Barranquilla

Barranquilla

Barranquilla (2001)
Herb Flaga
Przydomek: La Arenosa (Piaszczysta) La Pórtico Dorado de la República (Złota Brama Republiki) Ciudad de los Brazos Abiertos (Miasto otwartych ramion) La Puerta de Oro de Colombia (Złota Brama Kolumbii)
Państwo	Kolumbia
Departament	Atlántico
Data założenia	1629:
Burmistrz	Jaime Pumarejo Heins
Powierzchnia	154 km²
Wysokość	18 m n.p.m.
Populacja (2018:) • liczba ludności • gęstość	1 274 250 8274,35 os./km²
Nr kierunkowy	5
Kod pocztowy	08001[1]
Strefa czasowa	UTC-5
Położenie na mapie Kolumbii Barranquilla
Położenie na mapie Atlántico Barranquilla
10°57′50″N 74°47′47″W/10,963889 -74,796389
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Barranquilla – gmina, miasto i stolica departamentu Atlántico, w północnej Kolumbii^[2][3]. W 2018 roku miasto liczyło 1 274 250 mieszkańców (4. miejsce w Kolumbii po Bogocie, Medellínie i Cali), a gęstość zaludnienia wyniosła 8274,35 os./km²^[4]. Miasto znajduje się na zachodnim brzegu rzeki Magdalena, około 7,5 km od jej ujścia do Morza Karaibskiego^[5]. Gmina graniczy od południa z Galapą oraz Soledad, a od północy z Puerto Colombią. Barranquilla była gospodarzem igrzysk Ameryki Środkowej i Karaibów w 1946 roku oraz w 2018 roku^[6] i ma być gospodarzem w 2027 roku^[7].

Nazwa Barranquilla nawiązuje do wąwozów, które istniały na terenie przylegającym do rzeki Magdaleny, gdzie powstało miasto.

W 1849 roku prezydent Nowej Granady Tomás Cipriano de Mosquera podczas odwiedzin, nadał miastu przydomek La Arenosa (Piaszczysta)^[8]. W 1921 roku prezydent Kolumbii Marco Fidel Suárez nazwał miasto Złotą Bramą Republiki (La Pórtico Dorado de la República) w uznaniu jego znaczenia gospodarczego^[9]. W 1946 roku, otwierając V Igrzyska Ameryki Środkowej i Karaibów, prezydent Luis Mariano Ospina Pérez nazwał miasto Złotą Bramą Kolumbii (La Puerta de Oro de Colombia)^[9]. W drugiej połowie XX wieku Agustín Nieto Caballero nazwał Barranquilla Miastem otwartych ramion (Ciudad de los Brazos Abiertos)^[10].

W 1812 roku przyjęto na flagę Barranquilla, flagę Cartageny de Indias, składającą się z trzech prostokątów, z których najbardziej wysunięty na zewnątrz jest czerwony, zielony jest pośrodku flagi, a pomiędzy nimi znajduje się żółty prostokąt^[11]. W samym środku flagi znajduje się ośmioramienna, biała gwiazda^[11].

Hymn Barranquilla został wybrany w konkursie organizowanym przez Towarzystwo Ulepszeń Publicznych i oficjalnie przyjęty jako hymn przez Radę Miasta 19 października 1942 roku^[11]. Autorem tekstu jest Amira de la Rosa, kolumbijska poetka, a autorem muzyki jest panamski muzyk Simón Urbina^[11].

Pierwsza wzmianka o Barranquilla pochodzi z 1533 roku, której autorem jest Gonzalo Fernandes Oviedo y Valdes. Opisuje w niej podróż Pedra de Heredia na kilka tygodni przed założeniem Cartageny de Indias i wspomina, że był to punkt postoju kajaków dla Indian z Santa Marta^[12]. Około 1629 roku założono pierwszą osadę w okolicach dzisiejszego Barranquilla^[13].

W 1812 roku mieszkańcy Barranquilla dołączyli się do ruchu niepodległościowego. W tym samym roku wioska została zaatakowana przez francuskiego generała Pierre Labatuta. 7 kwietnia 1813 roku prezydent Cartageny de Indias Manuel Rodríguez Torices przyznał Barranquilli tytuł miasta w nagrodę za pomoc w obronie Cartageny przed wojskami Santa Marty^[14]. 25 kwietnia 1815 roku Barranquilla zostało zaatakowane i zajęte przez wojska hiszpańskie pod dowództwem pułkownika Valentína Capmaniego^[15]. W 1821 roku wygnano Hiszpan z Barranquilla, a 10 października padła ich ostatnia twierdza, Cartagena de Indias^[15]. W tym samym roku wybrano pierwszego burmistrza Barranquilli, Agustína Del Valla.

