Republiko Chechenia
Нохчийн Республика
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Republiko Chechenia o Republiko Chechnia esas republiko qua apartenas a la federuro di Rusia. Ol jacas en nordala Kaukazia maxime sude de Europa, e distas 62 km de Kaspia maro.
Dum recenta yardeki, Checheni luktis por obtenar nedependo de Rusia.
Bazala fakti pri Chechenia.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]Chechenia ja habitesis plu kam 40 000 yari ante nun, segun probas restaji trovita proxim la lago Kezanoi. La populi qui vivis ibe dum Paleolitiko, de 10.000 til 6.000 yari ante Kristo, praktikis agrokultivo, developis irigaco ed edukis bestii.
De cirkume la yaro 900 til 1200 la rejio qua existis en la regiono dividesis en Alania e Nobela Alania. En 1239 la chef-urbo di Alania destruktesis. Pos la 15ma yarcento lua habitanti adoptis islamo kom religio.
En 1858 Rusa imperio anexis Chechenia. Ye la 21ma di decembro 1917, Chechenia, Ingushia e Dagestan deklaris nedependo de Rusia e kreis stato konocita kom "Montoza Republiko dil Nordo di Kaukazo". En 1921, Rusi atakis ed okupis la lando, e pose absorbis ol che Sovietia. En 1934, Autonoma Republiko Socialista Sovietiana Chechenia-Ingushia fondesas en Soviet-Uniono.
En 1944 Stalin exilis omna Checheni a Siberia e central Azia. Il imbutis ke la (tota) populo simpatiis la Germana nacional-socialisti dum la duesma mondomilito. En 1957 Nikita Hrushchyov permisis la Checheni retroirir a Chechenia.
En Rusia
[redaktar | redaktar fonto]- 1991 Sovietia krulas, e Dzhorar Dudayev proklamas Chechenia nedependanta.
- 1994-1996 L'unesma milito en Chechenia.
- 1996 Dudayev mortigesas, e Zelimhan Yandarbiyev sucedas ilu.
- 1997 Aslan Mashadov (pronuncez: mas-ha-dov) elektesas kom prezidanto.
- 1999 La duesma milito en Chechenia komencas.
- 2000 Ahmat Kadirov divenas la chefo di republiko Chechenia.
- 2003 Ahmat Kadirov elektesas kom prezidanto per elekto organizita da Kreml.
- 2004 Yandarbiyev e Kadirov mortigesas.
Politiko
[redaktar | redaktar fonto]Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
Jacante en nordala Kaukazia, partale en estal Europa, Chechenia cirkondesas da altra teritorii de Rusa federuro: Nord-Osetia ed Ingushia weste, Stavropol Krai norde, e Dagestan weste. Sude jacas Gruzia. Lua precipua rivero esas Terek, ed omna riveri dil teritorio enfluas Terek.
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]Dum l'interna milito, Checheniana ekonomio krulis. Ta krulo produktis efekti en Rusian ekonomio: dum la yari 1990a, granda nombro di fraudi en la financala sistemo Rusa exekutesis da Checheniana kriminal organizuri.
Demografio
[redaktar | redaktar fonto]Segun demografiala kontado en 2010 Chechenia havis 1 268 989 habitanti, di qui 95.5%, o 1 206 551 personi esis Checheni.[1]
Kulturo
[redaktar | redaktar fonto]Ol konsideresas "sultanio kun Rusa verniso".
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Федеральная служба государственной статистики (Federal State Statistics Service) (2011)."Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года (Information on the final results of the 2010 All-Russian Population Census)"
