Ameiva

	Ameiva
	Meyer, 1795
	; Przedstawiciel rodzaju – amejwa pospolita (A. ameiva)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	łuskonośne
Nadrodzina	Gymnophthalmoidea
Rodzina	tejowate
Rodzaj	Ameiva
	Typ nomenklatoryczny
	Ameiva americana Meyer, 1795 (= Lacerta ameiva Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Cnemidotus Wagler, 1828; Pachylobronchus Wagler, 1833;
	Cnemidotus Wagler, 1828; Pachylobronchus Wagler, 1833;
Gatunki
	14 gatunków – zobacz opis w tekście
	14 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ameiva – rodzaj jaszczurek z rodziny tejowatych (Teiidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Centralnej, na Małych Antylach i w Ameryce Południowej^[5]^[6].

Systematyka

Etymologia

Ameiva: nazwa Ameiva pochodzi od wymarłego języka tupi, wprowadzona do nowożytnej literatury przez Georga Marggrafa^[7]. Mimo że nazwa ta nie występuje w dostępnych słownikach języków tupi, spekuluje się, że pochodzi od skrócenia dwóch słów tupi: ambere i aíba oznaczających „jaszczurki, które nie nadają się do jedzenia” (aimbere lub ambere „ten, który się wije” oraz aíba „coś, co nie jest dobre do zjedzenia”). Marggraf mógł usłyszeć w 1640 roku od brazylijskich tubylców amberé – aíba, co oznaczało „wijące się, niejadalne jaszczurki”^[7].
Cnemidotus: gr. κνημιδωτος knēmidōtos „z sztylpami na”^[8]. Gatunek typowy: Lacerta ameiva Linnaeus, 1758.
Pachylobronchus: gr. παχυλος pakhulos „grubawy”^[9]; βρογχος bronkhos „gardło”^[10]. Gatunek typowy: Lacerta ameiva Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[5]:

Ameiva aggerecusans Koch, Venegas, Rödder, Flecks & Böhme, 2013
Ameiva ameiva (Linnaeus, 1758) – amejwa pospolita^[11]
Ameiva atrigularis Garman, 1887^[12]
Ameiva bifrontata Cope, 1862
Ameiva concolor Ruthven, 1924
Ameiva fuliginosa (Cope, 1892)
Ameiva jacuba Giugliano, Nogueira, Valdujo, Collevatti & Colli, 2013^[13]
Ameiva nodam Koch, Venegas, Rödder, Flecks & Böhme, 2013
Ameiva pantherina Ugueto & Harvey, 2011^[12]
Ameiva parecis (Colli, Costa, Garda, Kopp, Mesquita, Péres, Valdujo, Vieira & Wiederhecker, 2003)
Ameiva praesignis (Baird & Girard, 1852)^[12]
Ameiva provitaae Garcia-Perez, 1995
Ameiva reticulata Landauro, García-Bravo & Venegas, 2015
Ameiva tobagana Cope, 1879

Harvey i współpracownicy (2012) przenieśli do odrębnych rodzajów szereg gatunków zaliczanych we wcześniejszych publikacjach do rodzaju Ameiva. Autorzy przenieśli gatunek Ameiva vittata do rodzaju Contomastix, gatunek A. edracantha do rodzaju Medopheos, a gatunki A. anomala, A. bridgesii, A. chaitzami, A. festiva, A. leptophrys, A. niceforoi, A. orcesi, A. quadrilineata, A. septemlineata i A. undulata – do rodzaju Holcosus^[14]. Ponadto Harvey i współpracownicy wydzielają z gatunku A. bifrontata odrębny gatunek Ameiva concolor^[14].