Miasto nabrało znaczenia w pierwszej połowie XIX wieku. Dzięki wynalezieniu parowców, 10 listopada otwarto trasę handlową, na rzece Magdalena, która zapoczątkowała wymianę towarów z miastami w środku Kolumbii. Barranquilla stała się głównym portem eksportu kawy^[16]. Wraz z ustanowieniem nowego narodu, Republiki Nowej Granady w 1831 roku, w Barranquilla rozpoczęły się dwie rewolucje skierowane przeciwko dyktaturze Rafaela Urdanety. Pierwszą z nich kierowali Policarpo Martínez, Antonio Pantoja, Lorenzo Hernández, Crispín Luque, Esteban Márquez i Santosa de la Hoz, została stłumiona przez generała Ignacia Luqua. Drugą kierował generał Ignacio Luque, który stłumił pierwszą rewolucję^[15]. Na początku czerwca 1849 roku w Barranquilla wybuchła epidemia cholery, którą przywieźli ze sobą marynarze na statku z Panamy^[15]. 6 stycznia 1885 roku miasto zajęły siły rewolucyjne pod dowództwem generała Ricardo Gaitána Obeso^[15]. 11 lutego szef rządu generał Vicente Carlos Urueta zaatakował wojska Obesa. Po początkowych sukcesach Urueta, Obeso ściągnął dodatkowe wojska i zwyciężył. W 1886 roku Barranquilla stała się jednym z 34 nowych departamentów, tworzących prowincję Barranquilla i Sabanalarga^[17].

W ramach restrukturyzacji państwa, którą generał Rafael Reyes podjął jako prezydent Republiki, Narodowe Zgromadzenie Ustawodawcze ustawą z 11 kwietnia 1905 roku utworzyło departament Atlántico składający się z prowincji Barranquilla i Sabanalarga, ze stolicą w Barranquilla^[17]. W 1908 roku departament Atlántico został zniesiony, i utworzono dwa nowe departamenty Barranquilla i Sabanalarga. Po rezygnacji Reyesa z funkcji prezydenta, w 1909 rok departament Barranquilla został zniesiony, a Barranquilla stała się częścią departamentu Bolívar^[17]. 14 lipca 1910 roku Narodowe Zgromadzenie Ustawodawcze ponownie utworzono departament Atlántico, którego stolicą ponownie została Barranquilla^[17]. W związku z rozwojem miasta i jego boomem gospodarczym 28 czerwca 1905 roku utworzono Izbę Handlową Barranquilla. 5 grudnia 1919 roku powstała pierwsza komercyjna linia lotnicza na kontynencie amerykańskim i druga na świecie, Sociedad Colombo Alemana de Transportes Aéreos (SCADTA), która kilka lat później została przekształcona w Avianca^[18]. 8 czerwca 1924 roku w okolicach Barranquilli, rozbił się samolot Tolima A–16, pilotowany przez niemieckiego lotnika Helmutha von Krohna^[19]. W 1929 roku w mieście zbudowano akwedukt, doprowadzający wodę do około 80% wszystkich budynków^[20]. W sierpniu 1925 roku SCADTA wykonała pierwszy międzynarodowy lot, między Barranquilla, a Key West^[18]. 8 grudnia 1929 roku powstała pierwsza prywatna, komercyjna stacja radiowa w kraju (pierwszą stacją w Kolumbii był państwowy HJN z Bogoty). La Voz de Barranquilla. Od 1958 roku do lat 80. miasto podupadło ekonomicznie, głównie z powodu bankructwa zakładów przemysłowych. W 1958 roku w Barranquilla utworzono, pierwszą w Kolumbii, strefę wolnego handlu^[21]. 18 sierpnia 1993 roku Kongres Republiki Kolumbii ustanowił Barranquilla specjalnym okręgiem przemysłowo-portowym^[22].

W 2012 roku rozpoczęto budowę kanalizacji burzowej na ulicach najbardziej zalewanych podczas deszczu^[23]. W sierpniu rozpoczęto pracę nad przebudową mostu Pumarejo, która zakończyła się w 2018 roku, a w 2019 roku oddano do użytku^[24].

