stêr
Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+) | |
stêrk / stêr / stêrik |
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr 1
[biguhêre]Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | stêr | stêr |
Îzafe | stêra | stêrên |
Çemandî | stêrê | stêran |
Nîşandera çemandî | wê stêrê | wan stêran |
Bangkirin | stêrê | stêrino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | stêrek | stêrin |
Îzafe | stêreke | stêrine |
Çemandî | stêrekê | stêrinan |
stêr mê
- parçeyên esmanî yên ku ronahiyê didin:
- Endam û bala te, ko bi tîrêjên tavê, çirûskên heyv û stêrê li hev dipêçikine. — (Mehmed Uzun, Hawara Dîcleyê 1, Weşanên Nefel, 2003)
- Her roj ez tiştekî nû li ser stêra wî, çûyîna wî, rêwîtiya wî hîn dibûm. Ew tiştên hanê ji ber xwe ve di nav gotin û nêrînan de hêdîka derdiketin. — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
- paye, ritbe, nîşanên biserkeftinê yên ji dirûvên stêran
(ku bi taybetî qehremanên leşkerî werdigirin):- stêra generaliyê
- her tiştê ku kujiyên wan mîna tîrêjên stêran bin:
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- kesa/ê gelek navdar, bi taybetî hunermend
- stêrên filmên Hollywoodê
- stêrk, di çekan de ew der ya mirov tê re armanca anku hedefa xwe digire
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- stêrk, asterîsk, di nivîsînê de nîşana *
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- felek, qeder
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Herwiha
[biguhêre]Têkildar
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Qafiye
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-hindûewropî *h₂stḗr. Hevreha soranî ئەستێرە (estêre), kurdiya başûrî hesare, lekî asare, hewramî hesare, zazakî estare / astare, belûçî استار (istar), farisî ستاره (sitare, sitarê), tacikî ситора (sitora), partî 𐫖𐫀𐫗 (ʾstʾrg), farisiya navîn 𐫖𐫀𐫗 (mʾn /ʾstʾrg/), xotanî 𐨮𐨿𐨟𐨀𐨪𐨀 (stāre-), avestayî 𐬯𐬙𐬀𐬭 (star) û 𐬯𐬙𐬀𐬭𐬀 (stara), peştûyî ستوری (stórey), osetî стъалы (st’aly), sanskrîtî स्तृ (stṛ) (stṛ́), तृ (tṛ́) ⇒ तारा (tārā), hindî तारा (tārā), ûrdûyî تارا (tārā), yûnaniya kevn ἀστήρ (astḗr) (astḗr), yûnaniya niha αστέρι (astéri), ermenî աստղ (astġ) (astł), hîtîtî 𒄩𒀸𒋼𒅕𒍝 (ḫašterz), bretonî ster, holendî ster, almanî Stern, îngilîzî star, danmarkî/norwecî stjerne, swêdî stjärna, latînî stella, îtalî stella, romanî stea, portugalî estrela, spanî estrella, fransiya kevn estoile, fransiya niha étoile...
Peyva yûnanî wek pêşgira astro- (stêr) ketiye piraniya zimanan û kurdî jî: astrofizîk, astrolog, astrolojî, astronom, astronomî, astronot...
