Tadźikistan

Republika Tadźikistan
	zakładne daty:
swójske mjeno	Džumhúrí-ji Tódžíkistón
stolica	Dušanbe
přestrjeń	143.100 km²
wobydlerstwo	8.191.958 (2015)
hustosć	57,2 wob./km²
forma knježerstwa	republika
hłowa stata	prezident Emomali Rachmon (wot 1992)
šef knježerstwa	ministerski prezident; Qochir Rasulzoda (wot 2013)
měna	somoni
hamtska rěč	tadźikišćina, rušćina
hymna	Surudi millí ‬
časowe pasmo	UTC+5
njewotwisnosć	9. septembra 1991 wot Sowjetskeho zwjazka
Top Level Domain	.tj
telefon	+992
	Połoženje Tadźikistana w regionje
	Karta

38.671.4

Koordinaty: 39° S, 71° W

Tadźikistan^[2] (serbsce tež Tadźikiska abo Tadźikska; tadźikisce Тоҷикистон/Todźikiston, rusce Таджикистан) je nutřkokrajny stat w srjedźnej Aziji, kotryž bě hač do lěta 1991 z dźělom Sowjetskeho zwjazka. Jeho stolica je Dušanbe.

Geografija

Susodne kraje su Kirgiska na sewjeru, Chinska na wuchodźe, Afghanistan na juhu a Uzbekistan na zapadźe. We wuchodźe kraja namakaja so wysoke horiny Pamira. Tadźikistan leži we wysokich horinach Pamira, nimale połojca přestrjenje leži wyše hač 3.000 metrow. Na wuchodźe nadeńdźe so Pik Ismoil Somoni (prjedy Pik Komunizma), ze 7495 metrami najwyši wjeršk w Tadźikistanje. Na sewjeru rozpřestrěwa so hórski rjećaz Alaj. Jenož na samym sewjerozapadźe ma kraj w Ferganskej dolinje mały podźěl nižiny, kotryž hodźi so dla zastaranja z wodu přez rěku Syrdarja za intensiwne ratarstwo wužiwać. Druha wažna rěka je Pandź, přitok Amudarje, kotryž twori južnu hranicu z Afghanistanom. Najwjetši jězor je Karakul (380 km²), kotryž leži we wysokosći wot 4000 metrow na Pamirskej wysočinje njedaloko chinskeje hranicy.

Wobydlerstwo a rěč

Prěnja hamtska rěč je tadźikišćina, persišćinje podobna indoeuropska rěč. Nimo toho je ze sowjetskich časow tež rušćina jako hamtska rěč připóznata. Wosebje we Ferganskej dolinje je wulka uzbekska mjeńšina žiwa, kotraž wučinja cyłkownje něhdźe 25 % wobydlerstwa.

Wjace hač 90 % ludnosće su muslimskeje wěry.