Tsin Deigházhígíí

Tsin Deigházhígíí ^*

Dahináanii

Naaldeehii

Bidoh Dahólónígíí

Bikʼiiz Naakiígíí

Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí

Bíígháán Dahólónígíí

Biyaatsʼiin Dahólónígíí

Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí

Biishchʼid Dahólónígíí

Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí

Tsin Deigházhígíí

Tsétah chaaʼ

(→ Hazéí)

	Tsinyiʼ yéigo ałhoshii

	Yéigo ałhoshii binákʼee halzhinígíí

	Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ yéigo ałhoshii

	Yéigo ałhoshii ditánígíí

Tsintah yéigo ałhoshii

	Yéigo ałhoshii bijaaʼ ntsaaígíí

	Yéigo ałhoshii naashchʼąąʼígíí

Yéigo ałhoshii dibéłchíʼígíí

Chaaʼ

	Chaaʼ íiyisígíí

	Tó wónaanídę́ę́ʼ chaaʼ

	(→ Nahatʼeʼii)

	(→ Naʼazísí)

Hazéí naalkʼįhí bitseeʼ diwozhígíí

	Haʼaʼaahjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ gah nahatʼeʼii

	Shádiʼááhjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ gah nahatʼeʼii

	Chʼah Diʼilii Bikéyahdę́ę́ʼ nahatʼeʼii jáádnézí bikézhoozh táaʼii

	Nahatʼeʼii jáádnézí bitseeʼ ditánígíí

	Nahatʼeʼii jáádnézí yázhí

	Nahatʼeʼii jáádnézí ntsaaígíí

	Nahatʼeʼii jáádnézí bikéshoozh ashdlaʼígíí

	Nahatʼeʼii jáádnézí bikézhoozh dį́įʼii

Tsintah naʼastsʼǫǫsí nahachaʼígíí

	Haltsooítah naʼastsʼǫǫsí nahachaʼígíí

	Tábąąh naʼastsʼǫǫsí nahachaʼígíí

	Ahééhałtį́į́hdę́ę́ʼ naʼastsʼǫǫsí nahachaʼígíí

	Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyahdę́ę́ʼ kʼishchíitah naʼastsʼǫǫsí nahatʼeʼígíí

	Chʼah Diʼilii Bikéyahdę́ę́ʼ kʼishchíitah naʼastsʼǫǫsí nahatʼeʼígíí

(→ Naʼastsʼǫǫsí dóó Łéʼétsoh)

(→ Dahsání dah Yikahjí Tsin Deigházhígíí)

Tsin Deigházhígíí éí Biishchʼid Dahólónígíí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí nahasdzáán bikáaʼgi 2,200go daatsʼí ałʼąą ádaatʼé. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Rodentia" deiłníigo deiyózhí.

Tsin Yigházhígíí bitsiitsʼiin dóó biwódiníbiní dóó yee atʼaałígíí naʼashchʼąąʼ

Díí naaldlooshii éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikááʼgóó dahólǫ́, tʼáá hazhóʼó Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí, ńléidi éí ádaadin. Tsin Deigházhígíí éí tʼáá ałtso nihookááʼ dóó tsin yilátahgi tʼéiyá ndaaldeeh — tónteel biyiʼdi éí doo ndaakai da, áádóó éí doo ndaatʼáa da (łaʼ éí tsinlátahgi ndaalkʼįh ndi).

Tsin Deigházhígíí éí biwódiníbiní danineez, áádóó éí biwózhah ádaadin.

Tsin Deigházhígíí éí bitsʼíís ádaałtsʼíísíi łeh (naʼastsʼǫǫsígi ádaníłtso łeh), áko ndi Shádiʼááhjí kéyah dah siʼánígíí bikááʼgóó Tsin Deigházhígíí dahinánígíí łaʼ éí yéigo daantsxaa (Dlǫ́ǫ́ʼ ntsxaaígíí da, gahniiʼí ntsxaaígíí da).

Díí naaldlooshii éí tłʼoh dóó chʼil deiłchozhgo naakai łeh; łaʼ éí chʼosh yázhí deildeeł dóó łóóʼ deilghał.

Shádiʼááhdę́ę́ʼ łéʼétsoh bitseeʼ ádinígíí

Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí
Daʼałtʼoʼígíí Biyęęzhii Deiłchíhígíí (Monotremata)	Adijiłii bíchį́į́hnézí (Tachyglossidae) · Naalʼeełídaaʼí (Ornithorhynchidae)
Bizaʼazis Dahólónígíí (Marsupialia)	Shádiʼááhdę́ę́ʼ bizaʼazis dahólónígíí (Ameridelphia)
Bizaʼazis Dahólónígíí (Marsupialia)	Naʼageedí bizaʼazis hólóní (Notoryctemorphia) · Naʼastsʼǫǫsí bijaaʼntsxaaígíí dóó Naʼastsʼǫǫsíʼniiʼí (Peramelemorphia) · Mósí bizaʼazis hólóní dóó Tsinaʼayąʼii yildeełí (Dasyuromorphia) · Shash bizaʼazis hólóní dóó Nahatʼeʼiitsoh dóó Biyázhí neiyéhé yił Ahidaałtʼéhígíí (Diprotodontia)
Biishchʼid Dahólónígíí (Eutheria)	Biwooʼ Ádaałtsʼíísígíí (Pilosa) · Kááʼtsʼiní dóó bikʼéí (Cingulata)
	Naakaii Łizhiní Bikéyahdi Hadahóólįįdígíí (Afrotheria)
	Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí (Boreoeutheria)	Bidił Daazdoígíí dóó Daʼalghałígíí (Carnivora) · Chʼosh Deildeełii (Insectivora) · Jaaʼabaní (Chiroptera) · Wóláchííʼ yildeełí bikágí ntłʼizí (Pholidota) Naaldlooshii Bikéshgaan Tʼááłáʼí dóó Bikéshgaan Táaʼii (Perissodactyla ) · Naaldlooshii Bikéshgaan Naaki dóó Bikéshgaan Dį́įʼii (Artiodactyla) · Łóóʼtsoh dóó Tééh hóyáanii (Cetacea)
	Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí (Boreoeutheria)	Tsin Deigházhígíí (Rodentia): Hazéí (Sciuridae) · Naʼastsʼǫǫsí dóó Łéʼétsoh (Muroidea) · Dahsání dah Yikahjí Tsin Deigházhígíí (Hystricomorpha) Gah Danilínígíí (Lagomorpha) · Hazéí chį́į́shnézí (Scandentia) · Naalkʼįhiitsoh (Dermoptera/Cynocephalidae) · Magí dóó Magí Ndahalinígíí (Primates)