1ma di januaro
dato
| dec – januaro – feb | ||||||
| su | lu | ma | me | jo | ve | sa |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro.
La 1ma di januaro esas l'unesma dio di la yaro segun Gregoriala kalendario. Restas 364 dii til la fino di la yaro (365 en bisextila yari).
Dio
redaktar- Dio di Nov-yaro.
Eventi
redaktar- 98 - Imperiestro Nerva subisas cerebrala stroko dum audienco.
- 193 - Komencas tale nomizita "yaro di la kin imperiestri". Romana Senato selektas Publius Helvius Pertinax kom imperiestro, kontre lua volunto, por sucedar Lucius Commodus, mortinta ye l'antea dio.
- 404 - Eventas la lasta konocata lukto inter gladiatori. Katoliki judikas ke Santa Telemachus martireskis ca dio, probanta interuptar lukto inter gladiatori.
- 1068 - Imperiestrino Eudokia Makrembolitissa, vidvo dil imperiestro Konstantinos la 10ma Doukas mariajas generalo Romanos Diogenes, qua proklamesas kun-imperiestro Romanos la 4ma Diogenes.
- 1502 - Portugalana Gaspar de Lemos deskovras la bayo di Guanabara.
- 1504 - Franci cedas Gaeta a Hispani komandita da Gonzalo Fernández de Córdoba, duko de Santángelo.
- 1540 - Pedro de Valdivia komencas lua expediciono vers Chili.
- 1600 - Skotia adoptas la 1ma di januaro kom komenco dil yaro.
- 1700 - Rusa imperio adoptas Juliala kalendario.
- 1707 - João la 5ma kronizesas rejulo di Portugal.
- 1721 - En Toskania unesma dio dil yaro unesmafoye.
- 1739 - Insulo Bouvet deskovresas da Jean-Baptiste Charles Bouvet de Lozier.
- 1752 - En Unionita Rejio, unesmafoye to esas l'unesma dio dil yaro.
- 1801 - La nano-planeto Ceres deskovresas da Giuseppe Piazzi.
- 1804 - Haiti divenas nedependanta di Francia.[1]
- 1806 - Napoléon la 1ma ri-establisas Gregoriala kalendario en Francia.
- 1806 - Napoléon la 1ma establisas Rejio Bavaria.
- 1808 - La lasta erupto dil volkano Fujiyama finas en Japonia.
- 1841 - Francisco Ferrera elektesas kom unesma prezidanto di Honduras.
- 1861 - Benito Juárez kaptas urbo México.
- 1863 - Abraham Lincoln signatas la proklamo pri emancipado, e transformas l'aboliso di la sklaveso en la Kunfederita Stati la hemo oficala di la lando pos finar l'interna milito.
- 1873 - Japonian imperio adoptas Gregoriala kalendario.
- 1880 - Ferdinand de Lesseps komencas la konstrukturo dil kanalo di Panama.
- 1899 - Hispaniana dominaco en Kuba finas.
- 1901 - Nigeria divenas Britaniana protektorato.
- 1901 - Australia adoptas sua konstituco e divenas nedependanta de Unionita Rejio.
- 1903 - Edward la 7ma di Anglia kronizesas imperiestro di India, en Delhi.
- 1904 - Komencas la lasta interna milito di la historio di Uruguay, pose konocata kom "revoluciono di 1904".
- 1905 - Rusi kapitulacas avan Japoniani en Port Arthur, che milito Rusa-Japoniana.
- 1912 - Chinia divenas republiko.
- 1916 - Brazilia promulgas lua unesma civila kodexo.
- 1917 - Emiliano Chamorro Vargas asumas la prezidanteso di Nikaragua.
- 1925 - En Norvegia, Kristiania rinomizesas Oslo.
- 1925 - Carlos José Solórzano divenas prezidanto di Nikaragua.
- 1926 - Turkia adoptas Gregoriala kalendario.
- 1933 - Anarkiista revolto eventas en Andaluzia, Hispania.
- 1937 - Anastasio Somoza García divenas prezidanto di Nikaragua.
- 1947 - Nigeria recevas restrikta autonomio.
- 1956 - Sudan nedependanteskas del Unionita Rejio.
- 1958 - Kreado di Europana Komunitato.
- 1959 - Kubana revoluciono: prezidanto Fulgencio Batista fugas e Fidel Castro kaptas la povo.
- 1960 - Franca Kamerun divenas nedependanta.
- 1962 - Samoa divenas nedependanta de Nova-Zelando.[2]
- 1966 - En Centrafrika, kolonelo Jean-Bédel Bokassa kaptas la povo pos stato-stroko.
- 1973 - Unionita Rejio divenas membro dil Europana Ekonomiala Komunitato.[3] Dania e la Republiko Irlando anke membreskas ye la sama dio.