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
- Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
- Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)[[1]], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
- Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
- The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em
Bi zaravayên din
[biguhêre]- Soranî: estêre, hesare
- Kurdiya başûrî: hesare, asîre, sitare
- Lekî: asare
- Hewramî: hesare
- Zazakî: estare, astare, istare
Werger
[biguhêre]- Abxazî: аеҵǝа (āec̣ǝā)
- Açehî: bintang
- Adîgeyî: жъуагъо (ẑ°āġo), зуагъуэ (zwāġ°ă)
- Afarî: cutukta
- Afrîkansî: ster → af
- Aguarunayî: yaya
- Akadî: 𒀯 (kakkabu)
- Akanî: nsoromma
- Akatekî: weykan
- Aklanon: bituon
- Albanî: yll → sq n
- Alêwîtî: sdax̂
- Almanî: Stern → de n, Gestirn → de nt, Sonne → de m
- Almaniya bilind a kevn: sterno
- Altayiya başûrî: јылдыс (ǰïldïs), чолмон (čolmon)
- Alutîqî: mit'aq
- Amharî: ኮከብ n (kokäb)
- Andî: цӏцӏа
- Angorî: mupui
- Aragonî: estrela m
- Aramî:
- Arawak: wiwa
- Arçî: ххьӏоло́шхъӏан
- Argobbayî: ኮከብ (kokäb)
- Aromanî: steauo, steauã m
- Asamî: তৰা (tora)
- Astûrî: estrella → ast m
- Avarî: цӏва (c̣wa)
- Aymarayî: warawara → ay
- Azerî: ulduz → az
- Bahnarî: blŏng
- Bajwayiya kendava rojava: bintang
- Baskî: izar → eu
- Başkîrî: йондоҙ (yondoð)
- Bau bidayuh: bitang
- Belarusî: зо́рка → be m (zórka), звязда́ m (zvjazdá)
- Belûçî: استار (istár, astár), استال (istál)
- Bengalî: তারকা (tarôka), তারা → bn (tara), সিতারা → bn (śitara), আখতার → bn (akhtar)
- Bontociya rojhilatî: taraw
- Bororoyî: kuieje
- Bretonî: steredenn → br m
- Bruneyî: bintang
- Bruyiya rojhilatî: mantỗr
- Bugî: witung
- Bulgarî: звезда́ → bg m (zvezdá)
- Burmayî: ကြယ် → my (krai)
- Buryatî: одон (odon)
- Cermayî: mɔɛle
- Çamicuroyî: katepulu
- Çavacanoyî: estrellas
- Çaxatayî: یُولْدُوزْ (yūldūz)
- Çeçenî: седа (seda)
- Çekî: hvězda → cs m
- Çerokî: ᏃᏈᏏ (noquisi)
- Çîçewayî: nyenyezi
- Çînî:
- Çukçî: анатԓыӈын (anatḷyṇyn)
- Çuvaşî: ҫӑлтӑр (śăltăr)
- Dalmatî: stala m
- Danmarkî: stjerne → da g
- Dolganî: һулус (hulus)
- Dongşîangî: xodun
- Dupaningan agtayî: pusiyan
- Elfdalî: stienna m
- Elwîrî-wîderî: ایستاره (istāre)
- Endonezyayî: bintang → id
- Erebî: نَجْم → ar n (najm),كوكب → ar n (kawkab)
- Ermenî: աստղ → hy (astġ)
- Ermeniya kevn: աստղ (astł)
- Ersuyî: ʈɽź̩
- Erzayî: теште (tešte)
- Esperantoyî: stelo → eo
- Estonî: täht → et
- Etiyopiya klasîk: ኮከብ (kokäb)
- Evenî: осикат (osikat)
- Evenkî: осикта (osikta)
- Eweyî: ɣletivi
- Fangî (Beboid): otiteñ
