szmata

wymowa:

IPA: [ˈʃmata], AS: [šmata] ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) kawałek tkaniny, zwykle brudnej

(1.2) liche, bezwartościowe ubranie

(1.3) przen. pogard. wulg. człowiek bezwartościowy^[1]

(1.4) przen. wulg. kobieta rozwiązła seksualnie^[1]

(1.5) przen. środ. bramka zdobyta po nieudolnej interwencji bramkarza^[1]; słaby, lekki strzał nieobroniony przez bramkarza

(1.6) przen. pogard. gazeta, zwłaszcza brukowa lub kolaboracyjna

(1.7) przen. pot. żegl. lm szmaty: żagle

(1.8) przen. pogard. o jakimś dokumencie, piśmie, legitymacji

(1.9) przen. pot. uczn. ocena niedostateczna^[1]

odmiana:

(1.1-9)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	szmata	szmaty
dopełniacz	szmaty	szmat
celownik	szmacie	szmatom
biernik	szmatę	szmaty
narzędnik	szmatą	szmatami
miejscownik	szmacie	szmatach
wołacz	szmato	szmaty

przykłady:

(1.1) Wziąłem jedną ze szmat i wytarłem ręce brudne od smaru.

(1.1) Dłoń miał owiniętą szmatami, które szybko przesiąkały krwią.

(1.2) Podszedł do mnie pijak ubrany w śmierdzące szmaty i prosił o dwa złote na piwo.

(1.3) Po co odmawiasz? To firmowa szmata, zaraz nam przyniesie dwie gorące kawy.

(1.4) Sąd powinien zabrać dziecko tej szmacie.

(1.4) Nie chcę mieć nic wspólnego z tą szmatą.

(1.5) Bramkarz Liverpoolu wpuścił szmatę.^[2]

(1.7) W górę szmaty ciąg – Jolly!^[3]

(1.9) Po pierwszym egzaminie posypały się same szmaty, jednak mało kto się tym przejął.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) ścierka; reg. śl. hadra

(1.2) ciuch; reg. śl. hadra

(1.3) szmaciarz, ścierwo

(1.4) kurwa, dziwka; reg. śl. gónka, reg. śl. hadra

(1.6) szmatławiec

(1.7) ożaglowanie

(1.9) pała, laga, jedynka, lufa

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. szmaciarz mos, szmaciara ż, szmatławiec mzw/mrz, szmacianka ż, szmaciak mzw, szmateks mrz, szmaciar m, szmacenie n, oszmacenie n, zeszmacenie n

zdrobn. szmatka ż, szmateczka ż

czas. szmacić ndk., oszmacić dk., zeszmacić dk.

przym. szmaciany, szmaciarski, szmatławy, szmateksowy

przysł. szmatławo, szmaciarsko

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) rag; (1.3) scumbag; (1.4) slut
• arabski: (1.1) خرقة ż (ẖirqa)
• chorwacki: (1.1) krpa ż
• czeski: (1.1) hadr m
• duński: (1.1) klud w; (1.2) klud w
• esperanto: (1.1) ĉifono
• francuski: (1.1) chiffon m, fripe ż
• hiszpański: (1.1) jirón m, trapo m
• kaszubski: (1.1) kòdra ż, szôtora, pluna
• niderlandzki: (1.1) vod ż, lap m, lor ż, klodde ż
• niemiecki: (1.1) Lappen m
• norweski (bokmål): (1.1) klut m, fille m ż
• norweski (nynorsk): (1.1) fille ż
• nowogrecki: (1.1) πατσαβούρα ż (patsavoúra); (1.4) πατσαβούρα ż (patsavoúra); (1.6) πατσαβούρα ż (patsavoúra)
• portugalski: (1.1) farrapo m, trapo m
• rosyjski: (1.1) тря́пка ż (trjápka), лоску́т m (loskút), ветошь ż (vetošʹ)
• słowacki: (1.1) handra ż
• słoweński: (1.1) cunja ż
• turecki: (1.1) paçavra
• węgierski: (1.1) rongy; (1.2) rongy; (1.3) rongyember; (1.4) riherongy
• włoski: (1.1) cencio m, straccio m

źródła: