David (rex)

David^[1] (Hebraice דוד Dawēḏ (Dawîḏ),^[2] fortasse 'amatus'^[3]) fuit secundus (post Saul) rex Israel, ut in primo secundoque libris Samuelis in Thanach dicitur. Davidi, qui circa annum 1000 a.C.n. regnavisse putatur, etiam multi Psalmi ascribuntur.

Minimus e filiis Isai in Bethleem natus iam puer a propheta Samuele rex unctus est. Secundum I Sam 16,14–23 a Saul rege musicus ad aulam arcessitus est, "quod spiritus Dei malus [regem] exagitabat"; cum autem David citharam psallebat, "refocillabatur Saul et levius habebat: recedebat enim ab eo spiritus malus."

Liber I Samuelis 17 Davidem alio modo aulicum factum esse narrat: David, qui gregem patris Isai in Bethleem pavit, a patre ad exercitum Saul, ubi tres fratres maiores serviebant, missus est, ut fratribus ac tribuno militum panem et caseum apportaret. Propter insectationes Goliath bellatoris Philistaeorum maxime iratus, postquam renuit arma, funda eum interfecit (I Sam 17,5-51):

Praevaluit David adversum Philisthaeum in funda et in lapide; percussumque Philisthaeum interfecit. Cumque gladium non haberet in manu, David cucurrit et stetit super Philisthaeum; et tulit gladium eius et eduxit eum de vagina sua et interfecit eum praeciditque caput eius. Videntes autem Philisthim quod mortuus esset fortissimus eorum fugerunt.

Saul, cuius filius puer fortis esset, percontatus eum ad aulam venire iussit.

David plebi valde acceptus et in proeliis victor mox regi invidiae esse coepit. Michol, regis filia uxorque Davidis, et Ionathan, regis filius, quocum David amore mutuo coniunctus erat, eum de insidiis regis praemonuerunt, ut fugere potuisset. Tum praedonum dux vitam egit, saepius e manibus militum Saul, qui eum insectabantur, evasit, reverentia muneris regii commotus bis vitae regis pepercit.

Postquam Saul et Ionathan contra Philistaeos pugnantes occiderunt, "senes Israel" David in Hebron "in regem unxerunt" (II Sam 5,3). In regem tribus Iudae propheta Samuel eum iam multis annis ante unxerat (1 Sam 16,1 EU). David Hierosolyma expugnavit, quae urbs, quamvis in confinio duorum regnorum sita, ad neutrum eorum pertinuit. Inde praedium regium facta collis Sion media in urbe situs "civitas David" appellata est (I Sam 5,7). Etiam arcam foederis, ut Hierosolyma locus religionis medius fieret, in urbem ferri iussit (I Sam 6). Pluribus bellis feliciter gestis regnum (secundum Biblia) a mari Mediterraeno in occidente usque ad Moab in oriente et a Heliopoli in septentrionibus usque ad Rubrum mare in meridie patebat. Regiones autem Philistaeorum inter Gazam et Ioppam sitas occupare non potuit.

Aliquando uxoris nomine Bathsabee amore captus est, dum coniunx eius, Uria Hetthaeus, bello contra Ammonitas interest. David certior factus Bathsabee gravidam esse primo Uriam arcessere iussit; quod autem miles tempore belli domum intrare cumque uxore concumbere noluit, David litteris ducem Ioab praecepit, ut Uriam inter hostes missum morti proderet. Postea David Bathsabee, quae erat sua mulier octava, in matrimonium duxit (II Sam. 11). Filius quidem mortuus est (quod Nathan propheta poena Dei interpretatus est, II Sam. 12), tamen benedictio Dei super David remansit: filius Bathsabee secundus erat Salomon, qui Davidi successerit et templum Hierosolymitanum aedificaverit.

Libri Samuelis non solum regem optimum demonstrant, sed etiam virum amore iraque commotum ac dubitationibus vexatum, qui pro vitiis suis graves poenas solvit. Quod in narrationibus regiis illius temporis singulare est.

