źrenica

Podobna pisownia: zrenica

wymowa:

​^?/i, IPA: [ʑrɛ̃ˈɲit͡sa], AS: [źrẽńica], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) anat. czarna, okrągła plamka na tęczówce oka, będąca w rzeczywistości rozszerzającym się i zwężającym otworem regulującym dopływ światła do wnętrza oka; zob. też źrenica w Wikipedii

(1.2) książk. przen. wzrok, oko

(1.3) przest. przen. coś cenione, cenne lub drogie dla kogoś^[1]

(1.4) opt. obraz otworu przysłony aperturowej^[2]

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	źrenica	źrenice
dopełniacz	źrenicy	źrenic
celownik	źrenicy	źrenicom
biernik	źrenicę	źrenice
narzędnik	źrenicą	źrenicami
miejscownik	źrenicy	źrenicach
wołacz	źrenico	źrenice

przykłady:

(1.1) Rzymianki używały wyciągu z pokrzyku jako kosmetyku rozszerzającego źrenice i nadającego im blask. (z Wikipedii)

(1.3) Mów takim do rozumu, to ziewają, ale praw im duby smalone o świętej źrenicy wolności szlacheckiej, ekscytuj bajędą o równości z królami (…) a wydzieraj się przy tym ze wszystkiej mocy, machaj rękoma jak wiatrak, to się w końcu z czułości popłaczą i gotowi cię nawet porwać na ręce a ogłosić zbawcą ojczyzny^[3].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) daw. źrzenica; reg. (Górny Śląsk) lalka, reg. (Górny Śląsk) laleczka^[4], gw. (Kresy) człowieczek^[5]

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

(1.1) tęczówka

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. źrzenica ż

zdrobn. źreniczka ż

przym. źrenicowy, źreniczny, źrzeniczny

związki frazeologiczne:

czyjeś źrenice zmąciły się • strzec czegoś jak źrenicy oka • przepastne źrenice • zmącone źrenice

etymologia:

uwagi:

zob. też źrenica w Wikicytatach

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: wzrok, oko

• angielski: (1.1) pupil, apple of the eye; (1.4) pupil
• arabski: (1.1) حدقة ż, بؤبؤ
• baskijski: (1.1) begi-nini
• białoruski: (1.1) зрэнка ż
• bułgarski: (1.1) зеница ż
• chiński standardowy: (1.1) 瞳孔 (tóngkǒng); (1.4) 瞳 (tóng)
• chorwacki: (1.1) zjenica ż
• czeski: (1.1) panenka ż, zornice ż; (1.4) pupila ż
• duński: (1.1) pupil w; (1.4) pupil w
• esperanto: (1.1) pupilo
• francuski: (1.1) pupille ż, prunelle ż
• hiszpański: (1.1) pupila ż, niña
• interlingua: (1.1) pupilla
• islandzki: (1.1) augasteinn m
• japoński: (1.1) 瞳 (ひとみ, hitomi); (1.4) 瞳 (ひとみ, hitomi; どう, dō)
• kataloński: (1.1) pupil·la ż
• kazachski: (1.1) қарашық
• liguryjski: (1.1) fantinetta
• litewski: (1.1) vyzdys m
• łaciński: (1.1) pupilla ż, pupula ż
• niderlandzki: (1.1, 1.4) pupil
• niemiecki: (1.1, 1.4) Pupille ż
• norweski (bokmål): (1.1) pupill m
• nowogrecki: (1.1) κόρη ż (του ματιού)
• nowopruski: (1.1) weīduls m
• perski: (1.1) مردمک (mardomak)
• portugalski: (1.1) pupila ż, menina dos olhos ż
• rosyjski: (1.1) зрачо́к m; (1.4) зрачо́к m
• sanskryt: (1.1) तारा ż
• sardyński: (1.1) pobidda
• słowacki: (1.1) zrenica ż, pupila ż
• słoweński: (1.1) zenica ż
• somalijski: (1.1) bir
• sycylijski: (1.1) vavaredda
• szwedzki: (1.1) pupill w
• turecki: (1.1) gözbebeği; (1.4) açıklık
• ukraiński: (1.1) зіниця ż
• węgierski: (1.1) pupilla, szembogár
• włoski: (1.1) pupilla ż

źródła: