Jeejniya

Jeejniya Waa jamhuuriyada katirsan jamhuuriyadaha Ruushka ee fadaraalka ah caasimdeeduna waa magaalda Garoosni jeejniya waxa ay soo martay dagaal ba'an oo ay lagashay dawlada dhexe ee ruushka kaas oo ay madaxbanaanidooda ku rabeen

Waddanka Jejniya waxa uu ku yaalaa dhulwaynaha la siku yidhaahdo qafqaas Caucas, dhulkaas oo ah dhul ballaadhan oo buuralay u badan, waa dhul qarfo ah oo wadiiqooyinkiisu aad u yar yihiin, taasoo keenta inaan si fudud lagu dhex mari karin, buurahaasina waxay dhereran yahay dhul dhererkiisu yahay ilaa 1200 km oo gaadhsiisan ilaa badda madaw,dhulkaas buurihiisa ayaa ah buuraha ugu dhaadheer Yurub waxaana dhererkoodu gaadhaa ilaa 5630 m, waana halka ay iskugu yimaadaan Yurub iyo Aasiya. Degaanadaasi Qawqaaska waxaa qabsaday Aashuuriyiintii, Shiinihii hore,Kaldaaniyuun iyo Faraacinadii hore, waxaanu dhulwaynahaasi ku hoos jiray ilaa qarnigii 3aad ee dhalashaddii Ciise kaddib boqortooyadii Roomaaniyiinta, buurahaas oo loo yaqaanno buuralayda Qawqaaska waxay dhacaan labada badood ee Qaswiin iyo badda madaw dhexdooda. Dhulkaas Qawqaaska la yidhaahdo waxaa dhinacyada waqooyi iyo koonfur kaga xeeran wabiyo, waxaanu dhulkaasi ka kooban yahay dhawr Jamhuuriyadood oo kala ahaa:- Jeejniya,Ingosheetiya, Dagistan, Balqariya, Oseetada waqooyi iyo Adeqiya. Sidoo kalana gobolka Abkhaasiya la yidhaahdo ee raacsan Georgia waxaa lagu tiriyaa dhulwaynaha loo yaqaanno Qawqaaska.

Bedka ay Jamhuuriyadahaasi ku fadhiyaana wuxuu gaadhayaa ilaa 200 km oo isku wareeg ah, waxaana ku nool in ka badan 10 milyan oo qof oo 90% ay yihiin muslimiin. Dadka Qawqaasiyiinta ahina waa dad aad u keni adag oo si aad ah ugu faana diintooda Islaamka iyo dhaqankoodaba, hase yeeshee muddo ka badan afar qarni oo ay gumaysi ku hoos jireen ayaa wax badan ka beddelay dhaqankooda oo 100% diinta Islaamka ku tiirsanaa, iyadoo dhinaca kalana labadii gumaysi ee boqortooyadii Qaysarkii Ruushka iyo Shuuciyaddiiba ay in badan isku dayeen inay tirtiraan astaamahooda Islaamnimo, iyagoo isku dayaya biinta iyo dhaqan beddelka dhallinyarada, iyo sidoo kale iyagoo isku dayaya inay dagaalo sokeeyo iyo nacaybsho qabiil ku kala beeraan dadka dhulkaasi ku dhaqan oo ka kooban in ka badan 72 qoomiyadood,in ka badan 12 afna ku kala hadla, hase yeeshe kumay guulaysan ujeedooyinkoodii.

Diinta Islaamku waxay dhulwaynaha Qawqaaska gaadhay waagii Khaliifkii labaad ee cumar binu khadaabR.C Qarnigii 7aad ee Hijriyada oo ku beegan qarnigii 13aad ee Miilaadiyada , muslimiintu waxay lahaayeen boqortooyooyin waawayn oo ka dhisnaa Aasiyada dhexe, dhulwaynaha Qawqaaska iyo Folga, taasoo sida taariikhdu xusayso in la odhan jiray boqortooyadii Mangooliyiinta iyo Tataarka. Qarnigii 14aad bilawgiisii waxaa Moosko madaxa kala soo kacay Imbaradooriyaddii Qaysariyiinta Ruushka,waagaas oo ahaa markii ay boqortooyadii Cismaaniyiintu iyana madaxa la soo baxday, iyadoon qarnigaasi kala badh gaadhinna waxaa bilawday halgan qadhaadh oo ay labadaas boqortooyo ugu jiraan sidii ay u qaabayn lahaayeen gobolkaasi ay ka wada hana qaadeen.Waagaas waxaa kale oo bilaabmay inay sii tabar darrayso boqortooyadii Islaamka ee Mangooliyiinta, waxayna arrintaasi keentay inay dhulkii ay maamulaysay ay ku soo hinqato boqotortooyadii da'da yarayd ee Qaysariyiintii Ruushka.

