]]
* ''[[Sambucus wightiana]]'' Wall.ex Wight & Arn.
* ''[[Sambucus palmensis]]'' <small>Link</small>
* ''[[Sambucus williamsii]]'' Hance
* ''[[Sambucus pendula]]'' <small>Nakai</small>
* ''[[Sambucus peruviana]]'' <small>Kunth</small>
* ''Sambucus racemosa'' <small>L.</small> – [[bez koralowy]]
* ''[[Sambucus sibirica]]'' <small>Nakai</small>
* ''[[Sambucus sieboldiana]]'' <small>(Miq.) Graebn.</small>
* ''[[Sambucus × strumpfii]]'' <small>Gutte</small>
* ''[[Sambucus tigranii]]'' <small>Troitsky</small>
* ''[[Sambucus wightiana]]'' <small>Wall. ex Wight & Arn.</small>
* ''[[Sambucus williamsii]]'' <small>Hance</small>


=== Zobacz też ===
== Nazewnictwo ==
Łacińska nazwa ''sambucus'' znana jest od starożytności. Istnieją przypuszczenia, że ma związek z greckim słowem ''σαμβύκη'' oznaczającym sambukę, [[instrument muzyczny]] podobny do harfy, który mógł być wytwarzany z bzowego drewna{{r|floraojcz}}. W potocznym języku polskim nazwa ''bez'' stosowana jest również na oznaczenie [[lilak]]a{{r|ak}}.
{{wikisłownik|bez}}
{{wikiquote|bez}}
* [[Lilak pospolity]]


== Zobacz też ==
{{Przypisy|stopień= ===}}
{{Wikicytaty|bez}}
* [[lilak pospolity]] (zwyczajowo często zwany bzem)


== Przypisy ==
[[Kategoria:Piżmaczkowate]]
{{Przypisy|
<ref name="ruggiero">{{Ruggiero |data dostępu = 2020-02-20}}</ref>
# <ref name="ak">{{Cytuj stronę | url = http://www.zycieaklimat.edu.pl/Bzy | tytuł = Bzy | autor = Adam Kapler | praca = Życie a klimat | opublikowany = Zielnik Wydziału Biologii UW | język = pl | data dostępu = 2016-11-09}}</ref>
# <ref name=floraojcz>{{Cytuj książkę | autor = Ireneusz R. Moraczewski, Barbara Sudnik-Wójcikowska, Bożena Dubielecka, Lucjan Rutkowski, Kazimierz A. Nowak, Wojciech Borkowski, Halina Galera | tytuł = Flora ojczysta — gatunki pospolite, chronione, ciekawe... (CD-ROM: Atlas roślin, słownik botaniczny i multimedialne klucze do oznaczania) | wydawca = Wydawnictwo Stigma | miejsce = Warszawa | data = 2000| język=pl}}</ref>
}}
{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Piżmaczkowate]]
[[ar:خمان]]
[[Kategoria:Taksony opisane przez Karola Linneusza]]
[[bg:Бъз]]
[[bar:Holler]]
[[ca:Sambucus]]
[[cs:Bez]]
[[da:Hyld]]
[[de:Holunder]]
[[et:Leeder]]
[[el:Κουφοξυλιά]]
[[en:Sambucus]]
[[es:Sambucus]]
[[eo:Sambuko]]
[[fa:سام‌بیکاس]]
[[fr:Sureau]]
[[fy:Flear]]
[[gv:Sambucus]]
[[ko:덧나무]]
[[hsb:Bozanka]]
[[hr:Bazga]]
[[io:Sambuko]]
[[os:Фæдæгъд]]
[[is:Yllir]]
[[it:Sambucus]]
[[ka:ანწლი]]
[[csb:Bes]]
[[kk:Ырғай]]
[[ku:Bazge]]
[[mrj:Пивӹзӹлмӹ]]
[[la:Sambucus]]
[[lt:Šeivamedis]]
[[li:Heulenteul]]
[[hu:Bodza (növénynemzetség)]]
[[nl:Vlier (geslacht)]]
[[ja:ニワトコ属]]
[[nap:Sammuco]]
[[no:Hyll]]
[[nn:Hyll]]
[[oc:Saüc]]
[[pt:Sabugueiro (botânica)]]
[[ro:Soc]]
[[qu:Rayan]]
[[ru:Бузина]]
[[stq:Kiddeboom]]
[[simple:Elderberry]]
[[sl:Bezeg]]
[[sh:Bazga]]
[[fi:Seljat]]
[[sv:Flädersläktet]]
[[th:พวงไข่มุก]]
[[tr:Mürver]]
[[uk:Бузина]]
[[wa:Sawou]]
[[zh:接骨木属]]

Aktualna wersja na dzień 10:26, 20 maj 2024

Ten artykuł dotyczy rośliny. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Nie mylić z: Lilak.
Bez
Ilustracja
Kwitnący krzew bzu czarnego
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

szczeciowce

Rodzina

piżmaczkowate

Rodzaj

bez

Nazwa systematyczna
Sambucus L.
Sp. Pl. 269. 1753
Typ nomenklatoryczny

Sambucus nigra L.)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Owoce bzu koralowego
Owoce hebdu