Przypisy

↑ Ameiva, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ F.A.A. Meyer: Synopsis reptilium : novam ipsorum sistens generum methodum: nec non Gottingensium huius ordinis animalium enumerationem. Gottingae: Vandenhoek et Ruprecht, 1795, s. 27. (łac.).
↑ J.G. Wagler. Conspegtus systematis amphibiorum. „Isis von Oken”. 21, s. 860, 1828. (niem.).
↑ J.G. Wagler. Deutung der in Seba's Thesauro rerum naturalium T. 1. et. 2. enthaltenen Abbildungen von Lurchen, mit kritische Bemerkungen. „Isis von Oken”. 26, s. 891, 1833. (niem.).
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Ameiva. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-27]. (ang.).
↑ R.R. Midtgaard R.R., Genus Ameiva, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-27] (ang.).
↑ ^a ^b N.F. Angeli. On ‘lost’ indigenous etymological origins with the specific case of the name Ameiva. „ZooKeys”. 748, s. 151–159, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.747.21436. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 54.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 159.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 35.
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 390. ISBN 83-01-14344-4.
↑ ^a ^b ^c G.N. Ugueto & M.B. Harvey. Revision of Ameiva ameiva Linnaeus (Squamata: Teiidae) in Venezuela: recognition of four species and status of introduced populations in Southern Florida, USA. „Herpetological Monographs”. 25 (1), s. 113–170, 2011. DOI: 10.1655/HERPMONOGRAPHS-D-10-00007.1. (ang.).
↑ L.G. Giugliano, C. de Campos Nogueira, P.H. Valdujo, R.G. Collevatti & G.R. Colli. Cryptic diversity in South American Teiinae (Squamata, Teiidae) lizards. „Zoologica Scripta”. 42 (5), s. 473–487, 2013. DOI: 10.1111/zsc.12017. (ang.).
↑ ^a ^b M.B. Harvey, G.N. Ugueto & R.L. Gutberlet, Jr: Review of teiid morphology with a revised taxonomy and phylogeny of the Teiidae (Lepidosauria: Squamata). Zootaxa 3459: 1–156, 2012. ISBN 978-1-86977-988-7. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00957-8.

[itis-1] Ameiva, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Meyer-2] F.A.A. Meyer: Synopsis reptilium : novam ipsorum sistens generum methodum: nec non Gottingensium huius ordinis animalium enumerationem. Gottingae: Vandenhoek et Ruprecht, 1795, s. 27. (łac.).

[Wagler1828-3] J.G. Wagler. Conspegtus systematis amphibiorum. „Isis von Oken”. 21, s. 860, 1828. (niem.).

[Wagler1833-4] J.G. Wagler. Deutung der in Seba's Thesauro rerum naturalium T. 1. et. 2. enthaltenen Abbildungen von Lurchen, mit kritische Bemerkungen. „Isis von Oken”. 26, s. 891, 1833. (niem.).

[Uetz&Hallermann-5] P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Ameiva. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-27]. (ang.).

[repfocus-6] R.R. Midtgaard R.R., Genus Ameiva, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-27] (ang.).

[Angeli-7] N.F. Angeli. On ‘lost’ indigenous etymological origins with the specific case of the name Ameiva. „ZooKeys”. 748, s. 151–159, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.747.21436. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=84_54]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 54.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=189_159]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 159.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=65_35]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 35.

[pwn-11] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 390. ISBN 83-01-14344-4.

[Ugueto&Harvey-12] G.N. Ugueto & M.B. Harvey. Revision of Ameiva ameiva Linnaeus (Squamata: Teiidae) in Venezuela: recognition of four species and status of introduced populations in Southern Florida, USA. „Herpetological Monographs”. 25 (1), s. 113–170, 2011. DOI: 10.1655/HERPMONOGRAPHS-D-10-00007.1. (ang.).

[Giugliano&inni-13] L.G. Giugliano, C. de Campos Nogueira, P.H. Valdujo, R.G. Collevatti & G.R. Colli. Cryptic diversity in South American Teiinae (Squamata, Teiidae) lizards. „Zoologica Scripta”. 42 (5), s. 473–487, 2013. DOI: 10.1111/zsc.12017. (ang.).

[Harvey&inni-14] M.B. Harvey, G.N. Ugueto & R.L. Gutberlet, Jr: Review of teiid morphology with a revised taxonomy and phylogeny of the Teiidae (Lepidosauria: Squamata). Zootaxa 3459: 1–156, 2012. ISBN 978-1-86977-988-7. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]