Sanadihii u dhaxeeyay 1425-1462kii ayuu awood u helay amiirkii Moosko Faasiili inuu mideeyo magaalooyinkii ugu muhiimsanaa ee ay degi jireen dadka Sulaafiyiinta la yidhaahdo sida Kiev iyo Barslaf hase yeeshee ilaa xilliggaas waxa uu hoos imanayay boqortooyadii Islaamka ee Mangooliyiinta. Hase yeeshee mudadii u dhaxaysay 1462-1505tii ayuu Qaysarkii Iifankii saddexaad uu horumariyay ciidamadii, isagoo isla markaana isbeddel ku sameeyay boqortooyadii taasoo keentay inay awood yeelato isla markaana ay bilawday inuu kacdoon ku samayso boqortooyadii Islaamka ee ay hoos imanaysay.Intii u dhaxaysay sanadihii 1547-1584kii oo uu xukunka hayay Iifaalkii afraad oo taariikh ahaan loo yaqaanno Iifaalkii hororka ahaa laystaanimadiisii faraha badnayd ee ku kici jiray darteed, ayaa isna bilaabay inuu ku soo dhul ballaadhsado goobihii ay dawladdii Islaamku ka talin jirtay ee Qawqaaska iyo Aasiyada dhexe. Sanadkii 1584kii ayuu duullaan xoog leh ku soo qaaday Iifaalkii afraad gobolka Qaramka la yidhaahdo, hasee yeeshee muslimiintii Tataarka ahaa oo taageero ka helaya dawladii Cismaaniyiinta ayaa dharbaaxo lama illaawaan ah u gaystay ciidamdii Ruushka ee duulaanka ku yimid, isla sanadkaas ayuuna Iifaalkii afraad dhintay.

Mudadii u dhaxaysay 1585-1605tii ayay mar kale Ruushkii bilaabeen inay weeraro ku soo ekaysiiyaan dhulwaynaha Qawqaaska iyagoon u aabo yeelaynin jababkii is daba jooga ahaa ee ku dhacayay, hase dadka muslimiinta ah ee ku nool Qawqaaska oo taageero ka hilayay dawladdii Cismaaniyiinta ayaa weeraradii Ruushka dhabarka ka jabiyay, kumase ay joogsanne weeraradoodii iyo duulaamadii ay dhulka muslimiintga ku hayeen ayaa sii socday, marka jab ku dhacaba weeraro kale ayay soo bilaabayeen ilaa laga soo gaadhay dhammaadkii qarnigii lix iyo tobnaad markaas oo ay awood u heleen inay guulo ka gaadhaan weeraradii ay ku hayeen boqortooyooyinkii Mangooliyiintii muslinka ahaa ee Falja, Saybeeriya, Astaraakhaan iyo Qawqaaska kuwaasoo u ekaaday waddamo la qabsaday, waxaanay dawladdii Cismaaniyiintu bilaabay halgan dhinac kale ah, kaasoo ahaa in dadka la baro diinta Islaamka isla markaana lagu booriyo inay cadawgan dhulkooda jooga la jahaadaan, waxaana muddo yar kabacdi bilaabmay kacdoonno ay sameeyeen dadka muslimiinta ah ee goobahaa ku noolaa.