Bez, dziki bez[4], bzowina[5] (Sambucus L.) – rodzaj roślin należący do rodziny piżmaczkowatych. Dawniej włączany był do przewiertniowatych (Caprifoliaceae) lub bzowatych. Obejmuje ponad 20 gatunków[5][6], występujących głównie na półkuli północnej w klimacie od umiarkowanego do podzwrotnikowego[7], w strefie równikowej rośliny te rosną w górach, na półkuli południowej w Ameryce Południowej oraz wschodniej Australii[6]. W Polsce rosną dziko trzy gatunki: bez czarny (S. nigra), bez hebd (S. ebulus) i bez koralowy (S. racemosa)[4].

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, bez czarny jest także rośliną jadalną i wykorzystywaną do aromatyzowania napojów[7]. Niektóre gatunki są trujące. Liczne gatunki (S. nigra, S. canadensis, S. caerulea, S. ebulus) wykorzystywane są jako lecznicze[8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzewy, małe drzewa i rośliny zielne. Pędy gładkie, kreskowane lub brodawkowate (pokryte przetchlinkami), wyróżniają się szerokim, gąbczastym rdzeniem[9][10]. Na roślinach obecne są pozakwiatowe miodniki[9][8].
Liście
Sezonowe, nakrzyżległe, nieparzystopierzastozłożone[10][9], wsparte przylistkami lub pozbawione przylistków[9]. Listki, których zazwyczaj jest 5–7[10], ułożone są na osi liścia naprzeciwlegle lub skrętolegle, są piłkowane lub wcinane[9].
Kwiaty
Niewielkie, zebrane w podbaldachy i wiechy[10][9]. Kwiaty są siedzące lub szypułkowe, zwykle bez podsadek i przysadek, czasem z pojedynczymi. Kwiaty są promieniste, rzadziej grzbieciste[9]. Kielich zrosłodziałkowy, z 3 lub 5 łatkami na szczycie. Korona także zrosłopłatkowa, z 3–5 rozpostartymi łatkami[9], zwykle biała, czasem kremowa[10]. Kwiaty są obupłciowe. Pręcików jest pięć, ich nitki są cienkie i osadzone u nasady płatków. Zalążnia powstaje z 3–5 owocolistków, każdy z pojedynczym zalążkiem. Znamion jest 3–5[9].
Owoce
Niewielkie pestkowce, podobne do jagód, koloru czerwonego do czarnego[10], zawierające od trzech do pięciu nasion. Nasiona są trójkanciaste lub elipsoidalne. Zarodek rozciąga się na całej długości nasiona[9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Jeden z pięciu rodzajów w rodzinie piżmaczkowatych (Adoxaceae), stanowiącej klad bazalny w obrębie rzędu szczeciowców (Dipsacales)[2]. Tak klasyfikowany jest we współczesnych systemach APG. W dawniejszych ujęciach systematycznych rodzaj zaliczany był do przewiertniowatych (Caprifoliaceae) (np. w systemie Cronquista z 1981 r.) lub do monotypowej rodziny bzowatych (w systemie Reveala z lat 1993–1999).

Wykaz gatunków[6]

Nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Łacińska nazwa sambucus znana jest od starożytności. Istnieją przypuszczenia, że ma związek z greckim słowem σαμβύκη oznaczającym sambukę, instrument muzyczny podobny do harfy, który mógł być wytwarzany z bzowego drewna[11]. W potocznym języku polskim nazwa bez stosowana jest również na oznaczenie lilaka[12].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-16] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
  4. ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 160, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. ↑ a b Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 579-581. ISBN 83-01-13434-8.
  6. ↑ a b c Sambucus L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-14].
  7. ↑ a b Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. London: Macmillan, 2002, s. 451. ISBN 0-333-73003-8.
  8. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 820, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  9. ↑ a b c d e f g h i j Qiner Yang, David E. Boufford, Sambucus Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-14].
  10. ↑ a b c d e f Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski, Dendrologia, wyd. 2, Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 1997, 487-488 oclc = 69314709, ISBN 83-01-12099-1.
  11. ↑ Ireneusz R. Moraczewski, Barbara Sudnik-Wójcikowska, Bożena Dubielecka, Lucjan Rutkowski, Kazimierz A. Nowak, Wojciech Borkowski, Halina Galera: Flora ojczysta — gatunki pospolite, chronione, ciekawe... (CD-ROM: Atlas roślin, słownik botaniczny i multimedialne klucze do oznaczania). Warszawa: Wydawnictwo Stigma, 2000. (pol.).
  12. ↑ Adam Kapler: Bzy. [w:] Życie a klimat [on-line]. Zielnik Wydziału Biologii UW. [dostęp 2016-11-09]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bez&oldid=73814922”