Główną rzeką płynącą obok miasta jest rzeka Magdalena. Dodatkowo, przez miasto przepływają takie rzeki jak: Arriba, Los Tramposos, La Ahuyama, La Tablaza oraz Las Compañías^[20]. Niedaleko miasta znajduje się bagno Mallorquín, które jest północną częścią równiny zalewowej rzeki Magdaleny. Bagno ma powierzchnię 6,5 km² oraz średnią głębokość 1 metra^[25].

Barranquila leży w strefie klimatów zwrotnikowych (tropikalnych). Średnia dobowa temperatura wynosi 27 °C^[26]. Najcieplejszym miesiącem jest maj (29 °C)^[26], a najzimniejszym jest styczeń (24 °C)^[26]. Średnia suma opadów wynosi 1148,7 milimetrów rocznie^[27]. Najbardziej wilgotnym miesiącem jest październik (342 milimetry opadów)^[27], a najbardziej suchym jest luty (0–1 milimetra opadów)^[27]. Średnia suma deszczowych dni w ciągu roku wynosi 73 dni^[28].

Średnia temperatura i opady dla Barranquilla

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	31.3	31.6	32.1	32.9	33.3	33.0	32.7	33.2	32.6	33.2	31.9	31.5	32,4
Średnie dobowe temperatury [°C]	26.5	26.7	27.0	27.5	28.1	28.1	27.9	27.9	27.6	27.2	27.4	26.9	27,7
Średnie temperatury w nocy [°C]	23.4	23.7	24.1	24.7	24.9	24.8	24.6	24.5	24.1	23.9	24.0	23.8	24,2
Opady [mm]	1	0	1	24	116	85	67	107	154	164	74	27	822
Źródło: Instituto de Hidrologia, Meteorologia y Estudios Ambientales[29]

Charakterystyczne gatunki wpływające na krajobraz miasta to: kaktusy (opuncja, Acanthocereus), namorzyny, jadłoszyn baziowaty, brezylka garbarska, ketmia róża chińska, Cordia alba oraz wianowłostka królewska^[20]. W równinie zalewowej rzeki Magdalena występują takie rośliny jak: Eichhornia azurea, eichornia gruboogonkowa, helikonia, Bactris guineensis i Anacardium excelsum^[20]. Najbardziej rozpowszechnione drzewa na obszarze miasta to: Tabebuia rosea, Gliricidia sepium oraz gwajakowiec lekarski^[20]. Wśród drzew owocowych wyróżnić można: mango, pigwicę, gujawę, kokkolobę gronową, flaszowca łuskowatego i miękkociernistego, śliwca purpurowego, nanercz zachodni oraz cytrynę^[20].

• 
  Tabebuia rosea
• 
  Ketmia róża chińska
• 
  Flaszowiec miękkociernisty

W Barranquilla na obszarze miejskim występuje wiele gatunków ptaków m.in.: bentewi wielki, strzyżyk śpiewny, kleszczojad gładkodzioby, wilgowron meksykański, gołąbeczek cynamonowy oraz różne gatunki papug. W mieście można spotkać takie zwierzęta jak: wiewiórka, iguana, Ameiva, węże oraz żabuti czarny^[20].

• 
  Iguana na placu miejskim w Barranquilla
• 
  Wiewiórka w Barranquilla

W gminie Barranquilla znajduje się pięć miejscowości: Riomar, Norte-Centro Histórico, Sur Occidente, Metropolitana i Sur Oriente^[30]. Z kolei miejscowości są podzielone na dzielnice, których w sumie jest 188^[30]. Każda miejscowość jest zarządzana przez burmistrzów wybranych w wyborach powszechnych oraz przez burmistrzów lokalnych (po jednym na miejscowość) wyznaczonych przez burmistrza gminy^[30].

Barranquilla jest siedzibą Pierwszej Dywizji Armii Narodowej Kolumbii, utworzonej z części Drugiej Brygady Zmechanizowanej, która składa się z czterech Batalionów Zmechanizowanych, Batalionu Piechoty oraz z dwóch Batalionów Żandarmerii Wojskowej^[31].

Według spisu powszechnego przeprowadzonego w 2005 roku populacja Barranquilli wyniosła 1 112 889 mieszkańców^[32]. W 2018 roku miasto zamieszkiwało 1 274 250 mieszkańców (wzrost o ok. 9%)^[4]. Około 47,5% (605 269) populacji to mężczyźni, a 52,5% (668 981) to kobiety^[4]. Około 57,9% rodzin to rodziny 4. lub mniej osobowe. Około 26,7% ludności Barranquilli urodziło się w innej gminie, a 0,4% w innym kraju^[4]. W 2007 roku w Barranquilla było 29 900 urodzeń, co stanowiło gwałtowny spadek w porównaniu z rokiem 2006, w którym odnotowano 32 108 urodzeń^[33]. W 2007 roku liczba zgonów wyniosła 4 310 osób, co stanowiło spadek w porównaniu z rokiem 2006, kiedy to odnotowano 5938 zgonów^[33].