Intii u dhaxaysay sanadihii 1705-1706dii Astaraakhaan ayaa ka hor timid Qaysariyaddii Ruushka ee uu Butruskii koowaad madaxa ka ahaa, waxaana dadkii muslimiinta ahaa lagula kacday gumaad aan waxba loola hadhin.Intii u dhaxaysay sanadihii 1705-1711kii muslimiintii ku noolaa Bashkiiriya ayaa gobolkoodii ka saaray ciidamadii boqortooyadii Ruushka, hase yeeshee muddo yar kabacdi ayay ciidamdii Ruushku dib ugu soo laabteen. Intii u dhaxaysay 1738-1755kii oo ah waagii ay Ruushka xukumi jirtay boqoraddii la odhan jiray Tasaariina Anna waxay Ruushku ku burburiyeen Qaasaan kaligeed in ka badan 418 Masaajid iyo goobo diineed oo gobolkaasi ka ahaa 536, waxaana ay Qaysaraddii Ruushku bilawday cadaadis iyo gumaad ba'an oo lagu qaadayo muslimiintii ku dhaqnaa Qawqaas iyo Sayberia, waxayna qorayaasha taariikhdu isbarbardhig ku sameeyaan waagaa wixii dhacay iyo waagii Stalin wixii ku dhacay dadka muslimiinta ah ee ku hoos noolaa dawladda Ruushka waxaana waagaasi lagu bilaabay dadkii muslimiinta ahaa in qasab lagu gaaleeyo oo ay qaatan Mad-habta Ortodoxka ee diinta Kiristanka oo ay dadka Sulaafiyiinta ahi ay haystaan, waxaa kaloo la soo rogay xeerar iyo sharciyo lagu reebayo luqadaha kale ee Carabiga,Turkiga iyo Faarisiga oo dadka goobahaasi ku nooli ku hadli jireen waxaana qasab laga dhigay afka Sulaafiga.

Waagii boqoraddii Kaatriintii labaad ayay Moosko weerarro ba'an oo aanay waxba ula hadhin ku qaaday gobolada Qawqaaska iyo Qaramka, waxaana dagaalo kala hor yimid Cusmaaniyiintii sanadihii u dhaxeeyay 1768-1774kii, waxaana dagaaladaasi ka dhashay in boqortooyadii Cusmaaniyiinta lagu qasbo inay oggolaato madaxbannaanida boqortooyadii Al-Qaram. Sanadkii 1782kii ayuu gacanta Ruushka galay saldhigii ugu dambeeyay ee hoggaanka halgankii ka socday Qawqaaska, waxaana goobtaas ku shahiiday Al-Khaan Shaahiin Jiiray, halkaasna waxaa ku dhammaaday madaxii ugu dambeeyay boqoradii Tataarka.intii u dhaxaysay 1820-1830kii ayuu Qaysarkii Nikolaygii koowaad weerar ku ekeeyay Aderbijaan, waxaanu ku guulaystay inuu xukunkii Qaysariyadii Ruushka hoos keeno Dagistaan iyo gobolo ballaadhan oo ka mid ahaa Armeeniya.

Sanadkii 1834kii ayaa waxaa dillaacay kacdoon hubaysan oo uu hoggaaminayo Sh. Shaamil Annaqshabandiyah oo ka mid ahaa culimada ugu waawaynaa ee mujaahidiinta ahaa, kacdoonkaas oo taageero siyaasi iyo diineedba ka helayay Cismaaniyiinta,waxaana Sheekha taageero ballaadhan siiyay qabaa'ilka Sharaakisa, Shiishaanka iyo dhammaan culimada Qawqaaska iyo Turkistaan,waxaanu hoggaamiyay dagaal qadhaadh oo socday muddo ka badan 30 sano. Halgankaasina wuxuu joogsaday sanadkii 1864kii kaddib markii ay qabiilooyinkii Sheekha taageeradii ay siinayeen kala noqdeen,taasoo keentay inay ciidamadii Ruushku gacanta ku dhigaan Sheekha laftigiisii, halgankaas uu Sheekhu hoggaaminayay waxa ujeedadiisu ahayd sidii loo dhisi lahaa dawladd Islaam ah isla markaana loo dabbaqi laha Shareecada Islaamka,dagaaladaasina waxaa dhabarka kaga jabay laba Qaysar oo xukunka iskaga dambeeyay ciidamadooda, labadaas oo kala ahaa Nikolaygii koowaad (1825-1855kii) iyo Alexsanderkii labaad (1855-1881kii).

Dadka Jeejniyiinta oo ah dad ku tilmaaman dad diintooda Islaamka ku dhegan isla markaana ku faana waddankooda umay oggolaad in Ruushku si nabad ah ugu ledo dhulkooda,waxaana sanadkii 1791kii ka dillaacay kacdoon uu hoggaaminayay Sh. Mansuur Anab, kacdoonkaasina wuxuu socday muddo lix sano ah,kaasoo Qaysariyaddii Ruushka khasaarooyin ballaadhan soo gaadhsiiyay, hase yeeshee dad rayid ah oo taageero haysan iyo boqortooyo dawladaha dariska ah ka helaysa hiil iyo hooba iskuma dhigmayaane halgankaasi wuxuu ku dambeeyay in hoggaamiyihii halganku uu gacanta u galo ciidamada Ruushka muddo kabacdina xabsiga ku dhintay,waxaana ay dawladdii Ruushku bilawday cadaadis ballaadhan oo ay dadkii kula kacayso, iyadoo dadkii ku qasbaysa inay diinta Kiristanka qasab ku qaataan, waxaa kale oo ay bilawday inay dadka Jeejniyiinta ah ku qasabto inay waddanka qasab kaga baxaan iyagoo dadkii bilaabay inay u qaxaan xagga waddamada Carabta, aakhirkiina sanadkii 1822kii ayay boqortooyadii Ruushku gacanta si buuxda ugu dhigtay waddanka Jeejniya.