- 1978 - Acidento di aviono Boeing 747 de Air India en Indiana Oceano produktas 213 morti.
- 1979 - Usa e Popul-Republiko Chinia ligas diplomacala relati.
- 1980 - En Suedia, kronala princino Victoria situesas en heredal ordino kom unesma.
- 1981 - Grekia divenas membro dil Europana Uniono.
- 1983 - ARPANET komencas uzar Inter-reto protokolo. Lo signifikas la komenco dil Internet.
- 1984 - Brunei divenas nedependanta de Unionita Rejio.
- 1985 - On komencas uzar DNS-nomo-servo che Interreto.
- 1986 - Hispania e Portugal unionas ad Europana Uniono.
- 1990 - Polonia abandonas socialismo.
- 1993 - Chekoslovakia dividas su pacoze. Chekia e Slovakia divenas nedependanta l'una di l'altra.
- 1994 - Kontrato pri Libera Komerco di Nord-Amerika - NAFTA - efikeskas inter Usa, Kanada e Mexikia.
- 1995 - Mondal organizuro pri komerco remplasas GATT.
- 1995 - Finlando, Suedia ed Austria unionas su ad Europana Uniono.
- 1995 - Mercosur, kontrato inter Arjentinia, Brazilia, Uruguay e Paraguay pri libera komerco, efikeskas.
- 1995 - Fernando Henrique Cardoso asumas la prezidanteso di Brazilia.
- 1999 - Euro komencas uzesar en bankala sistemo.
- 2000 - En Suedia, l'eklezio e la stato separesas.
- 2002 - Euro divenas monetaro di 12 landi en Europana Uniono.
- 2003 - Luiz Inácio Lula da Silva divenas prezidanto di Brazilia.
- 2007 - Rumania e Bulgaria membreskas Europana Uniono. Irlandana linguo anke divenas oficala en EU.
- 2007 - Slovenia divenas la 13ma membro dil Europana Uniono qua adoptas Euro kom monetaro.
- 2008 - Malta e Chipro adoptas Euro kom monetaro.
- 2009 - Slovakia adoptas Euro kom monetaro.
- 2010 - Dilma Rousseff divenas l'unesma muliero prezidanto di Brazilia.
- 2010 - En Brazilia, pluvegi efektigas avalanchi qui produktas 53 morti en Angra dos Reis[4] e destruktas historiala patrimonio en São Luís do Paraitinga.[5]
- 2011 - Estonia adoptas Euro kom monetaro.
- 2012 - Kim Jong-un divenas oficale la chefo di Nord-Korea.
- 2014 - Latvia adoptas Euro kom monetaro.
- 2015 - Lituania adoptas Euro kom monetaro.[6]
- 2017 - Ye 1:30 kloki (lokala horo) en Istanbul, Turkia, viro pafas kontre personi en noktala klubo e ocidas adminime 39 personi e vundas 63 plusa homi.[7]
- 2017 - Fairo che navo qua navigis de Jakarta til l'insulo Tidung, en Indonezia kun 250 turisti ennave mortigas adminime 23 personi.[8]
- 2017 - António Guterres asumas kom chef-sekretario dil Unionita Nacioni.[9]
- 2017 - Norvegia oficale adoptas la separo inter la Luterana eklezio e la Stato.[10]
- 2018 - En Kalifornia, Usa, komprar, vendar ed uzar marihuano divenas legala.
- 2018 - Segun judiciala decido, transsexuala personi povas engajar Usan armeo.[11]
- 2019 - Jair Bolsonaro asumas la prezidanteso di Brazilia.
- 2019 - Katar ekiras ONEP.
- 2019 - Samasexua mariajo legaleskas en Austria.
- 2020 - En Usa, omna verki publikigita en 1924 eniras publika domeno.
- 2021 - Pakto kreanta l'Areo di Libera Komerco de Kontinental Afrika efikeskas.[12]
- 2023 - Kroatia adoptos Euro kom monetaro.
- 2024 - Egiptia, Etiopia, Iran, Saudi-Arabia ed Unionita Araba Emirii membreskas BRICS.[13]
- 2024 - Ter-tremo kun forteso 7,6 che skalo di Richter frapas la centro e la nordo di Japonia, e produktas adminime 62 morti.[14][15]
- 2024 - Etiopia anuncas pakto kun Somalilando pri uzo dil portuo di Berbera, e divenos l'unesma lando agnoskanta la nedependo di ca regiono.[16]
- 2024 - Pos kapitulaco, Republiko Arcah oficale cesas existar, segun dekreto dal prezidanto Samvel Shahramanyan, e la regiono durigas apartenar ad Azerbaijan.