Populacja Barranquilli w latach 1905–2018

Rok	1905	1938	1951	1964	1973	1985	1993	2005	2018
Ludność	38 555	150 395	279 627	498 301	703 488	899 781	1 026 370	1 112 889	1 274 250

W mieście działa dziewięć uniwersytetów, z czego jeden jest publiczny (Uniwersytet Atlántico), a pozostałych osiem jest prywatnych.

• 
  Uniwersytet del Norte
• 
  Uniwersytet Atlántico
• 
  Uniwersytet Libre
• 
  Uniwersytet Autónoma del Caribe
• 
  Uniwersytet Metropolitana

W 1919 roku w Barranquilli został zbudowany międzynarodowy port lotniczy Ernesto Cortissoz, który w 2009 roku odnotował 1 292 012 pasażerów^[41]. Lotnisko obsługuje 10 linii lotniczych pasażerskich oraz 6 linii lotniczych cargo.

Barranquilla posiada duży port morski i rzeczny, trzeci pod względem wielkości w kraju. Port jest zarządzany przez prywatną firmę Sociedad Portuaria Regional de Barranquilla^[42]. Znajduje się tutaj 12 terminali pasażerskich publicznych oraz 9 terminali prywatnych^[43].

W 2001 roku administracja okręgu rozpoczęła rozwój metropolitalnego systemu transportu zbiorowego TransMetro, wykorzystującego autobusy przegubowe^[44]. W 2015 roku z systemu korzystało dziennie około 110 000 osób^[44].

Miasto posiada rozwiniętą infrastrukturę sportową, która umożliwiła organizację imprez międzynarodowych takich jak igrzyska Ameryki Środkowej i Karaibów w 1946 roku i w 2018 roku^[6], Copa América w 2001 roku^[45] oraz igrzysk boliwaryjskich w 1961 roku^[46].

11 maja 1986 roku otwarto stadion Estadio Metropolitano Roberto Meléndez^[47], który może pomieścić 46 692 widzów^[48]. W Barranquilla siedzibę mają takie kluby piłkarskie jak: Barranquilla FC, Atlético Junior, Deportivo Unicosta, Uniautónoma FC, Deportivo Barranquilla oraz Sporting Club de Barranquilla^[49].

W 1946 roku ukończono budowę stadionu baseballowego Estadio Tomás Arrieta. 1 lipca 2016 roku rozpoczęto rozbiórkę stadionu^[50], a na jego miejscu wybudowano nowy stadion Estadio Édgar Rentería, który otwarto 31 maja 2018 roku^[51][52]. W Barranquilla siedzibę mają takie kluby baseballowe jak: Caimanes de Barranquilla, Gigantes de Barranquilla, Filtta de Barranquilla, Armco de Barranquilla, Cerveza Águila de Barranquilla, Hit de Barranquilla, Willard de Barranquilla oraz Eléctricos de Barranquilla^[53].

W Barranquilla siedzibę ma drużyna koszykarska Titanes de Barranquilla^[54]. Zespół został założony w 2018 roku i od tego czasu co rok wygrywa Kolumbijską Ligę Koszykówki. W Barranquilli znajduje się niewielki stadion koszykarski Coliseo Elías Chegwin, mogący pomieścić 3000 osób^[55].

W Barranquili rozwinął się przemysł^[56]:

• petrochemiczny
• chemiczny
• cementowy
• spożywczy
• włókienniczy
• skórzany

Ponadto dobrze rozwinięte jest hutnictwo metali nieżelaznych, rybołówstwo oraz turystyka^[56]. Miasto jest punktem końcowym dla rurociągów gazu ziemnego z terenów północnej Kolumbii^[13].

Miasto Barranquilla ma podpisane umowy międzynarodowe o współpracy z takimi miastami jak^[78]:

• Aberdeen, Wielka Brytania
• Buenos Aires, Argentyna
• Kaohsiung, Tajwan
• Maracaibo, Wenezuela
• Nankin, Chiny
• Tampa, Stany Zjednoczone

• Oficjalna strona Kolumbijskiej Ligi Koszykówki
• Stadiony w Kolumbii. worldstadiums.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-31)].
• Hymn Barranquilli