Cumar binu Khadab R.C Ilaahay ha ka raalli ahaadee sanadkii 22 H, waxaana wadaanka Aserbiijaan furay ciidamo uu hoggaaminayay Suraaqa Ibnu Camar, waxaanay gaadheen ilaa magaalada Derbind oo xeebta badda Qaswiin oo gudaha dhulwaynaha Qawqaaska ku taalla, waxaana waagaas galay diinta Islaamka badiba dadka deggen Shirwaan iyo qaybo ka mid ah Dagistan, waxaanay qabiilooyinka Qoomooq la yidhaahdo ahaayeen dadkii Islaamka ugu hor qaatay isla markaana ka qayb qaatay fiditaanka diinta Islaamka. Markaa ka bacdi ayay Waagii Khaliifkii saddexaad ee Cismaan Binu Caffaan Ilaahay ha ka raalli ahaadee ciidamadii Muslimiinta oo uu hoggaaminayay Xabiib Binu Muslimata ay furteen Armenia iyo Goergia waxaanay qabsadeen magaalda Talfiis oo hadda loo yaqaan Tabliis oo ah caasimadda Georgia,waxaannay halkaasi ka dhiseen dawlad Islaam ah oo dadka ugu yeedha diinta Islaamka.

Waagii dawladdii Umawiyiinta ayuu si buuxda Islaamku ugu faafay dhammaan dhulwaynaha Qawqaaska, hase yeeshee markii ay sii daciifaysay dawladdii Cabbaasiyiintu ayaa waxaa bilaabmay in daafaha dawladdii Islaamka ay tabar yari ka muuqato, taasoo keentay inay soo hungureeyaan dawladihii deriska la ahaa dawladdii Islaamka, waxayna arrintu gaadhay in Georgiyiintii ay isku dayaan inay goystaan sanadkii 1026kii, hase yeeshee waxaa ka hor tagay Cismaaniyiintii oo uu hoggaaminayay Alab Arslaan, iyagoo ku soo celiyay hadhka dawladdii Islaamka sanadkii 1072kii Ciise kaddib.

Qarnigii 7aad ee Hijriyada oo ku beegan qarnigii 13aad ee Miilaadiyada , muslimiintu waxay lahaayeen boqortooyooyin waawayn oo ka dhisnaa Aasiyada dhexe, dhulwaynaha Qawqaaska iyo Folga, taasoo sida taariikhdu xusayso in la odhan jiray boqortooyadii Mangooliyiinta iyo Tataarka. Qarnigii 14aad bilawgiisii waxaa Moosko madaxa kala soo kacay Imbaradooriyaddii Qaysariyiinta Ruushka,waagaas oo ahaa markii ay boqortooyadii Cismaaniyiintu iyana madaxa la soo baxday, iyadoon qarnigaasi kala badh gaadhinna waxaa bilawday halgan qadhaadh oo ay labadaas boqortooyo ugu jiraan sidii ay u qaabayn lahaayeen gobolkaasi ay ka wada hana qaadeen.Waagaas waxaa kale oo bilaabmay inay sii tabar darrayso boqortooyadii Islaamka ee Mangooliyiinta, waxayna arrintaasi keentay inay dhulkii ay maamulaysay ay ku soo hinqato boqotortooyadii da'da yarayd ee Qaysariyiintii Ruushka.