Naski
redaktar- 1431 - Papo Alexander la 6ma (m. 1503)
- 1449 - Lorenzo de' Medici, Italiana statestro (m. 1492)
- 1618 - Bartolomé Esteban Murillo, Hispana piktisto (m. 1682)
- 1638 - Imperiestro Go-Sai di Japonia (m. 1685)
- 1735 - Paul Revere, usana arjentisto e Patrioto en la Usana Revoluciono (m. 1818)
- 1787 - Johann Dominicus Quaglio, Germana piktisto (m. 1837)
- 1816 - Manuel Murillo Toro, prezidanto di Kolumbia (m. 1880)
- 1823 - Sándor Petőfi, Hungara poeto (m. 1849)
- 1823 - Guillermo Tell Villegas, prezidanto di Venezuela (m. 1907)
- 1833 - Robert Lawson, Nova-Zelandan arkitekto (m. 1912)
- 1834 - Ludovic Halévy, Franca dramatisto e libretisto (m. 1907)
- 1854 - James George Frazer, Skota antropologo (m. 1941)
- 1862 - Cecilio Báez, prezidanto di Paraguay (m. 1941)
- 1863 - Barono Pierre de Coubertin, historiisto e docisto Franca, kreinto di la moderna Olimpiala Ludi (m. 1937)
- 1871 - Manuel Gondra, prezidanto di Paraguay (m. 1927)
- 1881 - Vajiravudh (Rama la 4ma), rejulo di Siam (m. 1925)
- 1883 - Ichiro Hatoyama, chefministro di Japonia (m. 1959)
- 1888 - Vladimir Baranoff-Rossine, Rusa-Franciana piktisto (m. 1944)
- 1892 - Manuel Roxas, prezidanto di Filipini (m. 1948)
- 1895 - John Edgar Hoover, Usana politikisto, chefo di FBI (m. 1972)
- 1900 - Xavier Cugat, Kubana muzikisto (m. 1990)
- 1904 - Fazal Ilahi Chaudhry, prezidanto di Pakistan (m. 1982)
- 1909 - Stepan Bandera, Ukrainana nacionalisto e teroristo (m. 1959)
- 1919 - J. D. Salinger, Usana skriptisto (m. 2010)[17]
- 1922 - George Passantino, Usan artisto e docisto (m. 2004)
- 1924 - Francisco Macías Nguema, prezidanto di Equatorala Guinea (m. 1979)
- 1926 - Georges Lautner, Franca filmifisto (m. 2013)
- 1927 - Vernon Lomax Smith, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
- 1927 - Lev Ivanovich Davidichev, Rusa-Sovietiana skriptisto (m. 1988)
- 1930 - Barkat Gourad Hamadou, chefministro di Djibuti (m. 2018)
- 1930 - Enrique Tábara, Equadorana piktisto (m. 2021)
- 1941 - Martin John Evans, Britaniana genetikisto, Nobel-laureato
- 1942 - Alassane Ouattara, prezidanto e chefa ministro di Ivora Rivo
- 1942 - Marich Man Singh Shrestha, chefministro di Nepal (m. 2013)
- 1943 - John Bourne, Britaniana piktisto
- 1944 - Zafarullah Khan Jamali, chefministro di Pakistan
- 1944 - Omar Hasan Ahmad al-Bashir, diktatoro di Sudan
- 1944 - Abdul Hamid, prezidanto di Bangladesh
- 1946 - Roberto Rivellino, Braziliana futbalisto
- 1949 - Abdumalik Abdullajanov, chefministro di Tajikistan
- 1954 - Bob Menendez, Usana politikisto
- 1955 - Alexandru Athanasiu, chefministro di Rumania
- 1956 - Christine Lagarde, Franca ekonomikisto, politikisto e prezidanto dil Europana Centrala Banko
- 1958 - Grandmaster Flash, Barbadana muzikisto (Grandmaster Flash and the Furious Five)
- 1959 - Azali Assoumani, prezidanto di Komori
- 1960 - Mohamed Bazoum, prezidanto di Nijer
- 1961 - Aziz Akhannouch, chefministro di Maroko
- 1966 - Ivica Dačić, chefministro di Serbia
- 1966 - Tihomir Orešković, chefministro di Kroatia
- 1969 - Verne Troyer, Usana cinem-aktoro
- 1971 - Bobby Holík, Cheka hokeisto
- 1982 - David Nalbandian, Arjentiniana tenisisto
- 1991 - Andrei Cherkasov, Rusa gimnastikistulo
- 1993 - Milan Doudera, Cheka hokeisto
- 1993 - Sifan Hassan, Nederlandan atletino
- 2000 - Emily Seibold, Germana tenisistino
Morti
redaktar- 466 - Qianfei, imperiestro de la dinastio Liu Song (n. 449)
- 1515 - Rejulo Louis la 12ma di Francia (n. 1462)
- 1782 - Johann Christian Bach, Germana kompozisto (n. 1735)
- 1793 - Francesco Guardi, Italiana piktisto (n. 1712)
- 1853 - Gregory Blaxland, Angla farmisto ed explorero di Australia (n. 1778)
- 1894 - Heinrich Rudolf Hertz, Germana fizikisto (n. 1857)
- 1921 - Theobald von Bethmann Hollweg, kancelero di Germania (n. 1856)
