bihar
Xuyakirin
Binêre herwiha: Bihar
Bilêvkirin
Navdêr
Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | bihar | bihar |
Îzafe | bihara | biharên |
Çemandî | biharê | biharan |
Nîşandera çemandî | wê biharê | wan biharan |
Bangkirin | biharê | biharino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | biharek | biharin |
Îzafe | bihareke | biharine |
Çemandî | biharekê | biharinan |
bihar mê
- demsala piştî zivistanê û berî havînê, demsala ku seqa germ dibe, demsala ji adarê û nîsanê û gulanê pêk tê
- bihar, havîn, payiz û zivistan
- vê biharê, wê biharê
- biharan, her biharê
- bihara bê, bihara were
- bihara borî, bihara çûyî
- par biharê
- Çû nêv-i baxê gul'izar
Ew buxçeya her lê bihar
Lew bilbilan lê qal û şer. Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640 - Dermanê jara tu yî
Heyva li çarda tu yî
Sêva li dara tu yî
Gula bihara tu yî
Tîjî nûbara tu yî
Xutba l’mihdara tu yî. — (Feqiyê Teyran) - 'Bihar e, êdî bihar e, Roza!
Gupik bi gupik in, gulî li darê.
Balinde di çerxa dîlanê de,
Serxweş in bi evîna biharê. — (Rojen Barnas)
Bi alfabeyên din
Herwiha
Bide ber
Demên salê | |||
bihar | havîn | payiz | zivistan |
Bi zaravayên din
Etîmolojî
Herwiha buhar, hevreha soranî بههار (behar), belûçî û farisî بهار (behar), goranî/hewramî wehar, farisiya navîn wehar, zazakî wesar, avestayî 𐬬𐬀𐬢𐬵𐬀𐬭 (vaŋhar)... sanskrîtî वसर् (vasar) (vásar) û वसन्त (vasantá), hindî वसंत (vasant) û बसंत (basant)... latviyayî vasara (havîn), lîtwanî vãsara, rûsî/ukraynî весна́ (vêsná), çekî/slovakî vesna... danmarkî/norwecî/swêdî vår... latînî vēr, romanî vară, portugalî verão, spanî verano, (prima)vera, îtalî (prima)vera, fransî (prime)vère... yûnanî έαρ (éar), ermenî գարուն (garun) (garun)... hemû ji proto-hindûewropî *wósr̥.
Peyv ji zimanên îranî ketiye gelek zimanên tirkîkî: azerî bahar, oyxurî باھار (bahar), ozbekî bahor, tirkî bahar, (ilk)bahar, (son)bahar, tirkmenî bahar.
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horák, Robin (2015): Sémantická motivace názvů ročních období v indoevropských jazycích [Wateya navên demsalan bi zimanên hindûewropî] (bi zimanê çekî)
- Kroonen, Guus (2013): Etymological Dictionary of Proto-Germanic.
- Mallory, J. P.; Adams, D. Q., editors (1997): Encyclopedia of Indo-European culture [Zanistnameya Çandeya Kultûra Hindûewropî], London, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers.
- Nişanyan, Sevan: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi [Etîmolojiya Tirkiya Niha] (bi tirkî)
- The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
- De Vaan, Michiel (2008): Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages.
Werger
- Altayiya başûrî: јас (ǰas)
- Aromanî: primuvearã
- Astûrî: primavera → ast m
- Azerî: yaz → az
- Bambarayî: fonɛnɛnin
- Başkîrî: яҙ (yað)
- Bretonî: nevezamzer → br
- Çekî: jaro → cs nt
- Çînî: 春天 → zh (chūntiān), 春季 → zh (chūnjì), 春 → zh (chūn)
- Çuvaşî: çур (çur)
- Danmarkî: forår → da nt
- Almanî: Frühling → de n (1), Frühjahr → de nt (1)
- Erebî: ربيع → ar (rebî')
- Esperantoyî: printempo → eo
- Estonî: kevad → et
- Farisî: بهار → fa (behar), فصل بهار → fa (feslê behar)
- Ferî: vár
- Fînî: kevät → fi
- Fransî: printemps → fr
- Gaelîka skotî: earrach n
- Gagawzî: ilkyaz
- Galîsî: primavera → gl m
- Gotî: 𐌱𐍂𐌿𐌽𐌽𐌰 n (brunna)
- Gurcî: გაზაფხული → ka (gazapxuli)
- Holendî: lente → nl m, voorjaar → nl nt
- Endonezyayî: musim semi → id
- Îngilîzî: spring → en
- Îdoyî: printempo → io
- Înuîtî: ᐅᐱᕐᖔᖅ (upirngaaq)
- Îrlendî: earrach → ga
- Îtalî: primavera → it m
- Îzlendî: vor → is
- Japonî: 春 → ja (haru)
- Karaçay-balkarî: джаз
- Katalanî: primavera → ca
- Kirgizî: жаз → ky (caz)
- Koreyî: 봄 → ko (bom)
- Kotavayî: blinazbalugal
- Kumikî: язбаш (yazbaş)
- Yakutî: саас (saas)
- Latînî: ver → la
- Lîtwanî: pavasaris → lt
- Luksembûrgî: Fréijoer → lb nt (1)
- Makedonî: пролет (prolet)
- Malagasî: lohataona → mg
- Mecarî: tavasz → hu
- Mongolî: хавар → mn (havar)
- Nganasanî: нору
- Nogayî: язлык (yazlık)
- Norsiya kevn: vár
- Norwecî: vår → no
- Norweciya nînorskî: vår → no
- Oksîtanî: primtemps, prima → oc
- Polonî: wiosna → pl m
- Portugalî: primavera → pt m (1), (2), (3)
- Qazaxî: көктем → kk (köktem)
- Rusî: весна → ru m (vesna)
- Samiya bakurî: giđđa
- Sirboxirwatî: пролеће → sh nt, прољеће → sh nt
- Slovakî: jar m
- Slovenî: pomlad → sl n
- Spanî: primavera → es m
- Swêdî: vår → sv g
- Şawî: tafsut
- Şorî: час
- Teterî: яз → tt (yaz)
- Teteriya krîmî: baar
- Tirkî: ilkbahar
- Tirkmenî: ýaz
- Tofalarî: час
- Ûrûmî: бары
- Viyetnamî: mùa xuân → vi, xuân → vi
- Walonî: bontins → wa n
- Xakasî: часхы (çasxı)
- Sirboxirwatî: proljeće → sh nt
- Yûnanî: άνοιξη → el m (ánoixi)