Sanadihii u dhaxeeyay 1425-1462kii ayuu awood u helay amiirkii Moosko Faasiili inuu mideeyo magaalooyinkii ugu muhiimsanaa ee ay degi jireen dadka Sulaafiyiinta la yidhaahdo sida Kiev iyo Barslaf hase yeeshee ilaa xilliggaas waxa uu hoos imanayay boqortooyadii Islaamka ee Mangooliyiinta. Hase yeeshee mudadii u dhaxaysay 1462-1505tii ayuu Qaysarkii Iifankii saddexaad uu horumariyay ciidamadii, isagoo isla markaana isbeddel ku sameeyay boqortooyadii taasoo keentay inay awood yeelato isla markaana ay bilawday inuu kacdoon ku samayso boqortooyadii Islaamka ee ay hoos imanaysay.Intii u dhaxaysay sanadihii 1547-1584kii oo uu xukunka hayay Iifaalkii afraad oo taariikh ahaan loo yaqaanno Iifaalkii hororka ahaa laystaanimadiisii faraha badnayd ee ku kici jiray darteed, ayaa isna bilaabay inuu ku soo dhul ballaadhsado goobihii ay dawladdii Islaamku ka talin jirtay ee Qawqaaska iyo Aasiyada dhexe. Sanadkii 1584kii ayuu duullaan xoog leh ku soo qaaday Iifaalkii afraad gobolka Qaramka la yidhaahdo, hasee yeeshee muslimiintii Tataarka ahaa oo taageero ka helaya dawladii Cismaaniyiinta ayaa dharbaaxo lama illaawaan ah u gaystay ciidamdii Ruushka ee duulaanka ku yimid, isla sanadkaas ayuuna Iifaalkii afraad dhintay.

Mudadii u dhaxaysay 1585-1605tii ayay mar kale Ruushkii bilaabeen inay weeraro ku soo ekaysiiyaan dhulwaynaha Qawqaaska iyagoon u aabo yeelaynin jababkii is daba jooga ahaa ee ku dhacayay, hase dadka muslimiinta ah ee ku nool Qawqaaska oo taageero ka hilayay dawladdii Cismaaniyiinta ayaa weeraradii Ruushka dhabarka ka jabiyay, kumase ay joogsanne weeraradoodii iyo duulaamadii ay dhulka muslimiintga ku hayeen ayaa sii socday, marka jab ku dhacaba weeraro kale ayay soo bilaabayeen ilaa laga soo gaadhay dhammaadkii qarnigii lix iyo tobnaad markaas oo ay awood u heleen inay guulo ka gaadhaan weeraradii ay ku hayeen boqortooyooyinkii Mangooliyiintii muslinka ahaa ee Falja, Saybeeriya, Astaraakhaan iyo Qawqaaska kuwaasoo u ekaaday waddamo la qabsaday, waxaanay dawladdii Cismaaniyiintu bilaabay halgan dhinac kale ah, kaasoo ahaa in dadka la baro diinta Islaamka isla markaana lagu booriyo inay cadawgan dhulkooda jooga la jahaadaan, waxaana muddo yar kabacdi bilaabmay kacdoonno ay sameeyeen dadka muslimiinta ah ee goobahaa ku noolaa.

Intii u dhaxaysay sanadihii 1705-1706dii Astaraakhaan ayaa ka hor timid Qaysariyaddii Ruushka ee uu Butruskii koowaad madaxa ka ahaa, waxaana dadkii muslimiinta ahaa lagula kacday gumaad aan waxba loola hadhin.Intii u dhaxaysay sanadihii 1705-1711kii muslimiintii ku noolaa Bashkiiriya ayaa gobolkoodii ka saaray ciidamadii boqortooyadii Ruushka, hase yeeshee muddo yar kabacdi ayay ciidamdii Ruushku dib ugu soo laabteen. Intii u dhaxaysay 1738-1755kii oo ah waagii ay Ruushka xukumi jirtay boqoraddii la odhan jiray Tasaariina Anna waxay Ruushku ku burburiyeen Qaasaan kaligeed in ka badan 418 Masaajid iyo goobo diineed oo gobolkaasi ka ahaa 536, waxaana ay Qaysaraddii Ruushku bilawday cadaadis iyo gumaad ba'an oo lagu qaadayo muslimiintii ku dhaqnaa Qawqaas iyo Sayberia, waxayna qorayaasha taariikhdu isbarbardhig ku sameeyaan waagaa wixii dhacay iyo waagii Stalin wixii ku dhacay dadka muslimiinta ah ee ku hoos noolaa dawladda Ruushka, waxaana waagaasi lagu bilaabay dadkii muslimiinta ahaa in qasab lagu gaaleeyo oo ay qaatan Mad-habta Ortodoxka ee diinta Kiristanka oo ay dadka Sulaafiyiinta ahi ay haystaan, waxaa kaloo la soo rogay xeerar iyo sharciyo lagu reebayo luqadaha kale ee Carabiga,Turkiga iyo Faarisiga oo dadka goobahaasi ku nooli ku hadli jireen waxaana qasab laga dhigay afka Sulaafiga.