- Farisî: ستاره → fa (setâre), اختر → fa (axtar)
- Fenîkî: 𐤊𐤊𐤁 (kkb)
- Ferî: stjørna → fo m
- Fîjî: kalo kalo → fj
- Fînî: tähti → fi
- Fransî: étoile → fr m, astre → fr n
- Friyolî: stele m
- Frîsiya saterlandî: Stiern n
- Frîsî: stjer → fy g
- Gaelîka skotî: reul m, rionnag m
- Gagawzî: yıldız
- Galîsî: estrela → gl m
- Gaulisî: sirom
- Gothîkiya krimî: stein
- Gotî: 𐍃𐍄𐌰𐌹𐍂𐌽𐍉 m (stairnō)
- Gujaratî: તારો n (tāro), સિતારો n (sitāro)
- Gurcî: ვარსკვლავი → ka (varsḳvlavi)
- Guwaranî: mbyja
- Haîtî: zetwal
- Hawayî: hōkū
- Hawsayî: tauraro → ha
- Higaononî: bitoon
- Hindî: तारा → hi n (tārā), सितारा → hi n (sitārā)
- Hîlîgaynonî: bitoon
- Hîtîtî: 𒄩𒀸𒋼𒅕𒍝 (ḫasterza)
- Hmongî: hnub qub
- Holendî: ster → nl m
- Iştihardî: استَرَ (estara)
- Îbranî: כּוֹכַב → he n (kokháv)
- Îdoyî: stelo → io
- Îgboyî: kpakpando
- Îlokanoyî: bituen
- Îngilîziya kevn: steorra n, tungol nt
- Îngilîziya navîn: sterre
- Îngilîzî: star → en
- Îngriyî: tähti
- Îngûşî: седкъа (sedq̇a)
- Înterlîngua: stella
- Îranunî: bitu'un
- Îrlendiya kevn: rétglu m
- Îrlendiya navîn: rétlu m
- Îrlendî: réalta → ga m
- Îsthmus zapotekî: streya, beleguí
- Îstriyotî: stila m
- Îstro-romanyayî: ste m
- Îtalî: stella → it m, astro → it n
- Îzlendî: stjarna → is m
- Japonî: 星 → ja (ほし, hoshi), 恒星 → ja (こうせい, kōsei)
- Javayiya kevn: wintaṅ
- Javayî: ꦭꦶꦤ꧀ꦠꦁ → jv
- Kabardî: вагъуэ (vāġ°ă)
- Kalalîsûtî: ulloriaq
- Kalingayiya başûrî: fituwon
- Kalmîkî: одн (odn)
- Kannadayî: ಚಿಕ್ಕೆ → kn (cikke)
- Kapampanganî: batuin
- Karaçay-balkarî: жулдуз, джулдуз
- Karakalpakî: juldız
- Karangî: nza̧w
- Kaşûbî: gwiôzda m
- Katalanî: estrella → ca m, estel → ca n
- Keçwayî: chaska, quyllur, goillur
- Kirgizî: жылдыз → ky (cıldız)
- Kîkûyûyî: njata 9 an 10
- Kîmaragangî: rombituon
- Kîngalî: තරුව → si (taruwa)
- Kîrîbatî: toui toui
- Komançî: tatsinupi
- Komorî: nyora
- Koreyî: 별 → ko (byeol), 항성 → ko (hangseong)
- Kornî: steren m
- Korsîkayî: stella m, stedda m
- Krymçakî: юлдуз (yulduz)
- Kumikî: юлдуз (yulduz)
- Ladînî: stëila m
- Ladînoyî: estreya m
- Lakotayî: wičháȟpi
- Latgalî: zvaigzne m
- Latînî: stēlla → la m, astrum nt, aster → la nt, sīdus → la nt
- Latviyayî: zvaigzne → lv m
- Lawsî: ດາວ → lo (dāo), ນັກຂັດຕະ (nak khat ta)
- Lizuyî: tʃə
- Lîgûrî: stella m
- Lîtwanî: žvaigždė → lt m
- Lîvonî: tēḑ
- Lombardî: stella m
- Lubuagan kalingayî: bituwon
- Lueyî: ᦡᦱᧁ (ḋaaw)
- Luksembûrgî: Stär → lb n
- Luoyî: sulwe
- Mòçenoyî: stern m
- Maguindanaoyî: bituun
- Makedonî: ѕвезда → mk m (dzvezda)
- Malagasî: kintana → mg