Narratio Davidica quandam theologiam secum fert, cuius nucleus in II Sam. 7,1-29 (et loco parallelo I Par. 7,1-17) invenitur: Benedictio Dei super domum Davidicam permanebit in aeternum! Ibi David, qui habitat "in domo cedrina", deliberat, num Deo, cuius "arca posita sit in medio pellium", "domum" (id est templum) aedificaret. Nathan propheta iussu Dei respondet id non Davidis esse; Deum ipsum Davidi domum aeternum (id est domum regiam sine fine) aedificaturum (II Sam 7,12-16):

Cumque completi fuerint dies tui, et dormieris cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post te, quod egredietur de visceribus tuis; et firmabo regnum eius. Ipse aedificabit domum nomini meo, et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum. Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in filium; qui si inique aliquid gesserit, arguam eum in virga virorum et in plagis filiorum hominum. Misericordiam autem meam non auferam ab eo, sicut abstuli a Saul, quem amovi a facie tua; et stabilis erit domus tua et regnum tuum usque in aeternum ante faciem meam, et thronus tuus erit firmus iugiter.

In II Sam. 23:5, haec promissio "pactum aeternum," in Psalmis 89:40 et 11:9 "testamentum," in libris Isaiae 55:3 et Ieremiae 33:21 "pactum sempiternum" appellatur.

In libri Regum 2:4 et iterum in I Reg. 8:25, conditio promissionis sive pacti ponitur: "Non auferetur de te vir coram me, qui sedeat super thronum Israel, ita tamen, si custodierint filii tui viam suam, ut ambulent coram me, sicut tu ambulasti in conspectu meo."

Quod promissio conditione limitata est, significare possit hunc locum scriptum esse, postquam Hierosolyma a Nabuchodonosore II expugnata et domus Davidica a solio amota est. Tamen una cum aliis locis (ut puta Is 7,14) spem regis futuri nutrivit, qui Messias populum suum in libertatem vindicaret. Haec exspectatio etiam in Novo Testamento (vide Lc 1,32) invenitur.

Scriptores Novi Testamenti aliter ac de aliis regibus Veteris Testamenti de Davide saepe mentionem faciunt, praesertim cum Messias e domo David venturus exspectatus sit. Inde Iesus compluries nomine "filius David" appellatus est.

In narrationibus evangeliorum secundum Matthaeum et Lucam de Iesu puero, quae duas genealogias Iesu inter se diversas praebent, coniunctio genealogica inter Iesum et David per Iosephum, maritum Mariae patremque Iesu, constituitur. Praeterea Iesus in "civitate David" Bethleem natus esse traditur. In evangelio secundum Matthaeum, Iesus imprimis in locis quibus de miraculis eius narratur, filius David appellatur simulque Messias, qui populo suo salutem fert, designatur. Etiam Paulus Iesum e domo David oriundum esse ponit (2 Tim. 2:8 et Rm 1:3 et sequene). In evangelio secundum Ioannem quidam infitiantur Iesum Messiam esse, quod ex Galilaea esset (Io 7:40–43), sive auctor evangelii ignorantiam hominum demonstrare vult,^[4] sive ipse nihil de origine Davidica scit.^[5]

Persona Davidis imprimis medio aevo maximi momenti erat, quod Iesus "filius David" appellatus est. Christianis pietas, sed etiam poenitentia Davidis, postquam cum Bathsabee peccavit, ante oculos positae sunt; etiam fortitudo regis magna admiratione fuit. David exemplum psalmistae ac poetae habebatur, quare et patronus societatis cantorum nomine "Meistersinger" erat. In hymno Dies irae una cum Sibylla ultimum iudicium annuntiat. Cum David eques et rex praestans duceretur, Carolus Magnus ab aulicis "novus David" appellari gaudebat. Unctio Davidis a Samuele propheta facta medio aevo exemplum unctionis regae erat.^[6] Praeterea ab artificibus picturis, simulacris, operibus musicis saepissime repraesentatus est.