Waagii boqoraddii Kaatriintii labaad ayay Moosko weerarro ba'an oo aanay waxba ula hadhin ku qaaday gobolada Qawqaaska iyo Qaramka, waxaana dagaalo kala hor yimid Cusmaaniyiintii sanadihii u dhaxeeyay 1768-1774kii, waxaana dagaaladaasi ka dhashay in boqortooyadii Cusmaaniyiinta lagu qasbo inay oggolaato madaxbannaanida boqortooyadii Al-Qaram. Sanadkii 1782kii ayuu gacanta Ruushka galay saldhigii ugu dambeeyay ee hoggaanka halgankii ka socday Qawqaaska, waxaana goobtaas ku shahiiday Al-Khaan Shaahiin Jiiray, halkaasna waxaa ku dhammaaday madaxii ugu dambeeyay boqoradii Tataarka.intii u dhaxaysay 1820-1830kii ayuu Qaysarkii Nikolaygii koowaad weerar ku ekeeyay Aderbijaan, waxaanu ku guulaystay inuu xukunkii Qaysariyadii Ruushka hoos keeno Dagistaan iyo gobolo ballaadhan oo ka mid ahaa Armeeniya.

Sanadkii 1834kii ayaa waxaa dillaacay kacdoon hubaysan oo uu hoggaaminayo Sh. Shaamil Annaqshabandiyah oo ka mid ahaa culimada ugu waawaynaa ee mujaahidiinta ahaa, kacdoonkaas oo taageero siyaasi iyo diineedba ka helayay Cismaaniyiinta,waxaana Sheekha taageero ballaadhan siiyay qabaa'ilka Sharaakisa, Shiishaanka iyo dhammaan culimada Qawqaaska iyo Turkistaan,waxaanu hoggaamiyay dagaal qadhaadh oo socday muddo ka badan 30 sano. Halgankaasina wuxuu joogsaday sanadkii 1864kii kaddib markii ay qabiilooyinkii Sheekha taageeradii ay siinayeen kala noqdeen,taasoo keentay inay ciidamadii Ruushku gacanta ku dhigaan Sheekha laftigiisii, halgankaas uu Sheekhu hoggaaminayay waxa ujeedadiisu ahayd sidii loo dhisi lahaa dawladd Islaam ah isla markaana loo dabbaqi laha Shareecada Islaamka,dagaaladaasina waxaa dhabarka kaga jabay laba Qaysar oo xukunka iskaga dambeeyay ciidamadooda, labadaas oo kala ahaa Nikolaygii koowaad (1825-1855kii) iyo Alexsanderkii labaad (1855-1881kii).

Dadka Jeejniyiinta oo ah dad ku tilmaaman dad diintooda Islaamka ku dhegan isla markaana ku faana waddankooda umay oggolaad in Ruushku si nabad ah ugu ledo dhulkooda,waxaana sanadkii 1791kii ka dillaacay kacdoon uu hoggaaminayay Sh. Mansuur Anab, kacdoonkaasina wuxuu socday muddo lix sano ah,kaasoo Qaysariyaddii Ruushka khasaarooyin ballaadhan soo gaadhsiiyay, hase yeeshee dad rayid ah oo taageero haysan iyo boqortooyo dawladaha dariska ah ka helaysa hiil iyo hooba iskuma dhigmayaane halgankaasi wuxuu ku dambeeyay in hoggaamiyihii halganku uu gacanta u galo ciidamada Ruushka muddo kabacdina xabsiga ku dhintay,waxaana ay dawladdii Ruushku bilawday cadaadis ballaadhan oo ay dadkii kula kacayso, iyadoo dadkii ku qasbaysa inay diinta Kiristanka qasab ku qaataan, waxaa kale oo ay bilawday inay dadka Jeejniyiinta ah ku qasabto inay waddanka qasab kaga baxaan iyagoo dadkii bilaabay inay u qaxaan xagga waddamada Carabta, aakhirkiina sanadkii 1822kii ayay boqortooyadii Ruushku gacanta si buuxda ugu dhigtay waddanka Jeejniya.

• Af Jeejiniya (нохчийн мотт)