- Malayalamî: നക്ഷത്രം → ml (nakṣatraṃ), താരം → ml (tāraṃ)
- Malecite-passamaquoddyî: possesom anim
- Malezî: bintang → ms
- Maltayî: niġma m, stilla, kewkba m
- Mambayî: hiuta
- Mançûyî: ᡠᠰᡳᡥᠠ (usiha)
- Manksî: rolt m
- Maorî: whetū → mi
- Mapuçî: wangülen
- Maranaoyî: bito'on
- Marşalî: iju
- Masayî: olakira n
- Mazenderanî: اساره (essâre)
- Mbya guaraniyî: jaxy tata
- Mecarî: csillag → hu
- Megleno-romanyayî: steau̯ă m
- Megrelî: მურიცხი (muricxi)
- Melanauyiya navendî: biteang
- Misrî:
(sbꜣ n),
(sbꜣt m),
(gnẖt m) - Mînangkabawî: bintang
- Mîrandî: streilha m
- Mongolî:
- Mualangî: piandaw
- Muongî: khao
- Nahwatlî: cītlalli → nah, sitlali → nah
- Nanayî: хосакта
- Nandî: kecheia
- Napolîtanî: stella m
- Navajoyî: sǫʼ
- Nawrûyî: edetan
- Nepalî: तारा → ne (tārā)
- Ngarrindjerî: tuldi
- Nogayî: юлдыз (yuldız)
- Normandî: êtaile m
- Norsiya kevn: stjarna m
- Norwecî:
- Nupeyî: tswan̄gi
- Ojibweyî: anang
- Okînawanî: ふし (husi)
- Oksîtaniya kevn: stella
- Oksîtanî: estela → oc m, estel → oc n
- Oriyayî: ତାରା → or (tara)
- Oromoyî: urgi → om, urjii → om
- Osetî: стъалы (st’aly)
- Osmanî: یلدز (yıldız), اختر (ahter), ستاره (sitare), نجم (necm)
- Oygurî: يۇلتۇز → ug (yultuz)
- Ozbekî: yulduz → uz, kavkab → uz
- Palî: uḷu n
- Pangasînanî: bitúen
- Papyamentoyî: strea
- Paumarî: biviri
- Peştûyî: ستوری → ps n (storay)
- Piedmontîsî: stèila m
- Polabî: gjózda m, gjozdă m
- Polonî: gwiazda → pl m
- Portugalî: estrela → pt m
- Puncabî: ਤਾਰਾ → pa n (tārā)
- Purepeçayî: jósku
- Qazaxî: жұлдыз (jūldyz)
- Qiptî: ⲥⲓⲟⲩ (siou)
- Rapanuyî: hetu'u
- Rohingyayî: tara
- Romagnolî: stëla m
- Romancî: staila m, steila m, stéla m
- Romanî: ćexrain m
- Romanyayî: stea → ro m
- Rungusî: korimbutuon
- Rusî: звезда́ → ru m (zvezdá)
- Rusînî: звізда́ m (zvizdá)
- Sahoyî: xutuk
- Samiya bakurî: násti
- Samoayî: fetu
- Sanskrîtî: तांरा → sa (tāṃrā), तारका → sa (tārakā), तारिका → sa (tārikā), नक्षत्र → sa (nakṣatra), तारा → sa (tārā)
- Sardînî: isteddu n, istedhu n, stedhu n
- Sebopî: kenyoai
- Sebwanoyî: bituon
- Sicîlî: stidda → scn m
- Silesî: gwjozda m
- Sindhî: تارو → sd n (tāro)
- Sirananî: stari
- Sirboxirwatî:
- Skotî: starn
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: звѣзда m (zvězda)
- Slovakî: hviezda → sk m
- Slovenî: zvezda → sl m
- Slovînsî: gvjǻu̯zdă m
- Somalî: xiddig
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: naledi
- Spanî: estrella → es m, astro → es n
- Sundanî: ᮘᮦᮔ᮪ᮒᮀ (béntang)
- Svanî: ამტყუ̂ა̈სგ (amṭq̇ûäsg)
- Swahîlî: nyota → sw 9 an 10
- Swêdî: stjärna → sv g
- Şîngazîcayî: nyora 9 an 10
