ਪੜ੍ਹਨਾ (ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ)

ਪੜ੍ਹਨਾ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾਲਣ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ "ਬੋਧਾਤਮਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ" ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਰਥ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਪਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਨਾ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹ ਪਾਠ ਅਤੇ ਪਾਠਕ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠਕ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗਿਆਨ, ਅਨੁਭਵ, ਰਵੱਈਏ, ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਰੂਪ ਧਾਰਦਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਅਭਿਆਸ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੁਧਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖਪਤਕਾਰ ਹਰ ਇੱਕ ਟੁਕੜੇ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕੋਸ਼ਗਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਹੱਟ ਕੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਦੱਸੀਆਂ ਅਣਜਾਣ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਪੜ੍ਹਨਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਤੱਕ ਕੰਟਰੋਲ ਜਾਂ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਕੋਈ ਠੋਸ ਕਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਆਪ ਸਿਰਜਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਰਾਹ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਾਠਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ^[1] ਪਾਠਕ ਡੀਕੋਡਿੰਗ (ਸੰਕੇਤਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਤਰਜਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਥਾਉਣ) ਅਤੇ ਸਮਝ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਪਾਠਕ ਅਗਿਆਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਲਈ ਸੰਦਰਭ ਦੇ ਸੁਰਾਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਾਠਕ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਇਕਸੁਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਢਾਂਚੇ ਜਾਂ ਸਕੀਮਾ (ਸਕੀਮਾਟਾ ਥਿਊਰੀ) ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 

ਪੜ੍ਹਨ ਦੀਆਂ ਦੂਸਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂਭਾਸ਼ਣ ਅਧਾਰਤ ਲਿਖਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਗੀਤ-ਸੰਕੇਤ ਜਾਂ ਚਿੱਤਰ-ਸੰਕੇਤ। ਸਾਂਝਾ ਲਿੰਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਜਾਂ ਸੰਪਰਕ ਸੰਕੇਤਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬ੍ਰੇਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ) ਤੋਂ ਅਰਥ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੈ। 

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਗਜ਼ ਤੇ ਸਿਆਹੀ ਜਾਂ ਟੋਨਰ ਨਾਲ ਛਾਪੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਤਾਬ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ, ਅਖ਼ਬਾਰ, ਲੀਫ਼ਲੈਟ, ਜਾਂ ਨੋਟਬੁੱਕ, ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਡਿਸਪੈਂਸਾਂ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਜਾਂ ਈ-ਪਾਠਕ ਵਰਗੀਆਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ। ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਟੈਕਸਟ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਫਾਈਟ ਪੈਨਸਿਲ ਜਾਂ ਇੱਕ ਕਲਮ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਪਾਠਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਸਤੂ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਠ ਆਬਜੈਕਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਫਾਫੇ ਤੇ ਇੱਕ ਪਤਾ, ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਬਾਰੇ ਉਤਪਾਦ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਜਾਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਜਾਂ ਸੜਕ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੇ ਟੈਕਸਟ। ਇੱਕ ਨਾਅਰਾ ਇੱਕ ਕੰਧ ਤੇ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੰਧ ਜਾਂ ਸੜਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਪਾਠ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਰਗੇ ਛੋਟੇ ਪਾਠਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਪ੍ਰਿੰਟਾਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕਦੇ-ਕਦੇ ਪਾਠ ਜਾਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਰਿਲੀਫ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪੱਥਰ, ਲੱਕੜ, ਜਾਂ ਧਾਤ ਵਿੱਚ ਉੱਕਰੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ; ਹਦਾਇਤਾਂ ਇੱਕ ਘਰ ਉਪਕਰਣ ਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਹਾਉਸਿੰਗਾਂ ਤੇ ਰਿਲੀਫ਼ ਵਿੱਚ ਛਾਪੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ। 

ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅੱਖਰਾਂ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ (ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ ਤੇ, ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਲਾਈਟਿੰਗ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੈਟਰਨ ਜਾਂ ਚਿੱਤਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ) ਵਿਚਕਾਰ ਵਧੀਆ ਟਕਰਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਢੁਕਵਾਂ ਫੌਂਟ ਸਾਈਜ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ, ਸਕਰੋਲਿੰਗ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਪਾਠ ਦੀ ਪੂਰੀ ਲਾਈਨ ਦੇਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਖੇਤਰ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ।^[2][3][4] ਵਿਅਕਤੀ ਪਾਠ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ਇਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੂਲ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਅੱਖ ਦੀ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ। ਇਸ ਨੇ ਇਹ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਕੰਮ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਟਿੱਕਣਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਝਪਕਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਨਿਗਾਹ ਟਿੱਕਦੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ' ਤੇ ਰੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹਿੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਕੁਝ ਭਾਸ਼ਾਈ ਬਾਕਾਇਦਗੀਆਂ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।