kop

vervoeging van
	koppen

De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

Nederlands

Uitspraak

Geluid: kop (hulp, bestand)
IPA: / kɔp / (1 lettergreep)

Woordafbreking

kop

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘drinkgerei’ voor het eerst aangetroffen in 1265 ^[1]
[A] van Latijn caput, van Indo-Europees *kauput- waarvan ook het Germaanse *xaubiþa- komt (verg. Nederlands: hoofd)
[B] van Latijn cuppa

Zelfstandig naamwoord

[A] kop m

(zoötomie) hoofd van een dier
(informeel), (dysfemisme) hoofd van een mens
- „Ik heb inmiddels heel wat verlopen koppies zien binnenkomen”, aldus De Boer woensdagmiddag rond vier uur. ^[2]
(plantkunde) een groep bloemen die aan één steel zitten
- Bij de supermarkt kochten we een hortensia met 6 koppen
(gereedschap) deel van een spijker, het platte ronde deel waarop men klopt met de hamer
de voorkant of bovenkant van van iets
- de kop van een lucifer, van een zeilschip
(huishouden) voorwerp met een oor om uit te drinken
- Een kop koffie drinken
▸ Overal ter wereld was de lokale bevolking gastvrij en verwelkomde vermoeide lopers met een warme kop thee of een bed voor de nacht.^[3]
(typografie) opschrift boven een bericht
(numismatiek) de zijde van een geldstuk met de afbeelding van een menselijk hoofd

Opmerkingen

[1] 'Hoofd' wordt in principe alleen gebruikt voor mensen en paarden.
[2] In sommige streken van het taalgebied, zoals in Limburg, is 'kop' het gewone woord voor 'hoofd'

Synoniemen

[1-2] hoofd

Antoniemen

[4] achterkant
[8] munt

Hyponiemen

[2] (intensivering) rotkop

Afgeleide begrippen

Uitdrukkingen en gezegden

[2] houten kop
[4] de spijker op de kop slaan
[1] Als een kip zonder kop

Zonder beraad, onbesuisd

[2] De koppen bij elkaar steken

Gezamenlijk in overleg gaan

[2] De kop in de wind gooien

Koppig, balsturig en/of onwillig reageren

[2] De kous op de kop krijgen/Met de kous op de kop thuiskomen

Niet datgene krijgen waar men op had gehoopt en/of teleurgesteld worden

[2] Een bord voor de kop hebben

Niet ontvankelijk zijn voor / niet openstaan voor kritiek; onbeschaamd zijn eigen gang gaan; slecht van begrip zijn

[2]Hou je kop! / Kop dicht!

(dysfemisme) Wees stil, zeg niets meer

[5] Iets de kop indrukken

Iets onderdrukken, de verdere ontwikkeling belemmeren

[2] Kop op!

Laat je niet ontmoedigen!

[2] Iemand een kopje kleiner maken

Iemand het leven benemen^[4]

[2] Op/Aan kop liggen

Aan de leiding staan, de eerste zijn (vaak bij een wedstrijd)

[5] Op de kop af

Precies, exact

[5] Op de kop tikken

Voor een goede prijs iets kopen

[5] Spijkers met koppen slaan

Eindelijk een stap vooruit maken in het proces

[1] Vis begint aan de kop te stinken

Een organisatie of bedrijf gaat ten onder door slecht bestuur

Vertalingen

1. hoofd van een dier

2. hoofd van een mens

8. zijde van een geldstuk met een afgebeeld hoofd

Zelfstandig naamwoord

[B] de kop m

bakje om te drinken
(bouwkunde) de korte kant van een baksteen.

Hyponiemen

[1] theekop

Vertalingen

1. porseleinen recipiënt met oor, om uit te drinken

1. de korte kant van een baksteen

Duits: Kopfseite ^(de) v

Werkwoord

kop

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van koppen
- Ik kop.
gebiedende wijs van koppen
- Kop!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van koppen
- Kop je?