David in Alcorano nomine Dāvūd (Arabice داود, etiam داوود) invenitur. In sura 2,249-251 victoria Davidis de Goliath (Arabice Ǧālūt, جالوت) memoratur. In sura 21,78 David rex iudexque praecipuus, in sura 38,21–25 peccator paenitens introducitur. In sura 5,82 David et Iesus Iudaeos, qui iussa Dei neglegunt, devovunt.^[7] In sura 34,10–12 (etiam 21, 80) David est faber armorum, cui ferrum miro modo mollitur, ut loricas hamatas conficere possit. Praeterea cantor proponitur, qui non solum homines, sed etiam bestias naturamque commovere possit.^[8]

Narrationes biblicae regnum Davidis et imprimis Salomonis tempus optimum describunt, quo hi reges per fines latos imperium tenuissent. Tamen in litteris aliorum populorum mentionem non habent; praeterea reperta archaeologica paene omnino desunt. Inde fides historica disputatur.^[9] Ut videtur, David et Salomon magis reguli inter reges Aegyptiorum ac Assyriorum erant. Itaque scientia biblica his diebus conicit librum Samuelis tempore regis Iosiae (640–609 a.C.n.) pluribus narrationibus antiquioribus coniunctis conscriptum esse, qui toto regno septentrionali, a quo Assyrii recesserant, potiri studebat. Secundum hanc interpretationem, narrationes de Davide Salomoneque plus minusve ficticiae causam regni septentrionalis occupandi praebuissent. Sunt autem praeter eam multae et variae interpretationes.^[10]

Inscriptio anno 1993 in Tel Dan reperta attestat circa annum 840 a.C.n. reges Iudae re vera ex "domo David" fuisse. Etiam Stela Mesae (saec. 9) inscriptione Moabitica ornata forsitan, ut quidam scientifici putant, nomen David continet.^[11]

• "Tu venis ad me cum gladio, et hasta, et clypeo: ego autem venio ad te in nomine Domini exercituum, Dei agminum Israël quibus exprobrasti hodie, et dabit te Dominus in manu mea, et percutiam te, et auferam caput tuum a te: et dabo cadavera castrorum Philisthiim hodie volatilibus cæli, et bestiis terræ, ut sciat omnis terra quia est Deus in Israël."—Dixit David ad Philisthæum Goliath. Liber I Samuelis 17:45-46.
• "Doleo super te, frater mi Ionathan, suavis nimis mihi; mirabilis amor tuus mihi super amorem mulierum.—Liber II Samuelis 1:26.

• Abigail
• Genealogia Iesu
• Scutum Davidicum

• Botterweck, G. Johannes, et Helmer Ringgren. 1977. Theological Dictionary of the Old Testament. William B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-2327-4. Google Books.
• Dietrich, Walter. 2006. David: Der Herrscher mit der Harfe. Lipsiae: Biblische Gestalten, Evangelische Verlagsanstalt. ISBN 978-3-374-02399-8.
• Finkelstein, Israel, et Neil Asher Silberman. 2006. David and Solomon, In Search of the Bible's Sacred Kings and the Roots of the Western Tradition. Novi Eboraci. ISBN 0-7432-4362-5. [Theodisce: = David und Salomo—Archäologen entschlüsseln einen Mythos. Monaci 2006. ISBN 3-406-54676-5.]
• McKenzie, Steven L. 2001. König David. Eine Biographie. Berolini et Novi Eboraci: Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-017196-9.
• Nitsche, Stefan Ark. 2002. König David: Sein Leben: seine Zeit: seine Welt. Guterslohae. ISBN 3-579-05191-1.
• Sinclair, Laurence A., et Clemens Thoma. 1981. "David." Theologische Realenzyklopädie, 8: 378–88.

Lexica biographica:  Gran Enciclopèdia Catalana • Deutsche Biographie • Treccani • Store norske leksikon • Большая российская энциклопедия •

• Fischer, Alexander A. 2006. "David.".In Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), ed. Michaela Bauks, Klaus Koenen, et Stefan Alkier. Stutgardiae