- 1931 - Martinus Beijerinck, Nederlandana mikrobiologiisto (n. 1851)
- 1932 - Alejandro Woss y Gil, prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1856)
- 1962 - Diego Martínez Barrio, prezidanto e chefministro di Hispania (n. 1883)
- 1964 - Bechara El Khoury, prezidanto di Libano (n. 1890)
- 1966 - Jules-Vincent Auriol, prezidanto di Francia (n. 1884)
- 1972 - Maurice Chevalier, Franca kantisto ed aktoro (n. 1888)
- 1994 - Cesar Romero, Usan aktoro (n. 1907)
- 1995 - Eugene Wigner, Hungara fizikisto, Nobel-laureato (n. 1902)
- 1998 - Haxhi Lleshi, prezidanto di Albania (n. 1913)
- 2004 - Mikko Juva, Finlandana politikisto ed arkiepiskopo (n. 1918)
- 2012 - Kiro Gligorov, prezidanto di Norda Macedonia (n. 1917)
- 2015 - Omar Karami, chefministro di Libano (n. 1934)
- 2021 - Elmira Minita Gordon, generala guvernisto di Belize (n. 1930)[18]
Referi
redaktar- ↑ Independence of Haiti - Traveling Haiti - URL vidita ye 27ma di oktobro 2018. Idiomo: Angla.
- ↑ Independence Day - Samoa - Publikigita da Permanent Mission of the Independent State of Samoa to the United Nations. URL vidita ye 27ma di oktobro 2018. Idiomo: Angla.
- ↑ 1973: Britain joins the EEC - Publikigita da BBC. URL vidita ye 27ma di oktobro 2018. Idiomo: Angla.
- ↑ O drama de quem perdeu parentes na tragédia em Angra dos Reis - Publikigita da O Globo. Dato di publikigo: 2ma di januaro 2010. URL vidita ye 30ma di agosto 2019. Idiomo: Portugalana.
- ↑ http://www.saoluizdoparaitinga.sp.gov.br/site/wp-content/uploads/2012/02/jr_n1.pdf
- ↑ Lithuania becomes the 19th Member State to adopt the euro - Dato di publikigo: 31ma di decembro 2014. URL vidita ye 31ma di decembro 2014. Idiomo: Angla.
- ↑ Ataque em Istambul no réveillon deixa dezenas de mortos - Autoro: DW. Publikigita da UOL. URL vidita ye 1ma di decembro 2016. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Incendie à bord d'un bateau en Indonésie: 23 morts, 17 disparus (officiel) - Publikigita da UOL. URL vidita ye 1ma di januaro 2017. Idiomo: Franca.
- ↑ António Guterres inicia 2017 fazendo um apelo à paz - Publikigita da UOL. URL vidita ye 1ma di januaro 2017.
- ↑ Separação entre Igreja e Estado entra em vigor hoje na Noruega - Publikigita da UOL. URL vidita ye 1ma di januaro 2017.
- ↑ US military will accept transgender recruits after court strikes down Trump ban, says Department of Defence - Publikigita da The Independent. Dato di publikigo: 31ma di decembro 2017. URL vidita ye 2ma di januaro 2018.
- ↑ Summary of the key decisions and declarations of the 31st African Union Summit - Publikigita da African Union. Dato di publikigo: 6ma di julio 2018. URL vidita ye 17ma di septembro 2019.
- ↑ Shweta, Sharma:Brics countries agree major expansion as six countries invited to join Publikigita da The Independent. Dato di publikigo: 24ma di agosto 2023. URL vidita ye 24ma di agosto 2023. Idiomo: Angla.
- ↑ Terremoto no Japão deixa 62 mortos e força deslocamento de quase 100 mil habitantes - Publikigita da Folha de S.Paulo. Dato di publikigo: 2ma di januaro 2024. URL vidita ye 3ma di januaro 2024. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Japan earthquake: death toll rises to 62 amid warnings of landslides and aftershocks Publikigita da The Guardian. Dato di publikigo: 3ma di januaro 2024. Idiomo: Angla.
- ↑ Ethiopia signs pact to use Somaliland's Red Sea port - Publikigita da Reuters. Dato di publikigo: 1ma di januaro 2024. Idiomo: Angla.
- ↑ Biografia de J.D.Salinger - Publikigita da eBiografia. URL vidita ye 21ma di septembro 2018. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Dame Elmira Minita Gordon, trailblazing educator and first Governor-General, dead at 90 - Publikigita da BreakingBelizeNews.com. Dato di publikigo: 2ma di januaro 2021.