- Şorî: чылтыс (çıltıs)
- Tàyî: đao đí
- Tacikî: ситора → tg (sitora), кавкаб (kavkab), ахтар (axtar)
- Tagal murutî: butitin
- Tagalogî: bituin → tl, tala → tl
- Tahîtî: fetiʻa
- Tamîlî: நட்சத்திரம் → ta (naṭcattiram), விண்மீன் → ta (viṇmīṉ)
- Taosî: p’ȍxəłóna
- Tarantinoyî: stella m
- Tarifitî: itri n
- Taşelhitî: itri n
- Tausugî: bituun
- Tay dam: ꪒꪱꪫ (daaw1)
- Tayiya bakurî: ᨯᩣ᩠ᩅ
- Tayî: ดาว → th (daao)
- Tayî nüa: ᥘᥣᥝ (laaw)
- Telûgûyî: నక్షత్రం → te (nakṣatraṃ), తార → te (tāra), చుక్క → te (cukka)
- Temazîxtiya atlasa navendî: ⵉⵜⵔⵉ n (itri)
- Ternateyî: bintang
- Teterî: йолдыз → tt (yoldız)
- Tetûmî: fitun
- Tigrînî: ኮኾብ (koxob)
- Timugon murutî: butitin
- Tirkî: yıldız → tr
- Tirkmenî: ýyldyz
- Tîbetî: སྐར་མ (skar ma)
- Tlingitî: k̲utx̲ ayanahá
- Tongî: fetuʻu
- Toxarî A: śre
- Toxarî B: ścirye pj
- Tupînambayî: îasytatá
- Tuvanî: сылдыс (sıldıs)
- Tzotzîlî: kʼanal
- Udmurtî: кизили (kizili)
- Ugarîtî: 𐎋𐎁𐎋𐎁 (kbkb)
- Urdûyî: ستارہ → ur n (sitārā), تارا (tārā)
- Ûkraynî: зі́рка → uk m (zírka), звізда́ → uk m (zvizdá)
- Venîsî: stéła m
- Vepsî: tähtaz
- Viyetnamî: sao → vi
- Volapûkî: stel → vo
- Voroyî: täht'
- Votî: tähti
- Walonî: sitoele → wa m
- Warayî: bituon
- Weylsî: seren → cy m
- Wîlamowî: śtaom n
- Wolofî: biddew
- Xakasî: чылтыс (çıltıs), солбан (solban)
- Ximêrî: តារា → km (taariə), ផ្កាយ → km (phkaay)
- Xosayî: inkwenkwezi 9 an 10
- Yakutî: сулус (sulus), чолбон (çolbon)
- Yidîşî: שטערן n (shtern)
- Yorubayî: ìràwọ̀
- Yuguriya rojhilat: hodën
- Yupîkiya navendî: agyaq
- Yûnanî: αστέρι → el nt (astéri)
- Zêlandî: sterre m
- Zhuangî: ndaundeiq
- Zuluyî: imbasa → zu 9 an 10, inkanyezi → zu 9 an 10
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr 2
[biguhêre]Zayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | stêr | stêr |
Îzafe | stêrê | stêrên |
Çemandî | stêrî | stêran |
Nîşandera çemandî | wî stêrî | wan stêran |
Bangkirin | stêro | stêrino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | stêrek | stêrin |
Îzafe | stêrekî | stêrine |
Çemandî | stêrekî | stêrinan |
stêr nêr
Werger
[biguhêre]Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]stêr mê
- Peyvên divê bên standardkirin
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Deng bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên mê bi kurmancî
- Jêgirtin bi kurmancî
- Peyvên kurmancî yên mîrasmayî ji proto-hindûewropî
- Werger bi aramiya babîlonî ya cihûyî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Bretonî
- Deng bi bretonî
- Navdêr bi bretonî
- Navdêrên mê bi bretonî