Katar

Rómverski rithöfundurinn Pliníus eldri skráði eina elstu frásögnina um íbúa skagans, um miðja fyrstu öld, og nefndi þá Catharrei. Hugsanlega var nafnið dregið af heiti byggðarinnar.^[2][3] Einni öld síðar gerði Kládíus Ptólmæos fyrsta kortið sem sýnir skagann og notaði heitið Catara.^[3][4] Kortið sýnir líka bæ sem nefnist Cadara, austan við skagann.^[5] Heitið Catara (og Catarei yfir íbúana)^[6] var notað fram á 18. öld, þegar rithátturinn Katara varð almennari.^[5] Í ensku voru ýmsar orðmyndir notaðar þar til Qatar varð á endanum sú eina viðurkennda.^[7]

Í staðlaðri arabísku er heitið borið fram ˈqɑtˤɑr, en í flóaarabísku er það borið fram ˈɡitˤar.

 

Katar er skagi sem skagar 160 km út í Persaflóa norður af Sádi-Arabíu. Landið liggur milli 24. og 27. breiddargráðu norður og 50. og 52. lengdargráðu austur. Megnið af landinu er lág og hrjóstrug slétta, þakin sandi. Í suðaustri er innhafið Khor Al Adaid, þar sem sandöldur umkringja vík í Persaflóa. Vetur eru mildir og sumrin mjög heit og rök.

Hæsti tindur Katar er Qurayn Abu al Bawl, 103 metrar á hæð,^[8] í Jebel Dukhan í vesturhlutanum. Jebel Dukhan eru lágir kalksteinsklettar sem liggja í norður-suðurátt frá Zikrit, gegnum Umm Bab, að suðurlandamærunum. Þar eru líka helstu olíulindir Katar á þurru landi, en helstu gaslindirnar eru í Persaflóa, norðvestan við skagann.

 

Formlega er Katar þingbundin konungsstjórn,^[9][10] en hin miklu völd sem emírinn hefur gera að verkum að landið er á mörkum þess að teljast einveldi^[11][12] undir stjórn Al Thani-fjölskyldunnar.^[13][14] Al Thani hefur verið konungsætt Katar frá stofnun hennar árið 1825.^[8] Árið 2003 tók Katar upp stjórnarskrá sem gerir ráð fyrir kosningu 30 af 45 þingmönnum.^[8][15][16] Stjórnarskráin var samþykkt með miklum meirihluta í þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem næstum 98% voru fylgjandi henni.^[17][18]

 

Tamim bin Hamad Al Thani er áttundi emír Katar. Faðir hans fékk honum völdin í hendur 25. júní 2013.^[19] Emírinn hefur einn leyfi til að skipa forsætisráðherra og aðra ráðherra í ríkisstjórn Katar, sem er æðsta stjórnvald landsins.^[20] Stjórnin hefur frumkvæði að löggjöf.^[20]

Á ráðgjafarþingi Katar sitja 30 kjörnir fulltrúar og 15 fulltrúar sem emírinn skipar. Þingið getur hafnað löggjöf með einföldum meirihluta, og getur sagt ráðherrum upp, forsætisráðherra þar á meðal, með 2/3 atkvæða. Fyrstu þingkosningarnar fóru fram í október 2021 eftir að hafa verið frestað nokkrum sinnum.^[21][22][23]

Stofnun stjórnmálaflokka og verkalýðsfélaga er bönnuð samkvæmt lögum Katar.^[24]

 

Frá 2014 hefur Katar verið skipt í átta sveitarfélög (baladiyah).^[25]

Í tölfræðiútreikningum er sveitarfélögunum skipt í 98 svæði^[26] sem aftur skiptast í blokkir.^[27]

Íbúafjöldi í Katar er breytilegur eftir árstímum, þar sem landið reiðir sig í miklum mæli á erlent vinnuafl. Árið 2020 voru íbúar í Katar 2,8 milljónir, mikill meirihluti þeirra erlendir ríkisborgarar. Aðeins 313.000 íbúar (13% mannfjöldans) voru katarskir ríkisborgarar, en 2,3 milljónir (88%) erlent starfsfólk.^[28]

Um 1,5 milljónir, eða 60% mannfjöldans, eru frá Suður-Asíu. Stærsti hópurinn er frá Indlandi, eða 650.000 árið 2017.^[28] Þar á eftir komu 350.000 Nepalar, 280.000 frá Bangladess, 145.000 frá Srí Lanka og 125.000 Pakistanar. Erlent verkafólk sem ekki er frá Suður-Asíu er um 28% mannfjöldans, flestir, eða 260.000, frá Filippseyjum og 200.000 frá Egyptalandi, og síðan hópar frá mörgum öðrum löndum.^[28]

 

Elstu íbúatöl frá Katar eru frá 1892 og voru skráð af landstjórum Tyrkjaveldis á svæðinu. Þau náðu eingöngu til borganna og töldu 9.830 íbúa.^[29]

Manntal frá árinu 2010 taldi 1.699.435 íbúa.^[30] Í janúar 2013 mat tölfræðistofnun Katar mannfjöldann vera 1.903.447, þar af 1.405.164 karla og 498.283 konur.^[31] Þegar fyrsta opinbera manntalið var gert árið 1970 voru íbúar 111.133.^[32] Íbúafjöldinn þrefaldaðist á einum áratug fram til 2011, en hann var um 600.000 árið 2001. Katarskir borgarar urðu þá aðeins 15% mannfjöldans.^[33] Aðflutningur karlkyns verkamanna hefur skekkt kynjahlutfallið og konur eru nú fjórðungur mannfjöldans.

Landsþróunaráætlun Katar (2011-16) gerði ráð fyrir að íbúar myndu ná 1,78 milljónum árið 2013, 1,81 milljón árið 2014, 1,84 milljónum 2015 og 1,86 milljónum 2016, sem þýddi aðeins 2,1% árlegan vöxt, en mannfjöldinn hafði náð 1,83 milljónum þegar árið 2012 og vöxturinn var 7,5% miðað við fyrra ár.^[34] Heildarmannfjöldi í Katar náði 2,46 milljónum í nóvember 2015, sem var 8,5% aukning frá fyrra ári, langt umfram opinberar áætlanir.^[35]