Զկռտոց
Զկռտոց, ստոծանու ակամա և արագ կծկում (կրճատում), երբ օդը կայծակնային արագությամբ ներքաշվում է և առաջանում է ձայնալարերի ճայթյունով փակում։ Դա մեկ րոպեի ընթացքում կարող է կրկնվել մի քանի անգամ։ Բժշկության մեջ այն հայտնի է որպես սինգուլտուս (լատ․՝ singultus), ինչը լատիներենից բառացի թարգմանելիս նշանակում է «հեկեկալիս շունչ վերցնել»[1]։ Զկռտոցը ռեֆլեքսային աղեղն ընդգրկող ակամա գործողություն է։ Մեկ անգամ ի հայտ գալուց հետո ռեֆլեքսն առաջացնում է ստոծանու ուժեղ կծկում ձայնալարերի փակումից 0,25 վայրկյան հետո։ Հենց դրանով էլ պայմանավորված է զկռտոցի դասական ձայնը։ Զկռտոցը կարող է առաջանալ անհատապես կամ նոպայի ձևով։ Զկռտոցի ռիթմը կամ զկռտոցների միջև ընկած ժամանակը համեմատաբար անփոփոխ է։
Զկռտոցի նոպան ընդհանուր առմամբ անցնում է առանց որևէ միջամտության։ Այնուամենայնիվ, կան բազմաթիվ տնային միջոցներ, որոնք հաճախ կիրառվում են զկռտոցի ընթացքը կրճատելու համար[2]։ Բժշկական միջամտությունը երբեմն անհրաժեշտ է քրոնիկ զկռտոցի դեպքում։
Նշաններ և ախտանիշներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | |
| Զկռտոցի ձայն | |
| Մարդու զկռտոցի ձայնը | |
- Ստոծանու միանգամյա կամ բազմակի, տարբեր տևողությամբ ջղաձգումներ,
- Ուսի, որովայնի, կոկորդի կամ ամբողջ մարմնի կարճ (կես վայրկյանից քիչ), անսպասելի դող,
- Զկռտոցը կարելի է ներկայացնել որպես արագ հևոց, հոգոց կամ օդի աղմուկով ներքաշում,
- Զկռտոցը կարելի է ներկայացնել նաև որպես նորմալ շնչառության կարճ, բայց ցավոտ, հաճախակի կամ հազվադեպ ընդհատում, որն առաջացնում է կոկորդի, կրծքավանդակի կամ որովայնի րոպեական ցավ։
Պատճառներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ախտաֆիզիոլոգիական պատճառներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հազ,
- Չափից շատ օդի կլանում[3],
- Գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքսային հիվանդություն[4],
- Ստոծանու կերակրափաղային բացվածքի ճողվածք[5],
- Արագ ուտելը[6],
- Լարված էմոցիաներ, ինչպիսիք են վախ, տագնապ, հուզմունք, ուրախություն, էյֆորիա,
- Գազավորված ըմպելիքներ, ալկոհոլ, հացի չոր տեսակներ և որոշ կծու ուտեստներ[7],
- Օփիատների գործածում[8],
- Ծիծաղ[9]։
Զկռտոց կարող է առաջանալ մի շարք մարդկային վիճակներից։ Հազվադեպ դեպքերում այն կարող է լուրջ հիվանդության նշան հանդիսանալ։
ԿՆՀ խանգարումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այլ խանգարումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Երիկամային անբավարարություն[10],
- Վիրահատության հետևանքով թափառող նյարդի խանգարում[5]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Wilkes, Garry (2 August 2007). "Hiccups". eMedicine. Medscape. Retrieved 22 April 2009.
- ↑ "Hiccups". Home Remedies.
- ↑ «Hiccups». WebMD. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ «Gastroesophageal Reflux Disease». A.D.A.M Medical Encyclopedia. PubMed Health. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 18-ին.
- ↑ 5,0 5,1 Willis, FM (2003). «Chronic hiccups». Modern Drugs Discovery. 6 (6). Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
- ↑ Howes, D. (2012). "Hiccups: A new explanation for the mysterious reflex". BioEssays. 34 (6): n/a. doi:10.1002/bies.201100194
- ↑ «Hiccups Happen!» (PDF). University of Maryland Hospital for Children. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 2-ին.
- ↑ «Hiccup and apparent myoclonus after hydrocodone: review of the opiate-related hiccup and myoclonus literature».
- ↑ Milano, Meadow. «Causes of Hiccups». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 2-ին.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 "Hiccups: Causes". MayoClinic.com. 2011-06-03.
- ↑ Witoonpanich R, Pirommai B, Tunlayadechanont S (2004). "Hiccups and multiple sclerosis". Journal of the Medical Association of Thailand = Chotmaihet thangphaet. 87 (10): 1168–71. PMID 15560692.
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Provine, Robert R. Curious Behavior: Yawning, Laughing, Hiccupping, and Beyond (Harvard University Press; 2012) 246 pages; examines the evolutionary context for humans
- Shubin, Neil (2008 թ․ փետրվար). «Fish Out of Water». Natural History. 117 (1): 26–31. INIST.
{{cite journal}}: Text "19986878" ignored (օգնություն)
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 697)։ |